کد خبر : 697040 تاریخ : ۱۴۰۳/۱۲/۴ - 02:23
بتول گرجی - روزنامه نگار روز جهانی زبان مادری زبان مادری همان زبانی است که اولین کلمه‌های آن را وقتی در شکم مادر هستیم، از زبان مادر و پدر می‌شنویم.

وقتی از منطقه امن رحم مادر به دنیا می‌آییم و نعره می‌زنیم، با همان کلمه‌های آشنا برایمان لالایی می‌خوانند و آرام می‌گیریم و تا وقتی بزرگ می‌شویم و در دنیا روی پای خود می‌ایستیم، همان کلمه‌های آشنا ما را در جهان هدایت می‌کند. به ما معنی می‌دهد و حتی برای فکرکردن به کمک ما می‌آید.
زبان مادری فقط یک زبان با مجموعه آواها و کلمه‌ها و قواعد گفتاری و نوشتاری نیست، بلکه روح هویتی است که از بدو آفرینش ما در شکم مادر با ماست.
لالایی هر زبان و گویشی در ایران با روح و روان کودکان و بزرگسالان هر منطقه درآمیخته است. لالایی به زبان مادری برای هر کودکی گوارای وجود است.
روز جهانی زبان مادری در سال 1999 میلادی از سوی یونسکو (سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد) اعلام شد و از سال 2000 میلادی، هر سال در این روز برنامه‌های مختلفی در مرکز یونسکو در پاریس و دیگر کشورهای جهان برگزار می‌شود. یونسکو از طریق این نامگذاری ضمن دفاع از زبان مادری و حق افراد برای صحبت کردن و استفاده از به این زبان، بر اهمیت تنوع زبانی و غنای فرهنگی در جهان تاکید می‌کند.
هدف اصلی روز جهانی زبان مادری، مبارزه با یکدست سازی زبانی، تحمیل زبانی، حذف و تضعیف زبان‌های مادری، بومی و منطقه‌ای و تقویت و حفظ زبان‌های مختلف فارغ از تعداد صحبت کنندگان یا دایره جغرافیایی استفاده از آن است.
همچنین دفاع از حق افراد برای داشتن زبان متفاوت و صحبت و استفاده‌های مختلف از زبان مادری، از دیگر اهداف انتخاب یک روز به عنوان زبان مادری است.
دفاع از تنوع فرهنگی و اشاره به نقش تنوع زبانی در غنای فرهنگی از دیگر اهداف نام گذاری روز جهانی زبان مادری است.
در کشور پهناور ایران با تنوع فرهنگی و قومی و زبانی، زبان‌های مادری جایگاه ویژه خود را دارد در حالی که مردم با زبان رسمی فارسی همدیگر را درک می‌کنند. زیبایی هر کشور به حفظ مجموعه داشته‌های آن از زبان و فرهنگ گرفته تا آداب محلی و سراسری است. کودکان اقوام ایرانی دو زبانه هستند. آن‌ها در حالی که در خانه با زبان مادری رشد عاطفی می‌یابند، در عین حال در جامعه با استفاده از زبان فارسی به رشد اجتماعی می‌رسند. در نهایت تلفیقی از زبان فارسی و زبان مادری اقوام، نقش هزار رنگ فرهنگ و تمدن ایرانی را می‌سازد.
اصل ۱۵ قانون اساسی در ارتباط با اقوام می‌گوید: زبان و خط رسمی و مشترک مردم ایران فارسی است‏. اسناد و مکاتبات و متون رسمی و کتب درسی باید با این زبان و خط باشد ولی استفاده از زبانهای محلی و قومی در مطبوعات و رسانه‌های گروهی و تدریس ادبیات آنها در مدارس‏، در کنار زبان فارسی آزاد است‏.