کد خبر : 633887 تاریخ : ۱۴۰۳/۵/۱۵ - 03:51
ابراهیمبای سلامی- نماینده پیشین مجلس ‎پیامد شورای راهبری و ضرورت تجدید نظر در فرآیند تشکیل کابینه تشکیل یک دولت نیرومند و پاسخگو بر حسب رویکرد تخصصی و مسئولیت‌پذیری در خصوص مطالبات مردم با عنایت به بحران‌ها و مشکلات جاری کشور ضرورتی انکارناپذیر است.

هر گونه غفلت از این امر خساراتی جبران‌ناپذیری برای مردم ایران در پی دارد. مسعود پزشکیان رئیس‌جمهوری اسلامی ایران با ویژگی‌های خاص شخصیتی خود از هر گونه وابستگی حزبی و گروهی تاکنون پرهیز نموده است، بنابراین سازوکار کارشناسانه‌ای را برای فرایند انتخاب اعضای کابینه پیشنهاد کرد و ساماندهی چنین امری را به محمدجواد ظریف سپرد. ظریف که یک کارشناس ارشد بین‌المللی و فردی شناخته‌شده در سیاست خارجی است در انتخابات تیرماه 1403 سنگ تمام گذاشت و از «جان» و «آبروی» خویش برای پیروزی پزشکیان و برای ایجاد تغییر در سیاست و «برای ایران» مایه گذاشت. او که تاکنون مبادی آداب دیپلماتیک در بالاترین سطوح تشریفات و افاضات کارشناسانه بود در عرصۀ سیاست داخلی برای اولین بار بی مهابا وارد عرصه شد و در کمپین‌های تهران و اکثر مراکز استان با صدای بلند وارد کارزار تبلیغات و اعلام مواضع شد و بارها در مقام یک کنشگر سیاسی کت از تن درآورد، آستین بالا زد و از ستاد وارد صف و میدان شد تا مردم ایران را به مشارکت بیشتر و انتخاب بهتر رهنمون کند.

تأثیر او بر شکستن فضای سرد تحریم انتخابات و دعوت مردم ناراضی کم‌نظیر بود و برای ما یک درس جدید در جامعه‌شناسی سیاسی و کنشگری برای نهادینه کردن رفتار سیاسی گشوده شد. ظریف با ظهور و حضور خود در اقصی نقاط ایران به جامعه‌پذیری سیاسی نسل جوان و معترض نیز کمک کرد. تحلیل رفتار و گفتار و بررسی کنش‌های سیاسی ظریف و تأثیرات مثبت او در افکار عمومی و تحول در نگرش‌های سیاسی دیگر کنشگران در این انتخابات یادداشت‌ها و مقالات و مجال مفصل‌تری را می‌طلبد.
‎اما تشکیل شورای راهبری و کمیته‌های ارزیابی نامزدها برای وزارتخانه‌ها گرچه در فرایند دولت‌سازی پس از انتخابات دولت‌ها مسبوق به سابقه بود و حضور شخص دکتر ظریف و تشکیل کارگروه‌ها انتظارات دیگری را برانگیخت.

مشاهدات، رویه‌ها، اخبار، پیامدها و بررسی‌ها نشان می‌دهد که به دلیل عدم شفافیت در فرایند تشکیل کارگروه‌ها و کمیته‌ها و عدم رعایت پروتکل‌های اعلام شده از یک سو و به دلیل محتوا، داده‌ها و روش‌های ناقص و معیوب نتایج و پیامدهای اکثر این کمیته‌ها و شورای راهبری از «روایی »و«اعتبار» لازم برخوردار نیست و تشکیل دولت صرفاً با اتکای به نتایج این شورا را با مشکلات متعددی مواجه خواهد ساخت .
‎ ضروری است رئیس‌جمهور با کمک معاون اول و متخصصان و کارشناسان دیگری نیز با رویکرد تخصصی و معیارهای مبتنی بر کارآمدی و با درخواست برنامه و مصاحبه با نامزدها و شنیدن تحلیل آن‌ها از اولویت‌های هر وزارتخانه برای مدیریت ارشد و عالی کشور، ورزا، معاونین و دیگر مقامات را گزینش و انتخاب کنند.
‎فهرست ارائه شده از سوی شورای راهبری به دلیل زیر ناقص و دارای ابهامات جدی است:
‎1- پروتکل تشکیل و ساختار کمیته‌ها باید قبل از تشکیل کمیته‌ها اعلام می‌شد و افراد بر حسب قیودات آن برای تشکیل کمیته‌ها معرفی می‌شدند که متأسفانه چنین نشد و بعد از اینکه حدود یک هفته از کار کمیته‌ها گذشت پروتکل اعلام شد و افراد پیش از آن پروتکل عمدتاً از معاونان سابق و کارمندان خاص هر وزارتخانه بدون تطبیق به مفاد اعلامی انتخاب شده بودند و این چیدمان اعتراض گسترده‌ بخش خصوصی، تشکل‌های صنفی، حرفه‌ای، جامعۀ مدنی و اشخاص صاحب‌نظر را در برداشت و تغییرات بعدی فرایند را به صورت معنادار اصلاح نکرد.
‎2- از ابتدا اعلام نشد که کسانی که عضو کمیته هستند نمی‌توانند نامزد وزارت شوند و بعد از اعلام این امر در برخی از کمیته‌ها، بعدها معلوم شد اکثراً اعضای کمیته‌ها نامزد وزارت بوده‌اند و پیش از آن در فرایند شکل‌گیری و جهت‌گیری کمیته نقش داشته‌اند.
‎3- برخی از رؤسا، دبیران و اعضای کارگروه‌ها برای یک وزارتخانه یا همه وزارتخانه‌های کارگروه خود نامزد بودند و متأسفانه به اعمال نفوذ و حتی حذف افراد غیر همسوی خود از کمیته می‌پرداختند و افراد دیگری طبق سلیقۀ خود برای عضویت در کمیته معرفی می‌کردند.
‎4- به جای متخصصان دانشگاهی و غیردانشگاهی معمولاً از معاونین و مدیران کل سابق به انتخاب رؤسای کارگروه‌ها افراد معین وارد کمیته‌ها می‌شدند.
‎5- نمایندگان بخش خصوصی و تشکل‌های صنفی و مدنی عمدتاً در هفتۀ دوم یا دیرتر از آن و با سلیقه رئیس کارگروه به کمیته‌ها معرفی می‌شد و برای حضور برخی افراد که تشکل‌ها انتخاب و معرفی می‌کردند مقاومت و ممانعت می‌شد.
‎6- حضور نمایندگان زن و اقلیت‌های دینی و مذهبی در کارگروه‌ها امری مطلوب بود اما حضور فردی که سابقه و اطلاعی از موضوع کار وزارتخانه نداشت تحت این عنوان مطلوب برای ارزیابی و ارائه نمره و رتبه‌دهی به نامزدهای وزارت تبدیل به امری مضحک و غیرقابل قبول شده بود.
‎7- ارائۀ رزومه نامزدها و خوداظهاری سوابق آن‌ها امری ضروریست ولی ارزیابی رزومه بدون مصاحبه و بدون رؤیت فرد و با شناخت سطحی و عمومی در سنجش و ارزیابی کارمندان معمولی هم قابل قبول نیست چه رسد به اعطای امتیاز و رتبه به فردی برای وزارت که برخی از اعضای کمیته‌ها حتی یکبار هم وی را ندیده‌اند.
‎8- ارزیابی در سطح انتخاب وزیر حتماً نیاز به ارائۀ «برنامه» و «مصاحبه» برای تحلیل آن برنامه و اعلام نوآوری‌ها و تفاوت‌ها دارد که متأسفانه در اکثر کمیته‌ها هیچ برنامه‌ای درخواست نشد و هیچ مصاحبه‌ای هم انجام نگرفت.
‎9- فرایند امتیازدهی در کمیته‌ها بویژه بر مفاهیم کیفی مثل درایت و شجاعت نامزدها بسیار مبهم بود و اعلام مقادیر کمی و دادن امتیاز و نمره برای این مفاهیم توسط افرادی که اکثر نامزدها را نمی‌شناختند و بدون مصاحبه و ارائه تحلیل از مؤلفه‌های اصلی کار وزارتخانه با هر دامنه‌ای با خطای گسترده همراه است.
‎10- تلاش برای انتخاب افراد جوان یا کوشش برای تحقق عدالت جنسیتی و معرفی زنان شایسته امری مطلوب و مورد تأیید است اما هر جوان و یا هر زنی که دارای صلاحیت‌های حرفه‌ای و تخصصی در موضع اداره وزارتخانه نیست و تأکید شد حتماَ باید یک جوان و یک زن در فهرست یکی از سه نفر یا چند نفر اول برای حضور در دولت و مدیریت ارشد وزارتخانه قرار گیرد. گاهی فردی در اولویت معرفی قرار گرفته است که هیچ سابقه یا سابقه کمی در این موضوع دارد دارای یک رزومه و کارنامۀ معمولی هم نیست و توانایی بیان چند عبارت در خصوص موضوع این منصب را نداشته و ندارد.
‎11- فرایند جمع‌بندی نهایی شورای راهبری و اعلام امتیازات در رتبه‌بندی نهایی کاملاً غیر شفاف است در صورتی که وقتی اعلام ضابطه کارشناسی می‌شود ‎شفافیت کامل فرایند اعلام رتبه باید مشخص ‌باشد.
‎12- اخباری که از عمده نتایج و پیامدهای این ارزیابی معیوب شورای راهبری رسیده است ضرورت بازنگری و دقت بیشتر رئیس‌جمهور در تشکیل کابینه برای پاسخ به مطالبات مردم را چند برابر می‌سازد.