محمد موسی‌کاظمی و مینا اینانلو
پس از فرونشستن تب‌وتاب ایردراپ‌ها و توهم کسب درآمد دلاری از بات‌های تلگرامی که بسیاری را به عضویت در این پیام‌رسان تلفن همراه کشاند، برای برخی نوعی اعتیاد دیجیتال بر جای مانده است.
یکی از تحولات جالب توجه سال ۱۴۰۳، گرایش یک‌باره میلیون‌ها نفر به بات‌های تلگرامی بود که گفته می‌شد وقت گذاشتن روی آن‌ها می‌تواند درآمد دلاری را برای کاربران به بار آورد.
اساس کار این بات‌ها طراحی فرایندهایی شامل بازی‌هایی ساده بود که گاه به ضربه زدن روی صفحه گوشی خلاصه می‌شد تا امتیازهایی را برای دستیابی به توکن‌های ارزهای مختلف دیجیتال ایجاد کند.
در همان اوایل کار، بسیاری از کارشناسان فناوری‌های دیجیتال می‌گفتند این ترفندی برای کشاندن افراد به دنیای کریپتو و عرصه ارزهای دیجیتال است و نباید امید چندانی به درآمدزایی این بازی‌ها داشت.
با این حال، تب این بات‌ها زمانی بالا رفت که بازی کریپتویی به نام «نات کوین» شروع به پخش توکن‌هایش بین کاربران کرد و این کاربران در شبکه‌های اجتماعی از سود بعضا چندصد دلاری خود خبر دادند.
اواخر بهار امسال در فضایی که بسیاری حسرت می‌خوردند چرا دستشان از سود نات کوین کوتاه مانده، پروژه‌های کریپتویی مانند «بلوم»، «میجر»، «همستر»، «تپ سواپ» و ... یکی بعد از دیگری به راه افتاد و بسیاری را به سمت خود کشاند؛ از میان این اسامی برخی هنوز به نتیجه‌ای نرسیده و شماری هم مانند همستر چنان سود ناچیزی را بین کاربران پخش کرد که اکثرشان را از ایردراپ‌ها دلزده کرد.
پس از آن هم برخی بازی‌های کریپتویی مانند «ایکس ایمپایر» با انتساب به «ایلان ماسک» کوشیدند از ته‌مانده امیدواری کاربران مجازی برای دستیابی به سود دلاری استفاده کنند اما تجربه‌ای بهتر از همستر را تکرار نکردند.
با وجود سرخوردگی شدید کاربران و با اینکه دیگر مشخص شده، آبی از این بات‌های تلگرامی گرم نمی‌شود برخی هنوز در این پیام‌رسان تلفن همراه، از این ایردراپ سراغ دیگری می‌روند و آشکارا دچار نوعی اعتیاد دیجیتال شده‌اند.
اواخر بهار امسال و در فضایی که بسیاری حسرت می‌خوردند چرا دستشان از سود «نات کوین» کوتاه مانده، پروژه‌های کریپتویی مانند «بلوم»، «میجر»، «همستر»، «تپ سواپ» و ... یکی بعد از دیگری به راه افتاد
نشانگان مشابه این نوع اعتیاد دیجیتال را می‌توان در افرادی دید که با گسترش هوش مصنوعی به مکالمه با نرم‌افزارهای این فناوری و بات‌هایی مانند «چت جی.پی.تی» عادت کرده‌اند و ساعت‌هایی طولانی را در فضای این مکالمات می‌گذرانند.
پیشتر خبرگزاری ایرنا گفت‌وگویی با رئیس گروه سلامت روان دانشگاه علوم پزشکی تهران داشته که وی نیز به بروز این نوع اعتیاد اشاره کرده است. «شهرام خرازی‌ها» هشدار داده بود انجام بازی‌های مجازی کریپتویی موجب وابستگی رفتاری به بازی و بروز اعتیاد مجازی، وابستگی به مظاهر بازی از جمله وابستگی به حیوانات و ابتلا به قماربازی بیمارگونه می‌شود که هر سه مورد مخربند.
در ارتباط با این پدیده، پژوهش ایرنا به سراغ «سیدجواد خناری نژاد» پژوهشگر حوزه روانشناسی رفته و گفت‌وگویی درباره این نوع اعتیاد دیجیتال با وی داشته که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید:
دلایل رواج ایردراپ‌ها در جامعه
به گفته خناری نژاد، رواج ایردراپی در جامعه عموما با اهداف بازاریابی و تبلیغات صورت می‌گیرد و طبیعتا فعالان حوزه رمزارز را به مسیری سوق می‌دهد تا به جمعی تبدیل شوند که بتوانند فعالیتی با نفع مشترک برای خود ایجاد کنند. ظاهر کار این پروژه‌ها این است که به نحوی فعالیت را برای عموم جامعه گسترده می‌کنند که گویی خود مردم بازیگران این فرایند هستند در حالی که این طور نیست. بازیگران اصلی افرادی هستند که کار را به دست می‌گیرند و از ظرفیت و پتانسیل افراد استفاده می‌کنند.
علت اینکه می‌گویم اهداف ایردراپی حول سودجویی است این که ما چنین بحثی را سال‌ها قبل تحت عنوان شرکت‌های هرمی مانند «گولد کوئیست» داشتیم که با این سبک و سیاق تشکیل شد تا جمعی باشند که در کنار هم به درآمدزایی برسند. نکته مهمی که باید در نظر داشته باشیم این است که در بازار اقتصادی و سرمایه‌گذاری، سرمایه‌گذار و سرمایه‌دار به کسانی اطلاق می‌شود که کالایی را برای فروش بیاورند و با توجه به نیازمندی جامعه بتوانند آن را به فروش برسانند و در این فروش سودی را برای خود یا مجموعه خود لحاظ کنند و این می‌شود منبع درآمد. اما سمت و سوی ایردراپی در بازار رمزارز به این شکل نیست؛ یعنی به جای تلاش و کوشش فضا را به این سمت می‌برند که اشخاص را راحت‌طلب و خانه‌نشین تربیت می‌کند.
برگرفته از: ایرنا