با کاهش تنش ایران و اسرائیل در منطقه، رفتار های هیجانی بازار نیز فروکش می کند. به عقیده شما چه مقدار از صعود نرخ ها در بازار سهم بخش واقعی اقتصاد است و چه میزانی از التهابات مربوط به تنش های سیاسی است؟
کلان اقتصاد تغییر نکرده، سیاست بانک مرکزی ثابت ماند و التهاب محصول تنشی سیاسی بود. از این رو صعود نرخ ارز از 55 به 66 هزار تومان متاثر از تصمیمات و تنش در حوزه سیاست خارجی بود. ناگفته نماند که آنچه اتفاق افتاد کم اهمیت نبود زیرا در 45 سال گذشته هیچ گاه رویارویی ایران و اسرائیل مستقیم و آشکار نبود.
وقتی افزایش نرخ تجربه می شود به راحتی نرخ ها کاهش پیدا نمی کند، زیرا جای پای نااطمینانی در بازار باقی می ماند. چون اگر یک تیر از طرفین شلیک شود باز تنش بالا می گیرد و بازار ساز فرصت افزایش نرخ ها را پیدا می کند.
آنچه اتفاق می افتاد در صرافی ها و در بازار نبود. نیمه شب نرخ ارز بالا می رفت و مردم فردا نمی دانستند چه اتفاقی افتاده است؟! امروز هم نمی توان با قاطعیت گفت که طمع بازار ساز ها کم شده یا هیجانات کاهش یافته است.
بانک مرکزی وارد این بازی نشد و نرخ اش را تغییر نداد و حتی گفته شد پیگیری می کنیم که چرا برخی از کالاهایی که ارز دولتی و ترجیحی می گیرند افزایش قیمت پیدا کرده اند.
کلیت اقتصاد و معیشت مردم چقدر از ناحیه اخبار سیاسی آسیب خورده است؟ آیا می توان چسبندگی بازار ها به این عامل را کاهش داد یا خیر؟
وزن سیاست در برابر اقتصاد ما بالا است. تاثیر زیاد است چون در چنین شرایطی منافعی برای عده ای ایجاد می شود و عده ای از این وضعیت کاسب هستند.
برخی از بانک های کشور ناترازی های خود را در چنین مواقعی کاهش می دهند. دولت هم بدش نمی آید نرخ ارزی که در شرایط بحران تزریق می کند بالاتر باشد.
بخش زیادی از بی ثباتی ها در اقتصاد به مناقشات سیاسی در داخل و منطقه بر می گردد. سوء مدیریت وجود دارد، ولی سوء مدیریت که در عرض دو هفته رخ نمی دهد! اقتصاد ما به مشکلات ساختاری اش خو گرفته و به یکباره اخبار سیاسی، جنگی در کشوری یا انتخاب رییس جمهور کشور های مهم دنیا بازار را ملتهب می کند!
بانک مرکزی می تواند مسیر التهابات ارزی را دنبال کند. به عقیده من بانک مرکزی می داند که نرخ ارز آزاد کجا و چگونه تعیین می شود. ابتدا افزایش درهم رقم می خورد و بعد دلار بالا می رود. مشخص نیست چرا بانک مرکزی به این مساله ورود نمی کند؟!
آیا می توان گفت اقتصاد به تحریم خو گرفته یا همچنان عدم برقراری روابط تجاری، مالی و بانکی با غرب یک مشکل اساسی است؟ اقتصاد چقدر توانِ تحمل انزوای بین المللی را دارد؟
تکلیف تحریم روشن است، تحریم نامبارک و مشکل آفرین است. تنش با غرب تاثیر بدی بر اقتصاد کشور گذاشته است. خروج آمریکا از برجام انتظارات بالا را رقم زد و به کمبود درآمد ارزی منتهی شد.
وقتی تکلیف مشخص نیست، شرایط برای اقتصاد سم است. بی ثباتی نرخ ها سم است و تولید را از بین می برد.
مردم مثل مردم کره شمالی نیستند ما به طور تاریخی با غرب مراوده داشتیم ما در شاهراهی جهانی قرار داشته و دارد، ولی کره شمالی از ابتدا منطقه ای منزوی و در بن بست بود.
روابط ایران با غرب باید جدی گرفته شود. تولید کننده و صادر کننده ما باید بتواند سناریو هایی بدون در نظر گرفتن تحریم و عواقب اش را برای کارش بنویسد. برداشتن تحریم تکلیف تولید را مشخص خواهد کرد یا ما این کاره هستیم یا نیستیم و تحریم را بهانه کرده بودیم.
اگر مسائل سیاست خارجی را حل نکنیم و به آرامش نرسیم همچنان تورم و کاهش ارزش پول ملی خواهیم داشت. متاسفانه حل و فصل مشکلات ایران و غرب در ید اقتصاددانان نیست.
تلاش برای رفع مناقشه بین ایران و غرب ورود به دوره جدیدی است که مناقشه و تنش ایران با دیگر کشور ها را نیز پایان می دهد. رفع تحریم ها، عضویت در اف ای تی اف و دعوت از بانک های خارجی برای سرمایه گذاری در ایران مشروط به حسن روابط فی مابین است.