ستاره صبح، فائزه صدر: متوسط تولید بنزین در سال جاری ۱۰۵ میلیون لیتر در روز و متوسط مصرف روزانه حدوداً ۱۲۳ میلیون لیتر بوده است. به عبارتی در سال جاری نسبت به تقاضای مصرف روزانه به ‌طور متوسط بالغ بر ۱۸ میلیون لیتر کسری بنزین داشته‌ایم. در تابستانی که گذشت مصرف روزانه بنزین در پیک سفر به ۱۴۲ میلیون لیتر رسیده و میزان کسری روزانه حدوداً ۳۷ میلیون لیتر برآورد شد. این آمار در کنار اعدادی که از قاچاق بنزین منتشر می‌شود لزوم توجه به افزایش تولید، بهینه سازی مصرف و اصلاح نرخ بنزین را یادآور می‌شود. این سؤال را پیش می‌آورد که دولت چهاردهم با این چالش چه خواهد کرد؟ ستاره صبح در گفت‌وگو با سعید میرترابی، کارشناس انرژی به جست و جوی پاسخ این پرسش برآمده که در ادامه می‌خوانید:
سعید میرترابی ضمن بررسی اراده دولت چهاردهم برای افزایش قیمتا بنزین گفت: شرایط تورمی و وضعیت اقتصادی و اجتماعی موجود، دولت این امکان را ندارد که در کوتاه مدت طرحی برای افزایش قیمت بنزین داشته باشد. از سویی تحولات سیاسی اخیر بر منابع مالی دولت فشار می‌آورد و اگر مشکلات مربوط به فروش نفت و محصولات پتروشیمی مرتفع نشود، دولت به طور جدی با کسری بودجه روبه‌رو خواهد شد.
وی افزود: با شناختی که از نگاه دولت و شخص آقای پزشکیان دارم حداقل تا چند ماه آینده در خصوص افزایش قیمت بنزین کاری نمی‌کنند چون فشار اقتصادی و اجتماعی روی مردم افزایش پیدا می‌کند. البته ادامه این روند فشار بر دولت را سنگین تر خواهد کرد.
این کارشناس انرژی در تبیین نسبت میان افزایش نرخ ارز و لزوم واقعی شدن قیمت بنزین گفت: اگر تهدیدات آمریکا اجرایی شود و از صادرات نفت ایران جلوگیری کند، راهی باقی نمی‌ماند تا در نیمه دوم سال آینده تکلیف نرخ بنزین مشخص شود و نیاز به اصلاحات در این زمینه وجود دارد. دولت چاره‌ای جز اصلاح قیمت حامل های انرژی ندارد.
وی در این رابطه افزود: میزان ارز برآورد شده برای واردات بنزین در سال ۱۴۰۳ بالغ بر ۵ میلیارد دلار است و پیش بینی شده برای سال بعد نیاز به تأمین ۶ میلیارد دلار ارز برای واردات بنزین، در صورت ادامه شرایط فعلی داریم.
به عقیده این استاد دانشگاه دولت در سال آینده ناچار از افزایش قیمت بنزین است. وی گفت: دولت به ‌دلیل ارز قابل توجهی که برای واردات بنزین نیاز دارد و تخصیص آن مورد تأیید مجلس نیست و به‌ احتمال زیاد اجرا نخواهد شد، دولت باید به سراغ سناریوهایی برود که به افزایش نرخ بنزین می‌انجامد.
میرترابی افزود: افزایش نرخ ارز جذابیت قاچاق را بیشتر می‌کند زیرا تفاوت نرخ بنزین در داخل با خارج بیشتر می‌شود و میزان قاچاق بالا خواهد رفت. جلوگیری از قاچاق می‌تواند انگیزه‌ای کافی برای واقعی کردن نرخ بنزین در دولت باشد. به هر حال دولت باید در این زمینه تصمیم بگیرد و به لحاظ زمانی و با در نظر گرفتن شرایط به نظر می‌رسد دولت چهاردهم هزینه افزایش نرخ بنزین را خواهد پرداخت.
این کارشناس انرژی با اشاره به بی توجهی نسبت طرح دولت اصلاحات برای افزایش نرخ حامل های انرژی گفت: افزایش پلکانی نرخ حامل های انرژی طرح اصلاحی مناسبی بود اما متأسفانه طرح های اصلاحی به مثابه یک جراحی با درد همراه هستند. اما میزان افزایش تعیین شده در آن طرح با شیبی ملایم همراه بود، درحالیکه امروز افزایش نرخ بنزین می‌تواند با اعتراض گسترده همراه باشد.
میرترابی در این رابطه متذکر شد: در طرحی که برای واقعی کردن نرخ بنزین در مجلس ششم و با همراهی دولت اصلاحات تدوین شده بود، افزایش نرخ با درصدی جزئی و به طور پلکانی و سالانه انجام می‌شد و این افزایش نمی‌توانست روی نرخ کرایه تاکسی یا دیگر بخش های اقتصاد ملموس باشد و فضای اجتماعی را متلاطم کند.
وی گفت: وقتی آقای خاتمی دولت را تحویل احمدی نژاد داد ماجرای رسیدن نرخ حامل های انرژی به فوب خلیج فارس متوقف شد. آن برنامه تورم 10 تا 15 درصدی را پیش بینی کرده بود، این در حالی است که امروز تورم بسیار بالاتر است. مجلس هفتم این طرح را ملغی کرد تا نام و محبوبیت کسب کند و آن را عیدی ایرانی‌ها اعلام کند.
سعید میرترابی در پایان سخنان خود تاکید کرد: متوقف شدن آن طرح مسیر انرژی را منحرف کرد. ریشه قاچاق بنزین محصول کنار گذاشتن آن طرح است. امروز دیگر نمی‌توان نرخ حامل های انرژی را به صورت پلکانی بالا برد. چون افزایش قیمت بنزین شوک آور خواهد بود و به نظر می‌رسد دولت چهاردهم باید برای تبعات این شوک اقتصادی، اجتماعی و سیاسی برنامه ریزی و آماده باشد.