بر اساس این گزارش میزان مرگ‌های ناشی از آلودگی هوا در سال ۱۴۰۲ بیشتر از ۳۰هزار و ۶۹۲ نفر برآورد شده؛ سهم پایتخت از مرگ‌ها ۶ هزار ۹۳۹ نفر است. مرگ به دلیل ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون در شهر‌های «ماهشهر»، «ریگان»، «تهران»، «مشهد»، «اصفهان» و «اراک» از میانگین کشور بیشتر بوده است. دکتر عباس شاهسونی - رئیس گروه سلامت هوا و تغییر اقلیم وزارت بهداشت به تشریح عوارض این تراژدی پرداخت که در ادامه گزیده آن را می‌خوانید.
آلودگی هوا؛ دومین عامل مرگ‌ومیر بر اساس گزارش سازمان جهانی بهداشت، آلودگی هوا، دومین عامل مرگ‌ومیر انسان‌ها در جهان است. در این میان «فشارخون» نخستین علت مرگ‌ومیر‌ها است که بخشی از علل شیوع فشارخون به دلیل آلودگی هوا است. شدت آلاینده‌ها مهم است. مثلاً میانگین غلظت ذرات کمتر از ۲.۵ میکرون شهر زابل بالا است. میانگین ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون در کشور حدود ۲.۵ برابر استاندارد ملی است.
شهر‌های آلوده آمار بیانگر این است که حدود ۱۰ میلیون نفر در پایتخت سکونت دارند و به‌طور متوسط روزانه ۲.۵ میلیون نفر در سطح شهر تهران تردد می‌کنند. همچنین در ارتباط با طوفان‌های گردوغبار باید گفت شدت مشکلات مواجهه با این پدیده در مناطق غربی، جنوبی و جنوب غرب کشور بیشتر است. نتایج بررسی وزارت بهداشت بیانگر این است که میزان ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون در ۲۵ درصد از روز‌های سال گذشته حدود ۱۵ میکروگرم بر مترمکعب کمتر بوده و همچنین در ۷۵ درصد از روز‌های سال گذشته (۱۴۰۲) از میزان رهنمود سازمان جهانی بهداشت بیشتر است. سهم ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون از میزان مرگ‌ومیر کشور نیز ۱۲.۶ درصد است.
آلوده ترین شهرها شهر‌های شاهرود، سنندج و ارومیه باکیفیت‌ترین هوا را در سال گذشته (۱۴۰۲) داشته‌اند؛ در مقابل شهر‌های «زابل» و «ایرانشهر» طوفان‌های گردوغبار را تجربه می‌کنند و آلوده‌ترین شهر‌های کشور هستند. همچنین شهر‌های تهران، اصفهان و مشهد، غلظت بالای آلاینده‌های هوا را تجربه می‌کنند. این در حالی است که میزان طوفان‌های گردوغبار مناطق غربی کشور در سال گذشته کاهش‌یافته، اما این پدیده در مناطق شرق کشور به‌ویژه شهر زابل افزایش‌یافته است. همچنین میزان ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون شهر زابل در سال گذشته نسبت به سال ۱۴۰۱، ۲ برابر بیشتر است. بررسی‌ها بیانگر این است که طوفان‌های گردوغبار سال گذشته نسبت به دو سال گذشته حدود ۳ برابر افزایش‌یافته است.
منشأ ۴ بیماری، آلودگی هوا بیماری‌های منتسب به آلودگی هوا از دوران «جنینی» تا «سالمندی» اثر می‌گذارد. چهار بیماری «سکته قلبی»، «سکته مغزی»، «سرطان ریه» و «بیماری‌های مزمن انسداد ریوی» با آلودگی هوا ارتباط دارند. سازمان جهانی بهداشت در گزارشی نوشت «آلودگی هوا» عامل اصلی سرطان ریه است و مواجهه طولانی‌مدت با آلودگی هوا می‌تواند خطر ابتلا به سرطان ریه را افزایش دهد.
اراک در وضعیت قرمز سال گذشته، میزان غلظت ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون در شهر اراک شش برابر رهنمود‌های سازمان جهانی بهداشت بوده است. میزان ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون در این شهر طی ۳۴۲ روز از سال گذشته از توصیه‌های سازمان بهداشت جهانی بیشتر است. میزان مرگ منتسب به آلودگی هوا در شهر اراک ۶۶۱ نفر گزارش‌شده است. همچنین هزینه‌های مرگ‌های منتسب به آلودگی هوا در اراک ۲۵۹ میلیون دلار برآورد شده است.
هزینه مرگ‌ومیر هزینه‌های مرگ‌های منتسب به ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون در سال گذشته ۱۲میلیارد دلار است که حدود معادل ۶۰۰ هزار میلیارد تومان (همت) می‌شود.هزینه تحمیلی بر نظام سلامت که برای درمان بیماری‌های ناشی از آلودگی هوا به مراکز درمانی مراجعه می‌کنند، حدود ۶۰ همت است. تعداد مراجعه‌کنندگان به مراکز درمانی دولتی از ابتدای دی‌ماه سال جاری به دلیل بیماری‌های تنفسی غیر عفونی حدود ۳۰ درصد افزایش‌یافته است.
خطر مرگ برای کودکان، نوجوانان و سالمندان آلودگی هوا، دومین عامل مرگ کودکان کمتر از ۵ سال در سطح دنیا به‌حساب می‌آید. آمار و ارقام بیانگر این است که یک کودک از هر ۱۰ کودک کمتر از ۱۵ سال در سطح جهان به بیماری آسم مبتلا است. دانش‌آموزانی که بیشتر از ۱۵ سال دارند و بنا به تصمیم کارگروه آلودگی هوا می‌بایست به‌صورت حضوری در مدارس حاضر شوند، می‌بایست در کانون توجه قرار گیرند.