به گزارش ایسنا ملاقات خبرنگاران محیط زیست در سفر به توران با حضور در فرهنگسرای کومش، تماشای آثار هنرمندان از گونه‌های جانوری به‌ویژه گونه‌های در معرض انقراض در ایران و دیدن فیلم مستندی درباره یوزپلنگ آسیایی آغاز شد؛ فیلمی تاثر برانگیز با عنوان «گرداب انقراض» که نشان داد، چگونه زیستگاه این گونه ارزشمند کوچک و کوچک‌تر شده و یوزهای شناسایی شده به کام مرگ رفته‌اند.
شب را در بسطام سپری کردیم. فردا روز موعود بود؛ روز بازدید از سایت تکثیر یوز در اسارت توران. صبح به پاسگاه محیط بانی «دلبر» رفتیم تا از سایت تکثیر یوز در اسارت بازدید کنیم؛ محلی که میزبان یک یوز نر به نام «فیروز» و پنج یوز ماده به نام‌های «دلبر»، «ایران»،«آذر»، «توران»، «ابریشم» است. به جز «فیروز» که از طبیعت زنده‌گیری شد، سایر یوزها یا از متخلفان گرفته شده یا بدون مادر پیدا شده بودند.
حضور در سایت تکثیر در اسارت پروتکل خاصی دارد. در گروه‌های چهارنفره باید سوار خودرو می‌شدیم و پس از طی مسافتی به سایت می‌رسیدیم. ما با علی شمس – مدیر سایت تکثیریوز در اسارت – همراه شدیم. او چهار سال در آفریقا در پروژه زیستگاهی کار و با دو سایت تکثیر یوز در اسارت همکاری می‌کرد.
شمس درباره یوزهای در حال نگهداری در این سایت می‌گوید: «فیروز» به عنوان تنها یوز نر ۱۴ سال سن دارد. یوزهای ماده شامل «دلبر» با ۱۵ سال،«ایران» با ۹ سال، «آذر» و «توران» (دو خواهر) ۳ سال و «ابریشم» ۲.۵ سال سن دارند.
او درباره امکان انتقال یک یوز نر دیگر به سایت تکثیر در اسارت برای جفت‌گیری می‌گوید: این سایت مشکل یوز نر دارد. ما یک یوز نر ۱۴ ساله داریم که آخرین سال‌های عمر خود را سپری می‌کند. سیستم تکثیر در اسارت یوز به تعداد بیشتری از یوز نر وابسته است. با یک یوز نر شانس تکثیر یوز در اسارت بسیار پایین است اما تصمیم‌گیری برای افزودن یوز نر به سایت بر اساس نتایج ارزیابی‌ها انجام می‌شود. اکنون تصمیمی برای این کار نداریم.
به گفته شمس یوزپلنگ‌های نر در دنیا تا آخرین لحظه عمر قابلیت بارورسازی دارند و متوسط عمر آن‌ها ۱۴ تا ۱۵ سال است ولی تنها فاکتورموفقیت در باروری کیفیت اسپرم نیست.
مدیر سایت تکثیر در اسارت یوز می‌افزاید: بر اساس آخرین ارزیابی انجام شده از اسپرم «فیروز»، این گونه هنوز امکان باروری دارد. «فیروز» با «ایران» سه سال قبل جفت‌گیری کرد که سه توله آن از جمله «پیروز» تلف شدند. برای ما مهم است که یک زادآوری که «فیروز» در آن نقش داشته باشد را ثبت کنیم سپس وارد مرحله بعدی شویم. چون استفاده از تک تک ژن باقیمانده یوزه اهمیت دارد.