ستاره صبح، فائزه صدر: این روز‌ها تمام ایران خاموشی را تجربه می‌کنند. کمتر شهری در کشور داریم که قطعی برق نداشته باشد. برخی از کارشناسان با کافی دانستن میزان تولید، نظریه برق دزدی را مطرح کرده‌اند و دسته دیگری عقیده دارند نیروگاه های برق ایران جوابگوی مصرف داخلی نیست. ابهام درباره ریشه ناترازی به بحث این روز‌ها تبدیل شده است. ستاره صبح در گفت‌وگو با محمد حسین دیده بان، کارشناس صنعت برق به بررسی علت خاموشی‌ها پرداخته که در ادامه می‌خوانید:

آیا خاموشی‌ها از مشکلی زیر ساختی حکایت دارد یا می‌توان نظریه کافی بودن تولید برق و مصرف در خارج از شبکه داخلی را طرح و بررسی کرد؟
با احترام به کارشناسی که نظریه برق دزدی را مطرح کرده است باید اعلام کنم اگر چند ماه پیش هم شاهد قطعی برق بودیم می‌شد آن گفته را تأیید کرد. ولی برق زمانی قطع می‌شود که بسیاری از نیروگاه های آبی ما به دلیل کاهش سطح آب از مدار خارج شده‌اند.
کمبود برق در این زمان خاص به کمبود تولید اشاره دارد. تولید برق ایران کفاف مصرف را نمی‌دهد. دولت هم نمی‌خواهد قطعی برق داشته باشد ولی مجبور به ایجاد تعادل هستند.
این شیوه قطعی برق در سرتاسر کشور برای آن است که مصرف را در حد تولید نگه دارند مجبور شده‌اند خاموشی اعمال کنند و سایر حدس و گمانهایی که زده می‌شود از جمله سیاسی بودن قطعی برق یا برق دزدی و... به معنی بی اطلاعی از وضعیت زیرساختی وزارت نیرو در کشور است.
ما 80 هزار مگاوات مصرف داریم. ولی حدود 62 هزار مگاوات تولید برق داریم. در پیک مصرف کشور 18 هزار مگاوات کمبود مصرف دارد.
در این فصل سال مسئله کمبود بارش، تبخیر آب و کاهش ارتفاع اب پشت سد‌ها را داریم که منجر به خروج نیروگاه های آبی از مدار می‌شود. کارون 2 و 3 از مدار خارج شده‌اند چون آب پشت سد کافی نیست. بحث، بحث تولید است.
در دو دهه گذشته به ویژه در سال های اخیر به ظرفیت تولید اضافه نشده است. هر سال باید نزدیک به 5 تا 7 درصد میزان مصرف نیروگاه احداث می‌شد. احداث زیر ساخت برای تولید برق به فراموشی سپرده شده است.
اداره کشور به معنی استفاده از منابع موجود و داشته های قبلی نیست. اداره کشور یعنی توسعه به امید استفاده آیندگان. نیروگاهی که امروز احداث شود دو تا سه سال بعد به ثمر می‌نشیند. سه سال پیش باید به فکر کمبود برق امروز می‌بودند. اگر امروز به فکر توسعه زیر ساخت‌ها در صنعت برق نباشیم سال بعد و سال های بعد وضعیت از این که هست بدتر خواهد شد.
برنامه وزیر پیشنهادی نیرو باید بر توسعه زیر ساختی، افزایش تولید و بر طرف کردن ناترازی متمرکز باشد. تا نیروگاه های جدید وارد مدار نشود مشکل قطعی برق در برخی فصول سال وجود خواهد داشت.

علت توسعه نیافتگی در صنعت برق چیست؟ وزارت نیرو از معدود وزارتخانه‌هایی است که بدنه متخصص و تکنوکرات دارد، توجیه این مجموعه برای مشکل ناترازی برق چیست؟
سرمایه‌گذاری در صنعت برق از جنس سرمایه‌گذاری کلان است باید بودجه قابل توجهی به این بخش اختصاص داده شود.
تحریم‌ها در حوزه واردات تکنولوژی دست و پای وزارت نیرو را بسته است. آن آقایی که می‌گفت تحریم‌ها کاغذ پاره است، امروز باید جوابگویی شاهکار هایش باشد. ایشان با هر سخنرانی، رفتار نامعقول و تصمیمات غلطش کشور را در داخل و خارج گرفتار می‌کرد. نتیجه شاخ و شانه کشیدن برای غرب تحریمهایی است که ثروتمندترین و متمدن ترین کشور منطقه را اینطور گرفتار کرده است.
نمی توانیم تکنولوژی وارد کنیم، هر چیزی که می‌خریم گران تمام می‌شود زیرا با دو سه واسطه وارد کشور شده است. فروشندگان بین‌المللی از محدودیت های ایران سوء استفاده می‌کنند و آنچه به ایران فروخته می‌شود درجه یک نیست.
عدم وجود تبادل اقتصادی یا عدم تبادلات شفاف بین ایران و اقتصاد های برجسته جهان، ایران را به وضعیتی رسانده که سهمش از اقتصاد جهانی فقط مشکلات اقتصادی است. وزارت برق پر است از متخصصین ولی در وهله اول چه کسی به حرف متخصصین گوش می‌دهد؟ در وهله دوم چطور باید با وجود تحریم‌ها تکنولوژی و ابزار لازم را وارد کرد و طرح های تخصصی را اجرا کرد؟ و در نهایت با وجود تحریم نمی‌توان ارز لازم و بودجه لازم برای اجرای عملیات سنگین ساخت نیروگاه را تأمین نمود.

چرا با وجود ناترازی تولید برق، هیچگاه به طرف تولید از منابع سبز و پایدار حرکت نشده؟ چرا استفاده از پنل های خورشیدی و سایر روش های تولید برق پاک در ایران مورد توجه قرار نگرفته است؟
تولید این برق مقرون به صرفه است. شاید باید دلیل عدم حرکت به این سمت را در مزیت های آن جست و جو کرد! این تولید سرمایه‌گذاری اولیه می‌خواهد، ولی پس از آن بدون هزینه کردن ریالی می‌توانند تا سال‌ها از این منبع بهره برداری کنند.
مقدار تولید پنل های خورشیدی وات به وات است. ظرفیت نیروگاه های خورشیدی که در ایران احداث شده به هزار وات نمی‌رسد. باید پنل‌ها را گسترش بدهند تا عدد تولید بالا باشد.
با توجه به مبدا تکنولوژی که از آلمان به چین گسترش پیدا کرده، ایران می‌تواند به طرف تولید برق خورشیدی برود. در دولت اول آقای روحانی طرحی اجرا شد که با 10 میلیون تومان هزینه این پنل‌ها در خانه‌ها نصب شود. دولت 5 میلیون تومان از این هزینه را تقبل می‌کرد. این جنس حمایت‌ها در کنار تبلیغ گسترده استفاده از برق پاک و ارزان می‌تواند به گسترش این تکنولوژی کمک کند.
حمایت دولت می‌تواند به بخش خصوصی و سرمایه‌گذاران جرات بدهد تا در این حوزه کار کنند.