زمان پیشرفت در احیای روابط ایران و عربستان سعودی بیش از یک سال پس از میانجیگری چین، نزدیک شده است.
به گزارش خبرآنلاین گروه بین الملل بحران در مقالهای به احیای روابط بین ایران و عربستان پرداخته که در فرازهایی از آن آمده است: از وقتی که ایران و عربستان سعودی روابط خود را در مارس ۲۰۲۳ از سر گرفتند، دو رقیب سفیران خود را تعیین، سفارتخانهها را راهاندازی کردهاند و دیدارهایی با مقامات ارشد انجام دادهاند؛ اما به نظر میرسد پیشرفت بیشتر در بحبوحه اختلافات در مورد جنبههای مهم روابط دیپلماتیک احیا شده، متوقف شده است.
ایران و عربستان سعودی پس از احیای روابط در توافقی با میانجیگری چین، به وضعیتی رسیدهاند که آن خطر بازگشت به خصومت آشکار در خاورمیانه بیثبات است. این توافق که در مارس ۲۰۲۳ منعقد شد، یک جدول زمانی برای برقراری مجدد روابط دیپلماتیک تعیین کرد، این دو بر اصول عدم مداخله متقابل و تمامیت ارضی تاکید کردهاند. همچنین طرفین را مجدداً به دو توافقنامه همکاری قبلی متعهد کرد و قول داد زمینههای جدیدی را که ممکن است با یکدیگر همکاری کنند بررسی کند. اما با گذشت بیش از یک سال، فراتر از افتتاح سفارتخانهها و تسهیل حج برای زائران ایرانی، طرفین کاری برای گسترش روابط خود انجام ندادهاند. پیشرفت مستلزم تقسیمکار است. در صورتی که ریاض انتظار داشته باشد که تهران ابتدا ارتباط خود را با متحدان خاورمیانه قطع کند در حالی که فاقد ضمانتهای امنیتی است، حرکت رو به جلو امکانپذیر نخواهد بود. اگر ایران معتقد باشد که عربستان سعودی و متحدان عرب خلیجفارس به شراکت امنیتی خود با ایالاتمتحده پایان خواهند داد، نمیتوان به موفقیت در خصوص این توافق دست یافت. روابط بین ایران با اکثریت شیعه و عربستان سعودی با اکثریت سنی برای سالها پیچیده بوده است. تهران و ریاض رقبای قدیمی هستند که هم برای هژمونی منطقهای و هم برای رهبری جهان اسلام رقابت میکنند. آنها در چندین جنگ منطقهای، از جمله اخیراً در یمن، در دو طرف مخالف بودهاند. آخرین قطع روابط دیپلماتیک در سال ۲۰۱۶ و پس از آن رخ داد که عربستان سعودی یک روحانی شیعه به نام شیخ نمر را اعدام کرد که باعث شد گروهی از مردم به سفارت عربستان در ایران حمله کنند. تنشها پس از آغاز کمپین فشار حداکثری آمریکا علیه ایران در سال ۲۰۱۹ افزایش داشت که در حملات به زیرساختهای نفتی عربستان سعودی در اواخر همان سال، که ریاض و واشنگتن تهران را مقصر آن دانستند، به اوج خود رسید. اما در سال ۲۰۲۱، دو کشور گفتگوی مناسبی را با هدف کاهش تنش آغاز کردند. در ۱۰ مارس ۲۰۲۳، با فشار شدید چین، آنها توافق کردند که روابط دیپلماتیک خود را بازگردانند و برای تقویت روابط خود تلاش کنند. طی ماههای بعد، دو کشور سفارتهای خود را بازگشایی کردند، در چندین مبادلات در سطوح بالا شرکت کرده و شرایطی را گسترش دادند که تحت آن ایرانی میتوانند اماکن مقدس در عربستان سعودی vh زیارت کنند. اما از آنجایی که آنها نتوانستند به بخشهای برجسته اختلاف رسیدگی کنند، پیشرفتها کند شد. از منظر تهران، سعودیها پای وعدههای خود مبنی بر تقویت روابط اقتصادی و در عین حال دور نگه داشتن ایران در بحثهای امنیتی منطقهای را وسط میکشند. موفقیت حتمی نیست، اما توافق ۲۰۲۳ که پکن میانجیگری کرد - و تا به امروز فقط تا حدی محقق شده است - همچنان فرصتی برای گسترش نزدیکی به نفع هر دو طرف و همچنین صلح و امنیت منطقه ای ایجاد می کند. تهران و ریاض باید از آن نهایت استفاده را ببرند.