گروه اقتصاد: اقتصاددانان هشدار میدهند در صورت عدم اصلاح یارانه پنهان حاملهای انرژی، اقتصاد کشور با بحران و مشکل مواجه خواهد شد. نیجریه یکی از کشورهایی است که همانند ایران یارانه به حاملهای انرژی مانند سوخت اعطا میکند و اکنون مثل ایران با بحران سوخت دست و پنجه نرم میکند. بررسی تجربیات کشورها کمک میکند تا سیاستگذاران رویه غلط را کنار گذاشته و اصلاحات بهینه را برنامهریزی و اجرا کنند. فرایند اصلاح یارانهها تبدیل به کابوسی شده، زیرا حجم بالای یارانه در طولانی مدت کشورها را با بحران مواجه کرده است. مجله اکونومیست این موضوع را بررسی کرده که در ادامه به نقل از اقتصادآنلاین می خوانید:
مردم سالم و آموزش دیده عامل رشد و شکوفایی کشور
مجله اکونومیست نوشت: دولت خردمند، دولتی است که منابع نفتی خود را تبدیل به سرمایه انسانی کند. سرمایهگذاری منابع در بهداشت، آموزش، زیرساخت و خدمات عمومی بهینهترین روش شناختهشده و آزموده شده است که توسط بسیاری از کشورهای دنیا که منابع طبیعی فراوان دارند در حال استفاده میباشد. حتی در صورتی که عواقب بیماری هلندی را نادیده بگیریم، زمانی که دوران نفت تمام شود و منابع نفتی دیگر در دنیا طرفداری نداشته باشند، این مردم سالم و آموزش دیده هستند که میتوانند رشد و شکوفایی یک کشور را رقم بزنند. سرمایهگذاریهای صحیح انجام شده در دوران نفت، در زمان دنیای پس از نفت به کمک کشورها خواهد آمد. اگرچه نتیجههای این سرمایهگذاریها در حال حاضر در کشورهایی مانند نروژ قابل مشاهده است. حتی در زمانی که هنوز نفت دوران پرطرفداری را سپری میکند.
تفاوت استفاده از انرژی
در نیجریه و نروژ
نیجریه مسیری مانند نروژ را سپری نکرد. این کشور منابع سرشار خود را به جای سرمایهگذاری صحیح، صرف یارانههای پنهان حاملهای انرژی و اعطای سوخت ارزان به مردم کرد. طبق دادههای اکونومیست، تقریبا نیمی از درآمدهای نفتی دولت در این کشور، صرف اعطای یارانه پنهان سوخت شده است. همچنین این مبلغ معادل ۴ برابر بودجه بهداشت در این کشور میباشد.
خلاص شدن از یارانه انرژی
اگرچه در دهههای گذشته تلاشهای مختلفی برای حذف یارانههای سوخت در نیجریه انجام شده است، با این حال، تاکنون دولتها نتوانستهاند برنامه موفقی برای خلاص شدن از دست این بیماری اجرا کنند. ریاست جمهوری این کشور در سال گذشته در مراسم تحلیف خود اعلام کرد که دوران یارانههای سوخت به پایان رسیده است، با این حال یارانهها همچنان گریبانگیر این کشور هستند و غیر شفاف باقی ماندهاند. اوضاع به نحوی وخیم شده که شرکت دولتی نفت نیجریه نفت خام را با بنزین پالایش شده کشورهای دیگر مبادله کرده و آن را به قیمتی پایینتر از بازار در اختیار رانندگان قرار میدهد. این مسئله باعث میشود تا دولت زیان هنگفتی را تجربه کند که به درآمدهای از دست رفته ناشی از فروش نفت مربوط میشود و در نهایت دولت قادر به انجام وظایف اصلی خود در حوزه امنیت، آموزش و بهداشت نخواهد بود.
یارانه پنهان به نفع ثروتمندان
هزینه پایین نگه داشتن قیمت بنزین برای هر فرد، اختلاف قابل توجهی با هزینه برای امنیت، آموزش و بهداشت دارد. این سیاست به نفع طبقهای خواهد بود که خودروهای بیشتری دارند و مردم عادی و فقیر که هدف اصلی سیاستهای یارانهای هستند از منافع آن محروم میمانند و تنها عواقب آن مانند آلودگی هوا و محیط زیست و تورم بالا ناشی از فشار بر بودجه دولت را تجربه می کنند.
یارانههای پنهان مردم را تشویق میکنند که فراتر از نیاز خود سوخت مصرف کنند، بلکه مشوق قاچاقچیان هستند. سرکوب قیمت باعث شده تا کامیونهای حامل سوختهای قاچاق راهی کشورهای همسایه شوند.
بالا بودن حجم یارانهها باعث شده تا دولت منابعی برای صرف کردن در زمینه آموزش و بهداشت نداشته باشد و کیفیت پایین در این حوزهها وجود دارد.
مردم این کشور با فقر و بحرانهای مخلتفی دست و پنجه نرم میکنند. در حالی که تخمینهای بانک جهانی نشان میدهد که اگر یارانههای پنهان سوخت در این کشور به جای ارزان نگه داشتن قیمت انرژی صرف غذا و آموزش و بهداشت میشد، بهرهوری رشد میکرد.
از آنجایی که بسیاری از فناوریهای مربوط به تولید برق نیز در این کشور قدیمی هستند، کاهش یارانهها و افزایش قیمت منجر به افزایش قیمت برق و سایر کالاها شده و ناآرامیها در نیجریه به همراه داشته است.
اصلاح یارانه انرژی
تحلیلگران معتقدند اصلاحات در این کشور باید ادامه یابد و دولت به اعتمادسازی روی آورد چراکه بخش قابل توجهی از مردم معتقدند حتی با وجود اینکه اصلاح قیمت حاملهای انرژی ممکن است به نفع آنها تمام شود، ممکن است منابع ناشی از آن در خزانه دولت به غارت برود و صرف پروژههای بیهوده شود. بهتر است دولت به اعتمادسازی روی آورد و منابع ناشی از فروش بنزین به قیمت آزاد را صرف بهداشت و آموزش کند.