ستاره صبح- اعظم طاهری: داستان «ارز نیما» روز گذشته به پایان رسید. طبق اعلام بانک مرکزی، سامانه نیما از اول بهمن برچیده خواهد شد. ارز نیمایی که برای ساماندهی به واردات و صادرات طراحی شده بود، به اسباب نوسان نرخ ارز و بی ثباتی بازار تبدیل شد. اما بازار وقتی متعادل است، که عرضه و تقاضا تعیین کننده نوسان منطقی باشد و متغیرهای تأثیر گذار بر نرخ ارز از روند بازارها سرچشمه گرفته باشند. اگر چه پس از این فعالین اقتصادی می‌توانند ارز حاصل از صادرات را به ‌صورت توافقی عرضه کنند، اما با در نظر گرفتن زمینه‌های سیاسی، این گمان وجود دارد که حذف ارز نیمایی نتواند آنطور که سیاست‌گذار انتظار دارد از بار مشکلات این حوزه بکاهد. ستاره صبح در گفت‌وگو با آلبرت بغزیان، استاد دانشگاه و اقتصاددان به بررسی این موضوع پرداخته که در ادامه می‌خوانید:

آلبرت بغزیان در رابطه با اهداف سیاست‌گذار از حذف ارز نیما گفت: بحث تک نرخی شدن ارز، زمزمه دائمی این حوزه است. عموم اقتصاددانان می‌گویند نرخ‌ها در بازار آزاد باید به نرخ ارز در بانک مرکزی نزدیک شود.

روزهای گذشته نرخ نیمایی ثابت و قیمت ارز در بازار آزاد رو به صعود بود. وی افزود: از سوی دیگر به دولت تذکر داده می‌شود که رانت ارزی را حذف کند این رانت زمانی در قالب ارز 4200 تومانی و زمانی در چهارچوب ارز نیمایی توزیع شده است. بغزیان ادامه داد: صادرکنندگان همواره از کم بودن نرخ نیمایی گله داشتند و این پیشنهاد مطرح شد که پروسه تأمین ارز به توافق آن‌ها و واردکنندگان سپرده شود. حذف ارز نیمایی تصمیمی برای رفع این مشکلات بود که به تشکیل بازار ارز توافقی انجامید.

این اقتصاددان ضمن بیان شرط موافقیت بازار ارز توافقی گفت: اگر بازار ارز توافقی بتواند رضایت واردکنندگان و صدرکنندگان را تأمین کند و عرضه و تقاضا در این حوزه را از بازار آزاد بی نیاز سازد، موفق بوده است. وی در ادامه بیان کرد: من به موفقیت بازار ارز توافقی امیدی ندارم، شاید روزهای اول تأثیر داشته باشد ولی با توجه به تحریم، تنش سوریه و بر سر کار آمدن ترامپ در آمریکا؛ بازار ارز نااطمینان و پر التهاب خواهد بود. این استاد دانشگاه یادآور شد: چنانچه امروز فقط هزار تومان به خاطر تشکیل همین بازار توافقی بر قیمت ارز اضافه شده است. متأسفانه نرخ ارز در ایران از بازار و مؤلفه‌های اقتصادی تأثیر کمتری می‌گیرد و به سیاست چشم دوخته است.

باید دید بازیگران، بازار ارز توافقی چه کسانی هستند آیا بازار سازها آنجا را به دست می‌گیرند یا اصالت تجارت و روند اقتصادی عرضه و تقاضا در آن بازار حکم فرما خواهد بود. وی ضمن تشریح موانع تک نرخی شدن ارز گفت: وقتی از تک نرخی شدن ارز صحبت می‌کنیم، باید ارز به اندازه کافی در دسترس باشد و محدودیتی در تأمین ارز وجود نداشته باشد در چنین شرایطی یک نرخ تعیین می‌شود و داد و ستد بدون هراس از کمبود ارز صورت می‌گیرد. در چنین بازاری نرخ ارز کاهشی خواهد بود. بغزیان افزود: متأسفانه ما با مشکل کمبود ارز روبه‌رو هستیم. ایران در تحریم است و پول فروش نفت به صورت کالا وارد کشور می‌شود. در چنین شرایطی عده‌ای ناچارند برای تأمین ارز مورد نیاز خود به کانال دیگری رجوع کنند در این صورت بازار آزاد شکل می‌گیرد که نرخ ارز آنجا بیشتر خواهد بود. وی ادامه داد: شرایط تک نرخی شدن ارز فراهم نیست.

اقتصاد وقتی از شر مشکلات ارزی رها می‌شود، که تحریم وجود نداشته باشد. این تحلیلگر اقتصادی اضافه کرد: فقط کره شمالی، ونزوئلا و تا اندازه‌ای روسیه؛ در وضعیتی شبیه به ایران قرار دارند. هیچ کشوری در جهان تحریم‌هایی مشابه تحریم ایران را تجربه نکرده است فقط ایران و چند کشور ذکر شده عضو اف ای تی اف نیستند. اگر می‌خواهیم مشکلات ارزی حل‌وفصل شود باید از چند جنبه اصلاحات ایجاد کنیم. اولین مسئله لزوم برداشته شدن تحریم است که متأسفانه از حیطه اقتصاد و مسئولین اقتصادی خارج است.

وی خاطر نشان کرد: اقتصاددانان، تحریم را سازنده، نعمت و یا به سود یک کشور نمی‌داند. کسانی که چنین اظهاراتی دارند، از علم اقتصاد بی اطلاع هستند. تحریم برای اقتصاد، معادل قطع کردن دست و پای یک انسان است. آیا پس از چنین اتفاقی می‌توان از او انتظار داشت زندگی عادی داشته باشد؟! آلبرت بغزیان در پایان سخنان خود تاکید داشت: در تحریم خیری وجود ندارد، اگر تحریم اثر مثبتی داشت قدرت‌های بزرگ هیچ کشوری را تحریم نمی‌کردند. امروزه کاربرد تحریم بیش از جنگ و حمله نظامی در جهان مورد استفاده است، چون تحریم با فلج کردن اقتصاد، کشورهای تحریم شده را از پا در می‌آورد.