ستاره صبح-
جزئیات مراسم تدفین آیت‌الله صانعی حضرت آیت‌الله‌العظمی صانعی که از شامگاه پنجشنبه به دلیل مصدومیت از ناحیه لگن و دست چپ در بیمارستان فرقانی بستری‌شده بود، صبح دیروز دارفانی را وداع گفت. به گزارش شفقنا، حال ایشان تا روز جمعه باثبات و مساعد گزارش‌شده بود اما شامگاه جمعه به علت نارسایی کلیوی و بالا بودن کراتینین، تحت دیالیز قرار گرفتند تا در صورت بهبود علائم خونی، عمل جراحی شکستگی استخوان بر روی ایشان انجام شود. بامداد روز شنبه حدود ساعت ۴ صبح ایشان، دچار عارضه قلبی می‌شوند که به آی سی یو منتقل‌شده و تحت نظارت بیشتر قرار می‌گیرند ولی حدود ساعت ۸ صبح مجدداً دچار عارضه قلبی می‌شوند که به ایست کامل قلبی منجر شده و متأسفانه امکان احیاء ایشان محقق نمی‌شود. نهایتاً حضرت آیت‌الله صانعی حدود ساعت هشت و بیست دقیقه صبح شنبه (۲۲ شهریورماه) به ملکوت اعلی پیوست. دفتر حضرت آیت‌الله صانعی در اطلاعیه‌ای به‌صورت رسمی، خبر فوت ایشان را منتشر و اعلام کرد که برحسب وصیت آن مرجع تقلید، به دلیل شیوع کرونا در قم، مراسم تشییع برگزار نمی‌شود.بنابراین گزارش، پیکر مطهر این مرجع تقلید روز یکشنبه در آرامگاه ابدی واقع در قبرستان شیخان کنار قبر زکریا بن آدم آرام خواهد گرفت.
تسلیت به گزارش ایسنا، اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس‌جمهور، سید حسن خمینی، محمدرضا عارف عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام، آیت‌الله موسوی بجنوردی دبیر کل مجمع روحانیون مبارز، حجت‌الاسلام‌والمسلمین سید محمد خاتمی رئیس دولت اصلاحات، حجت‌الاسلام سید هادی خامنه‌ای، علی‌اکبر محتشمی پور دبیر کل سابق کنفرانس حمایت از قدس، حزب اعتماد ملی، حزب جوانان ایران اسلامی، حزب ندای ایرانیان، انجمن اسلامی مدرسین دانشگاه‌ها، علی‌اکبر صالحی، معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان انرژی اتمی ایران، محسن هاشمی رئیس شورای شهر ... با صدور پیام‌هایی جداگانه درگذشت آیت‌الله صانعی را تسلیت گفتند.
از کودکی تا رحلت به گزارش جماران، یوسف صانعی در سال ۱۳۱۶ شمسی در روستای «ینگاباد» (نیک‌آباد) در منطقه جرقویه اصفهان متولد شد. محمدعلی صانعی، روحانی آن روستا پدرش بود و جدش «ملایوسف» فلسفه را نزد «جهانگیرخان قشقایی» آموخت. جهانگیرخان استاد مرجع عامه وقت شیعیان «سیدابوالحسن اصفهانی» بود. یوسف صانعی در دامان این خانواده زیست و هنوز ۹ سالش نشده بود که به همراه پدر و برادرش-حسن- به اصفهان رفتند تا در حوزه علمیه این شهر به تحصیل علوم قدیمه بپردازند. در آن سال سیدابوالحسن اصفهانی، مرجع عامه شیعیان درگذشته بود و زمزمه‌های مرجعیت آیت‌الله بروجردی شنیده می‌شد. او پس از تحصیل صرف میر، امثله و صمدیه، سیوطی را در نزد معلم حبیب‌آبادی در مدرسه علمیه کاسه‌گران حوالی مسجد جامع اصفهان فراگرفت. حبیب‌آبادی، صاحب کتاب «مکارم‌‌الآثار در احوال رجال دوره قاجاریه» از هم مباحثه‌ای‌های جلال‌الدین همایی بود که همایی درباره مراوداتش با او گفته است: «همه‌روزه از حدود نیم ساعت قبل از ظهر علی‌الدوام باهم بودیم، گفت‌وگوی ادبی و تاریخی داشتیم. در مبادله علمی از یادداشت‌‌های تازه یکدیگر استفاده می‌کردیم...» حبیب‌آبادی آن‌قدر به کتاب‌خوانی علاقه‌مند بود که حاضر شد کتابدار جزء کتابخانه شهرداری اصفهان شود تا مدت مدیدی را در این کتابخانه به مطالعه و تحقیق بپردازد. به‌گونه‌ای که ریاست وقت اداره کل مطبوعات کشور از این امر ناراحت شده و گفته بود: «چه چیز تأسف‌بارتر از اینکه دانشمندی بزرگ به نام مستخدم جزء در کتابخانه شهرداری اصفهان استخدام‌شده و یک سالی است ماهی ۱۰ تومان حقوقش بایگانی‌شده است.» یوسف صانعی پس از تلمذ از درس این استاد و تحصیل مغنی، در محضر یدالله پور هادی به همراه برادر به قم آمد و در مدرسه «آقا سید صادق» گذر قلعه تحصیل علوم حوزوی را دنبال کرد. در آن ایام، او در حجره‌ای ۷ نفره سکنا گزیده بود که دیگر طلبه‌ها همچون او در فقر به سر می‌بردند؛ به‌گونه‌ای که خود می‌گوید: «باوجوداینکه روزی ۱۳ جلسه درس و مباحثه داشتیم، سه ماه بنده یک وعده هم‌غذای سیر نخوردم.» او در دوره سطح از استادانی همچون عبدالجواد جبل‌‌عاملی (کفایه و مکاسب بخش بیع و خیارات)، موسی صدر (قوانین)، طباطبایی سلطانی (بخشی از کفایه)، فکور (رسائل)، ستوده (معالم‌الاصول و بخشی از لمعه) و منتظری (منظومه و بخشی از مکاسب) سود جست؛ به‌گونه‌ای که توانست دوره سطح را در مدت ۴ سال به پایان رساند و در سال ۱۳۳۴ در امتحان فارغ‌التحصیلی دوره سطح نفر اول شود که مورد تشویق و ترغیب آیت‌الله بروجردی قرار گرفت. سپس دروس خارج فقه و اصول را آغاز کرد و یک‌سالی به درس خارج فقه آیت‌الله بروجردی رفت. او درس استادش را اینگونه توصیف می‌کند: «آقای بروجردی سلطه زیادی بر فقه داشت و مباحث را ریشه‌یابی می‌کرد... پیشینه بحث را بیان، بر فتوا و نظر قدما تکیه، به فتوای فقهای اهل سنت توجه، فقه شیعه را با فتاوای اهل سنت تطبیق و درنهایت مطالب را جمع‌بندی می‌کرد.» پس از مدتی او در درس آیت‌الله خمینی حضور و چنین روایت می‌کند: «در نزد آقای فکور برای تحصیل در درس آقای خمینی استخاره گرفتیم؛ اگرچه پیش‌ازاین شیخ اسماعیل ابراهیم نژاد تدریس ایشان را خوب توصیف کرده بود. آقای فکور گفتند که اگر قصدتان تحصیل درس است، با افرادی هم مباحثه می‌شوید که اختلاف‌سلیقه‌تان زیاد خواهد بود، اما روضه است. آقای فکور درست گفته بود، بعدها با دوستانی همچون آقای زرندی و ذوالفقاری، ۷-۸ نفری در مدرسه فیضیه آن‌قدر صدای مباحثه ما به دلیل اختلافات طلبگی بلند بود که می‌آمدند و می‌گفتند صدای مباحثه شما نمی‌گذارد، آقای اراکی در مدرس روبه‌رو درس بگوید. به‌هرحال بنده تمامی معلوماتم را از درس امام گرفتم. باید گفت که پس از آقای بروجردی فقیهی مثل امام نیامده است... ایشان هم بر فقه سلطه داشت، هم محققانه درس میداد و هم بعد از درس ضابطه، قاعده و رهنمود می‌گرفتیم.» صانعی از سال ۳۴ تا ۴۲ که امام تبعید شد، در تمامی کلاس‌های درس خارج ایشان حضور می‌یافت و دل‌بسته شیوه تدریس این استاد شده بود. خودش می‌گوید: «در طول این ۷-۸ سال در مسجد سلماسی- صبح و عصر- و پس‌ازآن مسجد اعظم قم هیچ‌گاه از دست امام ناراحت نشدم؛ چراکه ایشان روشش، پرورش طلاب بود. اصول کلی ایشان هیچ‌گاه تغییر نکرد، اما ایشان بر عنصر مکان و زمان همواره پای می‌فشرد.» در سال‌های پس‌ازآن صانعی به همراه «مشکینی، جنتی و محمدیه» عهده‌دار هیئت‌امنای مدرسه حقانی شد. او در کنار تدریس در مدرسه حقانی، در مسجد امام حسن عسکری قم نیز مکاسب را آموزش میداد. تدریس درس خارج فقه او بر اساس مبانی تحریرالوسیله امام از سال ۵۴ آغاز شد و تاکنون ادامه داشت و از سوی دیگر آموزش خارج اصول را نیز از سال ۵۲ تا سال ۷۳ در انبان علم‌آ‌موزی خود به یادگار گذاشت. آیت‌الله یوسف صانعی پس از پیروزی انقلاب اسلامی در ۲۷ آذر ۵۸ به عضویت رسمی جامعه مدرسین جدید درآمد و در همان سال، یکم اسفند از سوی امام خمینی اولین سمت حکومتی یعنی عضو فقهای شورای نگهبان شد و تا ۱۹ دی ۶۱ در این سمت بود. همچنین او در دوره اول مجلس خبرگان با کسب بیش از دو میلیون رأی از تهران به این مجلس راه یافت. بار دیگر رهبر انقلاب، پس از استعفای صانعی از شورای نگهبان، او را برای دادستانی کل کشور انتخاب کرد. آنجا هم نماند و استعفا داد. او در نامه خود خطاب به رهبری نظام در ۲۱ اردیبهشت ۶۴، به تشریح دلایل استعفای خود از این سمت پرداخته و خواستار موافقت امام خمینی با پذیرش استعفا شده که دلایل کناره‌گیری را چهار محور ذکر کرده بود: «ضعف نیروی جسمی به خاطر پنج سال کار مداوم در دادستانی کل، عدم پذیرش و تحمل نظارت بر حسن اجرای قانون از ناحیه گروه‌ها و باندها، داشتن افکار و مبانی در مسائل اسلامی که بناتر نظرات برخی از آقایان، آرای «شال» محسوب شده و مقاومت می‌شود و نیز کم‌لطفی برخی از مقامات و جامعه در مورد پشتیبانی از دادستانی...» که امام صریحاً حاضر به قبول این درخواست نشد. البته پس از گذشت دو ماه از این تقاضا درنهایت او از این سمت خداحافظی کرد و محمد موسوی‌خوئینی بر این کرسی تکیه زد. امام در هنگام معرفی او در جایگاه دادستانی به‌جای ربانی‌املشی، او را فرزند خود نامید. آیت‌الله صانعی در سال‌های بعد در برخی سمت‌ها همچون نمایندگی امام در شورای عالی بازسازی مناطق جنگی، امام‌جمعه قم و در مجمع تشخیص مصلحت نظام با حکم امام حضور داشت و پس از چند سال آیت‌الله صانعی در جایگاه مرجعیت نشست.