روزهای جمعه و شنبه دهم و یازدهم فروردین ۱۳۵۸ میلیون‌ها ایرانی برای تعیین نوع حکومت کشور پای صندوق‌های رأی حاضر شدند و رأی خود را به صندوق انداختند. گزارش مفصل خبرنگاران اطلاعات در این باره را که روز یازدهم فروردین در روزنامه یادشده منتشر شد می‌خوانیم:
قم – فرستادگان اطلاعات: ساعت ۱۰ بامداد دیروز [جمعه ۱۰ فروردین ۱۳۵۸] امام خمینی در محل اخذ رأی مسجد چهارمردان قم (مرکز شهدای انقلاب آن شهرستان) حضور یافتند و در میان انبوه جمعیت که صلوات می‌فرستادند و برای سلامتی امام دعا می‌کردند، به پای صندوق رفتند و رأی خود را که «آری» بود به صندوق انداختند. کلیه تشریفات اخذ رأی در مورد امام انجام شد. حضرت آیت‌الله العظمی شریعتمداری نیز در دارالتبلیغ اسلامی حضور یافتند و در میان ابراز احساسات حاضران در رفراندوم شرکت کردند و به جمهوری اسلامی رأی دادند.
در تهران نیز مقارن ساعت ۱۰ صبح (دیروز) [جمعه ۱۰ فروردین ۱۳۵۸] آقای مهدی بازرگان نخست‌وزیر در امور انقلاب در حالی که جمعیت زیادی در محل نخست‌وزیری (یکی از حوزه‌های اخذ رای) جمع شده بودند، به پای صندوق رأی رفتند و رأی خود را در صندوق ریختند.
با ورود نخست‌وزیر به پای صندوق رأی فیلم‌برداران و عکاسان که تا آن لحظه در فاصله چندمتری صندوق رأی ایستاده بودند، دور نخست‌وزیر جمع شدند و برای تهیه عکس و فیلم از نخست‌وزیر فعالیت خود را چند برابر کردند.
نخست‌وزیر پس از انداختن رأی در صندوق به پرسش خبرنگاران داخلی و خارجی پاسخ داد. اولین سؤال از ایشان این بود که «پس از انداختن رأی خود در صندوق، چه احساسی دارید؟» آقای مهندس بازرگان گفت: «احساسام این است که فکر می‌کنم وظیفه دینی خود را انجام داده‌ام. من رأی خود را که آری بود به صندوق انداخته‌ام.»
آقای مهندس بازرگان سپس اضافه کرد: «اولین باری است که مردم بخصوص زن‌ها آزادانه به پای صندوق‌های رأی می‌روند و همان‌گونه که امام خمینی اعلام کردند، زنان در جمهوری اسلامی کاملا آزاد خواهند بود و می‌توانند انتخاب کنند و انتخاب شوند.» نخست‌وزیر در مورد جمهوری اسلامی گفت: «این رژیم، جمهوری دموکراتیک اسلامی است که براساس اصول اسلامی پایه‌گذاری می‌شود.»
پس از آن آقای دکتر ابراهیم یزدی به پای صندوق رأی رفت. دکتر یزدی نیز پس از انداختن رأی خود در صندوق به پرسش خبرنگاران پاسخ داد. وی گفت: «این رای‌گیری یک مرحله تاریخی است و برای اولین بار است که زن و مرد آزادانه به پای صندوق رأی می‌روند و آزادانه رأی می‌دهند.»
وی سپس اضافه کرد: «من از آن کسانی هستم که در دوران دکتر مصدق به پای صندوق رأی رفتم و به ایشان رأی دادم، ولی پس از این‌که از محوطه اخذ رأی دور شدم، عده‌ای مرا به این علت که به دکتر مصدق رأی داده‌ام کتک مفصلی زدند، مفصل شدند.»
یکی از خبرنگاران از دکتر یزدی سؤال کرد: «روابط آینده دولت شما با شوروی چگونه است؟» دکتر یزدی در پاسخ این سؤال گفت: «در گذشته شوروی تقویت‌کننده شاه سابق بود. روابط آینده ما بستگی به این دارد که شوروی چگونه روابطی با ما خواهد داشت. اگر روابط دولت شوروی با دولت ایران خوب باشد، طبیعی است روابط دولت ایران هم متقابلا با آن کشور خوب خواهد بود، در غیر این صورت خیر.»
در ساعت ۱:۳۰ دقیقه بعدازظهر دیروز [جمعه ۱۰ فروردین ۱۳۵۸] مسعود رجوی و موسی خیابانی دو عضو سرشناس سازمان مجاهدین خلق ایران در محل ساختمان شهرداری منطقه ۲ واقع در خیابان بلوار حضور یافتند و رأی مثبت خود را به صندوق رأی ریختند.
بعد از دادن رأی، مسعود رجوی در یک گفت‌وگوی کوتاه به سؤالات خبرنگاران پاسخ داد. در آغاز از وی سؤال شد: «نظر شما در مورد گروه‌های سیاسی که رفراندوم را تحریم کردند و در آن شرکت نکردند چیست؟» مسعود رجوی در پاسخ این سؤال گفت: «این گروه‌ها حتما ایده و هدف‌های مشخصی دارند که امیدواریم شکل و محتوای جمهوری اسلامی در آینده به صورتی باشد که خواست‌های آن‌ها را برآورده سازد.»
سؤال شد: «بعضی از این گروه‌ها معتقدند که چون از محتوای جمهوری اسلامی اطلاعی ندارند، در رفراندوم شرکت نمی‌کنند. نظر شما در این مورد چیست؟ آیا شما از محتوای جمهوری اسلامی اطلاع دارید؟» مسعود رجوی گفت: «مطابق برنامه حداقل سازمان مجاهدین خلق که اعلام شد، حکومت باید محتوای ضد امپریالیستی و ضد ارتجاعی، ضد دیکتاتوری، ضد استعماری داشته باشد که مشخصات اسلام انقلابی است، در رابطه با این موضوعات ما از دولت مسئولیت می‌خواهیم و بر روی همین ملاک از قوانین اساسی قضاوت خواهیم کرد چراکه فکر می‌کنیم با اعلام جمهوری اسلامی مسئولیت اسلام مضاعف شده است.»
سؤال شد که «اگر محتوای جمهوری اسلامی منطبق با برنامه حداقل سازمان شما نباشد و خود را ملزم به رعایت این برنامه نداند، سازمان شما چه برخوردی با حکومت خواهد داشت؟» مسعود رجوی گفت: «امیدواریم که این مسئله ایجاد نشود. اگر این مسئله ایجاد شود تولید اشکالاتی می‌کند. دولت باید جواب‌گوی ما باشد. ما تا آخرین نفس برای تحقق خواست‌های‌مان خواهیم کوشید.»
دیروز [جمعه ۱۰ فروردین ۱۳۵۸] کلیسای ارامنه واقع در خیابان نادرشاه مملو از جمعیت ارمنی بود. هزاران ارمنی پای صندوق رأی رفتند و در کمال آزادی رأی خود را در صندوق انداختند. مطلب جالب توجه این‌که چند تن از آن‌ها که به علت بیماری در بیمارستان بستری بودند با همان لباس مخصوص بیمارستان پای صندوق رأی رفته بوند. یک زن مسن هم که به‌سختی راه می‌رفت به کمک دو تن از اعضای خانواده‌اش خود را به محل انتخابات رساند و در رفراندوم شرکت کرد.
دیروز [جمعه ۱۰ فروردین ۱۳۵۸] اعلام شد که دکتر حاج‌سیدجوادی وزیر کشور برای بررسی نیازهای مناطق زنجان، اردبیل و مشکین‌شهر با هلیکوپتر به این محل‌ها عزیمت می‌نماید. وی قبل از عزیمت به مناطق مزبور، در خیابان قدیم شمیران، خیابان آق‌اولی، در مسجد نوریانی حضور یافت و رأی خود را به صندوق ریخت و ضمنا طی پیامی از ملت ایران خواست که در رفراندوم شرکت کنند.
در حالی که اعلام شده بود، افراد با در دست داشتن کارت شناسایی هم می‌توانند برای دادن رأی مراجعه نمایند، منابع مطلع در وزارت کشور اطلاع دادند که اخذ رأی فقط از طریق شناسنامه امکان‌پذیر است. با توجه به این‌که انگشت رای‌دهنده پس از دادن رأی با جوهر رنگی می‌شود، ولی پس از یک روز آثار رنگ از بین می‌رود، امکان دارد یک نفر با استفاده از از چند کارت چند بار در این رای‌گیری شرکت کند. از این جهت رای‌گیری فقط با شناسنامه مجاز اعلام شد.
در پاره‌ای حوزه‌ها مشاهده شد که عده‌ای بدون آن‌که انگشت خود را آغشته به جوهر کنند، رأی داده و محل حوزه را ترک کرده‌اند. برای اجتناب از هر نوع سوءاستفاده احتمالی، از وزارت کشور تاکید شد که حتما باید رای‌دهندگان انگشت خود را با جوهر رنگی کنند.
راجع به تعداد رای‌دهندگان، وزارت کشور اعلام کرد که جمعا ۱۵ میلیون نفر سن زیر ۱۶ سال دارند که نمی‌توانند حق رأی داشته باشند. چهار میلیون نفر در ارتفاعات بالاتر از نه هزار متر سکونت دارند که امکان فراهم کردن وسایل برگزاری رفراندوم برای‌شان میسر نیست و از سوی دیگر امکان فراخواندن آن‌ها به شهرها و مراکز رای‌گیری نیز محدود است. حدود یک ملیون نفر هم سن بالای ۷۰ سال دارند که به علت کهولت و ضعف نمی‌توانند رأی بدهند.
ساعت ۹ بامداد دیروز [جمعه ۱۰ فروردین ۱۳۵۸] ناگهان در شهر شایع شد که در میدان ونک یک حوزه جعلی اخذ رأی و همچنین صندوق اخذ رأی جعلی کشف شده است. خبرنگاران ما بلافاصله در میدان ونک حضور یافتند و ضمن تحقیقات و بررسی‌هایی که انجام دادند، معلوم شد که این شایعه صحت نداشته است.
در ساعت نه و پنجاه دقیقه بامداد، بعضی از حوزه‌های اخذ رأی با کمبود اوراق اخذ رأی روبه‌رو شدند. ازجمله در شعبه‌های ۹۶۶ واقع در سرچشمه پاساژ کفش بلا شماره ۹۶۵ واقع در چهارراه سیروس، سلسبیل مسجد حجتیه اوراق اخذ رأی به اتمام رسید. آقای دادور فرماندار تهران در این باره خاطرنشان ساخت: حداکثر تا ساعت ۲ بعدازظهر اوراق رای‌گیری به کلیه شعب ارسال می‌شود. همچنین طی پیامی به کلیه شعبه‌ها ابلاغ شده که در صورت کمبود اوراق رای‌گیری می‌توانند اوراق مورد نیاز خود را از شعب دیگر تأمین نمایند.
آقای دادور همچنین یادآور شد: تا ساعت ۱۲ ظهر (دیروز) [جمعه ۱۰ فروردین ۱۳۵۸] سیصد هزار اوراق رای‌گیری برای فرمانداری تهران رسیده است که تا ساعت ۲ بعدازظهر به کمیته‌های مورد نظر فرستاده می‌شود.
وی تاکید کرد که با وجود پیش‌بینی‌های لازم به علت استقبال بیش از حد مردم، پاره‌ای از شعب با کمبود اوراق رأی مواجه شدند. وی افزود: برای منطقه جنوب تهران ۸۰۰ هزار اوراق مخصوص رای‌گیری فرستاده‌ایم ولی با این حال باز هم کم دارند.
پیش از ظهر دیروز همچنین شایع شد که در میدان «فوزیه سابق» [«امام حسین» کنونی] توسط سرنشینان یک اتومبیل پیکان شیری‌رنگ، یک صندوق پر از رأی، ربوده شده است. خبرنگار ما این موضوع را با فرماندار تهران در میان گذاشت و آقای دادور در تأیید و یا تکذیب این خبر خودداری کرد و گفت این مسئله را بررسی خواهیم کرد. اگر حقیقت داشته باشد اعلام می‌کنیم.
ساعت یازده پیش از ظهر دیروز [جمعه ۱۰ فروردین ۱۳۵۸] حضرت آیت‌الله طالقانی مجاهد کبیر، همراه فرزند بزرگ‌شان آقای ابوالحسن طالقانی به حوزه اخذ رأی مسجد سادات اخوی رفتند و رأی خود را به صندوق آرا ریختند، حضرت آیت‌الله طالقانی همان‌طور که بارها اعلام کرده بودند. به جمهوری اسلامی رأی دادند. ایشان درباره تعداد آرای مخالف گفتند: فکر می‌کنم تعداد آرای مخالف بسیار ناچیز باشد.
صبح دیروز [جمعه ۱۰ فروردین ۱۳۵۸] همچنین در حوزه اخذ رأی خیابان فرح [انقلاب کنونی] واقع در مسجد حجت ابن حسن گروه کثیری از ساکنان خیابان فرح، آرای خود را به صندوق ریختند. در این محل عده‌ای از افراد سامان منحله امنیت (ساواک) حضور یافتند و به جمهوری اسلامی رأی دادند. در این محل تیمسار ضیاءالدین خلعتبری نیز رأی داد. گروهی از پزشکان نیز در همین حوزه آرای خود را صندوق‌ها ریختند.
ستاد مرکزی رفراندوم در وزارت کشور اعلام کرد به منظور تسریع در شمارش آرا و همچنین جلوگیری از هرگونه دخل و تصرفی در صندوق‌های رأی، صندوق‌های پر شده. شب گذشته با حضور هیئت نظارت گشوده شد و پس از شمارش آرا و صورت جلسه مجددا لاک و مهر گردید.
اعضای هواداران حزب توده ایران نیز در حوزه‌های رای‌گیری حضور یافتند و آرای مثبت خود به جمهوری اسلامی را در صندوق‌ها ریختند. «حزب توده» در آخرین روزهای اسفندماه اعلام کرد که به جمهوری اسلامی رأی مثبت می‌دهد. این تصمیم در تاریخ دوازدهم اسفندماه به تصویب کمیته مرکزی حزب توده ایران رسیده بود. حزب توده همراه با اعلام این تصمیم، نظریاتی درباره محتوای جمهوری اسلامی و توقعات حزب توده از آن نیز دارد که در آخرین شماره روزنامه «مردم» ارگان مرکزی حزب توه، که هفته پیش منتشر شد درج گردیده است. دانشجویان هوادار حزب توده بعدازظهر پنجشنبه طی جلسه‌ای در دانشگاه صنعتی تهران دیدگاه‌های این حزب را و این‌که چرا به جمهوری اسلامی رأی می‌دهد، برای گروه کثیری که در این محل گرد آمده بودند، تشریح کردند.
دیروز [جمعه ۱۰ فروردین ۱۳۵۸] حزب آزادگان اعلام کرد با توجه به سخنان آیت‌الله العظمی امام خمینی در شب جمعه که از تلویزیون پخش شد، این حزب تحریم خود را شکست و در رفراندوم شرکت کرده است.
حزب آزادگان یادآور شده که با توجه به آن بخش از سخنان امام درباره نحوه برگزاری رفراندوم، در تصمیم خود مبنی بر تحریم رفراندوم تجدیدنظر نمود و در آن شرکت کرد.
در پاره‌ای از حوزه‌های اخذ رأی مسئولان اوراق قرمز و آبی را از هم جدا کرده بودند تا امر رای‌گیری آسان‌تر شود اما مسئولان در این حوزه‌ها حضور یافتند و تاکید کردند که جدا کردن اوراق صرفا باید توسط رای‌دهندگان صورت گیرد. ازجمله این حوزه‌ها خیابان شهباز [۱۷ شهریور کنونی]، ایستگاه دروازه دولاب بود که جدا نمودن اوراق رأی باعث اعتراض عده‌ای از رای‌دهندگان شده بود.
دیروز [جمعه ۱۰ فروردین ۱۳۵۸] پاسداران مسلح در تهران تمام خیابان‌های فرعی را در اطراف محل‌های اخذ رأی بستند تا از تراکم وسایل نقلیه که به حوزه‌ها منتهی می‌شد، جلوگیری شود. در بسیاری از حوزه‌ها، به‌ویژه در جنوب شهر، مردان و زنان در صف‌های جداگانه رأی دادند.
در حوزه ۲۷۵ واقع در پارک ملت، خیابان دکتر مصدق [«ولیعصر» کنونی] ۱۶۰۰ نفر رأی دادند. که از زنان پانصد و از مردان ۱۱۰۰ نفر بودند.
در بیشتر حوزه‌ها براساس آرای باطله، آرای مخالف بین ۵ تا ۷ درصد بود، و در بعضی از حوزه‌ها به‌ندرت به ۱۰ درصد می‌رسید.
خانمی که در حوزه اخذ رأی هتل شرایتون به جمهوری اسلامی رأی منفی داد، می‌گفت: «رای منفی من درحقیقت به شکل رفراندوم است، زیرا این‌گونه پرسش، اصولا صحیح نیست. حق بود فقط به تغییر رژیم و به نوع جمهوری رأی می‌گرفتند و پس از پایان رفراندوم انتخابات مجلس مؤسسان را برگزار می‌کردند و نمایندگان مجلس مؤسسان که منتخب یک انتخابات آزاد بودند قانون اساسی را تصویب می‌کردند. به اعتقاد من روح قانون اساسی مبهم است وگرنه در بسیاری از کشورهای اروپای شرقی جمهوری دموکراتیک برقرار است، در حالی که از دموکراسی در این کشورها خبری نیست.»
تهران – خبرگزاری پارس: در یکی از حوزه‌های اخذر رأی تهران مسئول توزیع ورقه رأی ظاهرا برای تسهیل و تسریع در کار، قسمت «آری» ورقه رأی را پس از جدا کردن از قسمت «نه» در اختیار رای‌دهندگان می‌گذاشت که حضور خبرنگار خبرگزاری پارس در محل باعث شد، مسئول مربوطه تغییر روش دهد.
در حوزه ۳۱۶ ساختمان حاجی صالحیان واقع در خیابان دکتر مصدق [ولیعصر کنونی] نرسیده به سه‌راه ایران‌نوین تا ظهر امروز [شنبه ۱۱ فروردین ۱۳۵۸] ۱۸۰۰ نفر رأی دادند که از زنان ۵۰۰ و از مردان ۱۳۰۰ تن شرکت جسته بودند.
در حوالی ظهر این حوزه خلوت شد و عده‌ای از معلولین از این فرصت سود جسته و به پای صندوق‌های رأی رفتند.
حوزه ۲۴۹ مسجد کمیل واقع در خیابان نادرشاه ۲ هزار نفر رأی دادند که ۱۲۰۰ نفرشان مرد و ۸۰۰ نفرشان زن بودن.
حوزه ۲۶۴ هتل شرایتون از صبح تا ظهر هزار نفر رأی دادند که حدود ۳۰۰ نفر از رای‌دهندگان زن و ۷۰۰ نفرشان مرد بودند.
دیروز [جمعه ۱۰ فروردین ۱۳۵۸] از سوی ستاد مرکزی رفراندوم صندوق‌های سیار اخذ رأی به بیمارستان‌ها فرستاده شد تا بیماران نیز بتوانند رأی بدهند. همچنین در مراکز نظامی و پادگان‌ها به طور جداگانه صندوق‌های رأی نهاده شده بود و در مکان‌هایی که جای مناسبی وجود نداشت چادرهایی برپا شده و صندوق‌های رأی در آن قرار گرفته بود.
صبح دیروز [جمعه ۱۰ فروردین ۱۳۵۸] «داریوش فروهر» وزیر کار و امور اجتماعی در محل اخذ رأی در این وزارتخانه حضور یافت و رأی خود را به جمهوری اسلامی داد.
مأموران کمیته انقلاب مسجد میثم در جریان رفراندوم دیروز [جمعه ۱۰ فروردین ۱۳۵۸] تهران، اعضای یک باند قاچاق هروئین را که مدتی در تعقیب‌شان بودند دستگیر کردند.
برای مسافران عازم خارج از کشور و ساکنان اطراف میدان آزادی ۲ صندوق در باشگاه هما در مهرآباد و ۲ صندوق در ترمینال شماره ۴ فرودگاه مستقر شده بود.
رئیس، معاونان و دیگر پرسنل شهربانی کل کشور دیروز در جریان رفراندوم به جمهوری اسلامی رأی دادند.
با هجوم شهرستانی‌ها به قم و استقبال بی‌سابقه مردم قم اوراق رأی با کمبود مواجه شد که بلافاصله از تهران درخواست گردید تا وقفه‌ای در شرکت مرم در رأی دادن ایجاد نشود.
ازدحام بیش از حد مردم قم به هنگام رأی دادن امام خمینی موجب شد که امام نتوانند از اتومبیل خارج شوند و تلاش عکاسان برای گرفتن عکس علی‌رغم انتظار طولانی آنان بی‌فایده ماند.
تا پانزد دقیقه بعدازظهر در ۱۳ حوزه ثابت و یک حوزه سیار اخذ رأی در تهرانپارس ۳۵ هزار رأی گردآوری شد و رقم رای‌دهندگان زن چشمگیر بود.
با تمام شدن اوراق رأی در تعدادی از حوزه‌های جنوب شهر و نارمک فرمانداری تهران ناگزیر شد ظهر امروز [شنبه ۱۱ فروردین ۱۳۵۸] بیش از ۳۰۰ هزار برگ به این حوزه‌ها بفرستد.
دیروز [جمعه ۱۰ فروردین ۱۳۵۸] عده‌ای از رای‌دهندگان از این‌که برخلاف گفته مسئولان، رنگ استامپ بر روی انگشت آنان بیش از چند ساعت باقی نمی‌ماند به مسئولان حوزه‌ها اعتراض کردند.
حوزه‌های ۸۱ و ۴۲ در مسجد محمد واقع در چهارصددستگاه به مردان و زنان به طور جداگانه تفکیک شده بود و همین مسئله باعث سرعت بسیاری در امر اخذ رأی شد.
تبریز – مردم شهر تبریز و حومه، از نخستین ساعات بامدا دیروز [جمعه ۱۰ فروردین ۱۳۵۸] به نحو گسترده و فعالی در رفراندوم شرکت کردند و با مراجعه به چهارصد حوزه رای‌گیری آرای خود را به صندوق‌ها ریختند.
مهندس مقدم مراغه‌ای استاندار آذربایجان شرقی از چند حوزه رای‌گیری دیدن کرد و رأی سبز خود را صندوق انداخت...
مشهد – رفراندوم در شهر مذهبی مشهد با شور و هیجان فوق‌العاده‌ای همراه بود و هزاران نفر از ساکنان و زائران این شهر با مراجعه به ۲۹۰ حوزه رای‌گیری در شهر و ۱۵۰ حوزه رای‌گیری در شهر و ۱۵۰ حوزه سیار در ییلاقات و حومه آرای خود را به صندوق‌ها ریختند.
دیروز [جمعه ۱۰ فروردین ۱۳۵۸] در چند حوزه رای‌گیری مشهد تنها یک کارت «نه» به صندوق آرا ریخته شد و بقیه مراجعین با انتخاب کارت «آری» خواستار ایجاد جمهوری اسلامی شدند.
در ایستگاه راه‌آهن و فرودگاه مشهد نیز حوزه انتخاباتی تعیین شده بود و مسافران پیش از ترک این شهر آرای خود را به صندوق ریختند.
حضرت آیت‌الله شیرازی و حضرت آیت‌الله طباطبایی قمی به اتفاق آیت‌الله‌زادگان و گروهی از همراهان خود در مسجد گوهرشاد رأی خود را به صندوق انداختند.
شهرری – از بامداد دیروز [جمعه ۱۰ فروردین ۱۳۵۸] مراکز اخذ ری در شهرری با مراقبت و نظارت کامل روحانیون، پاسداران انقلاب اسلامی و مأمورین انتظامی شروع به کار کرد.
در شهرری مردم به نحو چشمگیری از رفراندوم استقبال کردند و آرای خود را در آرامش و نظم کامل به صندوق‌ها ریختند. حجت‌الاسلام حاج تقی درچه‌ای، حجت‌الاسلام حاج محمدی و حاج آقا عابدینی به اتفاق هیئتی که به سرپرستی دکتر هاشمی و اسلامی به شهرری آمده بودند بر نحوه اخذ رأی نظارت داشتند.
آرام بهرازی یکی از کلیمی‌های شهرری که به جمهوری اسلامی رأی داده بود به خبرنگار ما در شهرری گفت: «در جمهوری اسلامی حقوق اقلیت‌ها محفوظ است.»