لیلا سعدوند

کیوان مهرگان مستندساز کرمانشاهی است که در مستند سازی از «قاب‌ها» گرفته تا «بازگشت به آینده» که در حال ساخت است عمده تمرکزش را روی تاریخ معاصر ایران گذاشته است.
عدد کارهای او طی سالهای فعالیت بالغ بر ۵۰ مستند کوتاه و بلند است که گاها برخی از آنها مثل «قاب‌ها» و «سیاوش در آتش» به جشنواره‌های بین‌المللی راه پیدا کرده و «سرپتی ها»یش هم نامزد بهترین مستند جشن حافظ شد. اما آنچه باعث شد تا درباره مهرگان بنویسم کار جدیدی است که او را بار دیگر به شهر و دیارش کرمانشاه عزیز پیوند می‌دهد. هرچند پیشتر او با مجموعه «سرپتی‌ها» روایت جالبی از تاریخ مشروطه در کرمانشاه را ارائه داد که با استقبال خوب مخاطبان بسیاری در سراسر کشور مواجه شد. گویی او به خودش قول داده که هرچند سال یکبار بنابه دینی که به آب و خاک اجدادی‌اش دارد موضوعی گمشده در کرمانشاه را بهانه ساخت مستند کند. از همین رو این بار تاریخ را با روایتی هنرمندانه به تصویر کشید و قصه شیرین بهانه‌ای شد تا او فرهادوار تن به روایتی جدید از ماندگارترین اثر موسیقیایی این خطه بدهد و چنین شد که رمزگشایی از ترانه محبوب «شیرین گیان» او را به یک پژوهش گسترده میدانی فراخواند تا به بیان تاریخچه، مفاهیم و تأثیرگذاری این ترانه فاخر بر فرهنگ و موسیقی ایران بپردازد.
مهرگان در پاسخ به این پرسش که چه چیز این ترانه برایت جذاب بود که مستندش را بسازی، گفت: اگر نیک نگاه کنیم مردم کرمانشاه در طول قرون گذشته از آتش عشق فرهاد به شیرین در سینه‌شان مراقبت کرده‌اند.

مردم در یک حرکت جمعی نگذاشته‌اند که خون همشهری عاشقشان فرهاد پایمال شود و هرچه نماد بوده را به نام فرهاد و به یاد شیرین گره زده‌اند. از تیسفون تا بیستون هرچه نماد هست متعلق به عشق فرهاد به شیرین است. آن‌ها هر روایتی که لازم بوده ساخته‌اند تا از این عشق مقدس مراقبت کنند. ترانه «شیرین گیان» هم یکی از تلاش‌های دیگر مردم کرمانشاه برای مراقبت از این عشق است و همین موضوع پتانسیل این را داشت که از دل آن یک مستند درآید. اگر دقت کنید ساخت همین مستند هم در ادامه تلاش‌های هزاران ساله مردم برای حفاظت از عشق فرهاد به شیرین است. در کرمانشاه هرجا پای فرهاد و شیرین وسط باشد مردم در حفظ این عشق پیشگامند.

زیرا همه کودکان کرمانشاهی با این افسانه متولد و با این افسانه بزرگ می‌شوند. وی افزود: البته موسیقیدانان دیگری هم ترانه‌هایی با مضمون شیرین و فرهاد ساخته‌اند اما هیچکدام قدرت ترانه «شیرین گیان» را نداشته است. مهرگان برای ارائه مستند «شیرین گیان» پس از گذشت ۵۳ سال از ساخت این آهنگ، شمال و پایتخت و کرمانشاه را به هم دوخت تا داستان این ترانه زیبا را به بهترین شکل روایت کند. او در این اثر بیش از ۲۱ نفر از موسیقیدانان، نوازندگان، شاعران و منتقدان هنری را گرد هم آورد تا درباره این ترانه سخن بگویند. سفری پرماجرا که از دی ماه سال گذشته آغاز شده و تا به امروز ادامه دارد. وی درباره زمان ساخت این مستند گفت: این کار بیش از یک سال زمان برده و هم اکنون مرحله مونتاژ را می‌گذراند که امیدوارم برای یلدا آماده اکران بشود.به گفته خودش سخت‌ترین و هیجان انگیزترین مرحله کار راضی کردن استاد کهنسال محمد هاشم ربیعی شاعر و آهنگساز کرمانشاهی این ترانه بوده و او امیدوار است اکران خصوصی «شیرین گیان» به بهانه‌ای برای بزرگداشت این شخصیت ارزنده و ماندگار موسیقی ایران بدل شود. مهرگان معتقد است کرمانشاه همواره در بزنگاه‌های تاریخی جزء استانهای تأثیرگذار بر تاریخ ایران بوده و در کنار شهرهای دیگر اثرگذاری در تحولات تاریخی ایران داشته است. شهری با این نقش تاریخی حتماً قصه‌های فراوانی برای تعریف کردن دارد و روشنفکران و هنرمندان کرمانشاهی باید این قصه‌ها را کشف و برای آیندگان تعریف کنند.
او گفت: به هرجای کرمانشاه نگاه می‌کنی و به هر نقطه‌اش دست می‌کشی قصه و روایتی است که مثل طلا از خاک بیرون می‌زند و این فرصت مغتنمی برای هنرمندان کرمانشاهی است.
برگرفته از: ایرنا