تشکیل اوپک پلاس
اوپک در سال 2016، بعد از تجربه دو سال سقوط قیمت نفت در بازارهای بین‌المللی که با ضرر عمده کشورهای عضو اوپک همراه بود در یک تصمیم اقتصادی – سیاسی همراه با جمعی از تولیدکنندگان غیرعضو در اوپک و با هماهنگی ویژه روسیه و عربستان به تصمیم کاهش تولید رسیدند که در نهایت به تنظیم بازار و کاهش ضرر کشورهای اوپک منجر شد، سیاست‌گذاری مشترکی که از سوی ریاض و مسکو بین کشورهای عضو و غیرعضو اوپک صورت گرفت به اوپک پلاس معروف شد.
رویکرد اوپک پلاس
در تولید و کاهش عرضه
به گزارش میدل ایست نیوز، برخلاف تصوری که از اوپک پلاس و اقداماتش در سال‌های اخیر شکل‌گرفته که تنها برای کاهش تولید و افزایش قیمت به تصمیم‌سازی می‌رسد، باید گفت در مواقعی نیز به افزایش تولید هم پیشنهاد داده است. به‌عنوان نمونه در سال 2018 اوپک پلاس با افزایش سقف تولید، از افزایش قیمت نفت به بیش از 75 دلار جلوگیری کرد تا قیمت بالا سبب تقاضای منفی و کاهش فروش نشود، یعنی در اکثر مواقع مهم‌ترین پارامتر در تصمیم‌گیری‌های این سازمان کنترل تقاضا بوده است تا افزایش قیمت.
قیمت نفت پس از انتشار
خبر اوپک پلاس
حال در موقعیتی که اروپا در بحران انرژی به سر می‌برد و امریکا نیز فراتر از انتظارات و برنامه‌ریزی بلندمدت خودت از ذخایر نفتی خود استخراج و استفاده کرده، گروه اوپک پلاس با تصمیم‌سازی ویژه عربستان و روسیه اعلام می‌کند که تولید نفت خود را 2 میلیون بشکه در روز کاهش می‌دهد، اقدامی که بی‌سابقه‌ترین کاهش از زمان شیوع کرونا محسوب می‌شود و همین خبر در مدت‌زمان کوتاهی قیمت نفت خام برنت را یک درصد افزایش داده و به مرز 93 دلار در هر بشکه می‌رساند و قیمت نفت آمریکا را نیز با 1.5 درصد افزایش قیمت – 87.85 دلار – مواجه می‌کند که موجب اعتراض مقامات امریکایی و اروپایی می‌شود که این اقدام را هم دستی ریاض و مسکو در اقدامی تلافی‌جویانه می‌دانند، عربستان در مقابل امریکا؛ به دلیل کاهش حمایت از این کشور در جنگ با یمن و روسیه از اروپا و امریکا به‌خاطر جنگ اوکراین و تحریم‌ها علیه مسکو، ادعایی که از سوی عربستان رد می‌شود و بعد از اعلام این تصمیم این اقدام را نه یک اقدام و تصمیم سیاسی بلکه حرکتی برای کنترل بازار عنوان می‌کنند.
تبعات افزایش قیمت نفت
در آمریکا و اروپا
اما اگر این تصمیم را یک اقدام سیاسی ندانیم اثرات سیاسی بر اروپا و امریکا خواهد داشت، این اقدام نخست چشم‌انداز بایدن و یاران دموکراتش را برای انتخابات میان‌دوره‌ای در امریکا تضعیف می کند و حتی می‌تواند با افزایش قیمت نفت در بلندمدت – که افزایش قیمت حامل‌های انرژی امریکا را در پی خواهد داشت – بر نارضایتی عمومی از دموکرات‌ها و نتیجه انتخابات ریاست‌جمهوری هم اثر بگذارد و در اروپا نیز می‌تواند نارضایتی و شورش علیه دولت‌ها را سبب شود.در اروپا که بحران انرژی از خانه‌ها به کارخانه‌های اروپا رسیده و باعث تعطیلی کارخانه‌های انرژی برِ فولاد، آلومینیوم و زینک چون liberty steel انگلستان، alcoa اسپانیا، arcelor mittal و liberty house فرانسه و trimet آلمان شده، این اقدام اوپک پلاس می‌تواند در کنار بحران انرژی، بحران افزایش قیمت‌ها و بیکاری را نیز در اروپا رقم بزند آن هم در زمانی که روسیه به‌خاطر جنگ با اوکراین و حمایت اروپا از طرف مقابل گفته است تحریم گازی اروپا را اجرایی خواهد کرد که مجموع این اقدامات می‌تواند هم در بعد سیاسی جنگ با اوکراین و هم در بعد اقتصادی و افزایش درآمدهای نفتی روسیه در دوران تحریم‌های امریکا و اروپا مثمر ثمر باشد و از دیگر سو خیال عربستان را بابت حجم عمده نفت در ذخایر اضطراری کشورهای اروپایی راحت کند، ذخایری که بعدها می‌تواند بر میزان سود و درآمدهای نفتی عربستان تأثیرگذار باشند که با این اقدام دولت‌های غربی چاره‌ای جز مصرف کردن این ذخایر نخواهند داشت.
واکنش آمریکا به کاهش تولید نفت توسط عربستان
امریکا و به‌خصوص دموکرات‌ها برای جلوگیری از پیامدهای ذکر شده و مقابله با تصمیم‌های اوپک پلاس در اقدامی از سمت نماینده‌های مجلس، قانونی را ارائه کردند که خروج همه نیروهای آمریکایی از دو کشور عربستان و امارات متحده عربی به همراه سامانه‌های موشکی همچون پاتریوت و تاد را الزامی می‌کند، «تام مالینوسکی» از قانون‌گذاران مجلس در ایالت نیوجرسی در مصاحبه‌ای در مورد این قانون ارائه شده گفت: اگر عربستان و امارات خواستار کمک به پوتین هستند، باید برای دفاع از خود نیز به روسیه نظر داشته باشند نه امریکا.اعضای دموکرات کنگره امریکا در ادامه نیز کاهش فروش تسلیحات به عربستان را خواستار شده و برخی دیگر با اعتراض به کشته‌شدن غیرنظامیان در عملیات ارتش سعودی در یمن و همچنین موارد نقض حقوق بشر، خواستار برخورد با این کشور شدند.
دستور بایدن
برای افزایش تولیدات نفتی
بایدن نیز به وزارت انرژی آمریکا فرمان داد در ماه آینده 10 میلیون بشکه نفت از ذخایر آمریکا آزاد و اقدامات لازم برای افزایش تولید نفت را ارزیابی کند و از شرکت‌های نفتی آمریکایی خواست که قیمت‌های سوخت را کاهش بدهند تا آمریکایی‌ها متحمل هزینه کمتری شوند.
رویکرد ریاضتی و صرفه جویی اروپا
شنیده‌ها نیز خبر می‌دهد آمریکا قصد دارد با تعلیق تحریم‌های نفتی ونزوئلا، به شرکت‌های امریکایی امکان دهد تولید نفت خام را در این کشور آمریکای لاتین از سر بگیرند و اروپایی ها نیز به دنبال پیداکردن جایگزینی به‌جای نفت اعضای اوپک پلاس هستند که در این میان شایعات از تمایل اروپایی‌ها برای خریداری نفت از ایران تأکید دارند که آن هم باتوجه‌به سختیهای خرید از ایران به دلیل تحریم‌ها، وابسته به احیای برجام و همراهی آمریکاست؛ اما تا پیش از آن در محتمل‌ترین اقدام ممکن کشورهای اروپایی سیاست‌های ریاضتی و صرفه‌جویانه را در مصرف انرژی پیش گرفته‌اند.
جدیت اوپک پلاس در اتخاذ تصمیم
در انتها باید گفت این اقدام از دید اعضای اوپک پلاس اقدامی لازم و ناگریز بود و در صورت کنترل بعد سیاسی این اقدام می‌تواند نتایج مثبتی برای اعضا داشته باشد، بعد از رکود در دوره کرونا و کاهش درآمدها و خارج‌شدن بازار از دست اعضای اوپک این اقدام بار دیگر نام اوپک را به‌عنوان کنترل‌کننده اصلی بازار نفت تثبیت خواهد کرد و منافع اقتصادی مطلوبی برای این کشورها خواهد داشت، از دیگر سو قیمت پایین نفت می‌تواند به کاهش سرمایه‌گذاری در این حوزه منجر شود و در میان‌مدت ممکن است برنامه‌های توسعه‌ای کشورهای عضو در حوزه نفت را با تأثیر منفی مواجه کند و امنیت عرضه را نیز به خطر بیندازد و همچنین این تصمیم در مذاکرات و تعاملات سیاسی با قدرت‌های غربی می‌تواند به‌عنوان برگ برنده اعضای اوپک پلاس استفاده شود.