ستاره صبح، اعظم طاهری: این روزها مثل معروف: "سالی که نکوست از بهارش پیداست" زیاد شنیده میشود. همزمان با باز شدن بازارها در سال جدید موجی از افزایش نرخها به راه افتاد. انگار بعد از انتخابات مجلس دوازدهم و رأی آوری تندروها، حصاری که مقابل گرانی کشیده شده بود بهیکباره برداشته شد. ادامه تنش در خاورمیانه و سایه سنگین جنگ نیز به انتظار تورمی دامن زد و نرخ برابری دلار و ریال را که پایه افزایش قیمت در تمامی بازارهاست. ستاره صبح برای یافتن پاسخ علمی وضع پیشآمده به گفتوگو با آلبرت بغزیان نشسته که در ادامه میخوانید:
بهعنوان اقتصاددان چه ارزیابی از رفتار بازار دارید؟ آیا التهابات ارزی زودگذر خواهد بود یا خیر؟ قبلاً وقتی از فنر ارز صحبت میشد بحث این بود که دو نرخ وجود دارد که یکی از بازار آزاد تبعیت میکند و دیگری بهصورت دستکاریشده فشردهشده است. اگر این بخش رها شود، از مشکلات اقتصادی ازجمله رانت و فساد و مشکلات بازار خودرو و ... کاسته میشود. زمانی صحبت از حمله اسرائیل به کنسولگری ایران و احتمال پاسخ ایران به آن حمله نبود. امروز سایه جنگ آسمان اقتصادمان را تیرهوتار کرده است. هرگونه واقعه اقتصادی که وخامت درآمدهای ارزی را ایجاد کند و یا هر حادثه و تصمیم سیاسی که به وخامت اقتصادی منجر شود و انتظارات تورمی را تشدید کند بازار ارز را به هم میریزد. نوسانات در این بازار از درهم شروع میشود و به دلار میرسد. من بر این عقیدهام که فنر ارزی در هیچکدام از اقتصادهای جهانی وجود ندارد و مفید بودن این شیوه اثبات نشده است. آنچه انجام میشود مدیریت نرخ ارز است. دبی مدتها است که در مقابل دلار 3.6 درهم را ثابت نگهداشته و اقتصادش جواب گوی این نرخ است ولی در ایران نرخ ارز در دورههای مختلف نسبتی با واقعیتهای بازار نداشته و ندارد. تنشهای اخیر در منطقه، بهترین فرصت برای افرادی شد که توانایی افزایش نرخ را دارند.
آیا تیم اقتصادی دولت برای کنترل شرایط حاد پیشآمده، توانایی لازم را دارد یا خیر؟ در میان دولتمردان نقش رئیسکل بانک مرکزی تعیینکننده است. اگر تیم آقای فرزین عوض شود، نرخها بالا میرود زیرا تا امروز ایشان جلوی افزایش نرخ ارز مقاومت کرده بود. تغییر در سطح مدیریتی بانک مرکزی مجوز افزایش نرخ ارز دولتی است. وزیر اقتصاد اوضاع را خوب و مطلوب نشان میدهد و بنا ندارد صورتمسئله را بپذیرد. با توجه به تأثیر تصمیمات سیاسی بر نرخ ارز، باید برای اظهارنظرها و آنچه پشت تریبون گفته میشود نیز سهمی قابلتوجه در نظر بگیریم.
اگر شما در این شرایط عضو تیم اقتصادی دولت بودید چه پیشنهادی برای کنترل شرایط ارائه میکردید؟ چگونه میتوان از بدتر شدن وضعیت اقتصادی در پی التهاب در بازار ارز، جلوگیری کرد؟ حمله به کنسولگری ایران در دمشق رخداده است و هنوز ایران جوابی به این حمله نداده است و صراحتاً اعلام نمیشود که هدف و برنامه چیست در این فضای پر از تهدید و تنش آلود، بهترین موقعیت برای جان گرفتن شایعات فراهم میشود. گویی اقتصاد در کما به سر میبرد و جامعه منتظر خبر بد است. در چنین وضعیتی میشود نرخ ارز را بالا برد و مسائل سیاسی را به دلار 68 هزارتومانی تبدیل کرد. کل ماجرای افزایش ارز 5 درصد بازار را شامل میشود زیرا هنوز نرخ دولتی تغییر نکرده است. بانک مرکزی همچنان به مونتاژکار و واردکننده ارز 42 هزارتومانی میدهد. بانک مرکزی میداند عوامل افزایش نرخ ارز در بازار آزاد کدامها هستند. مرجع این حرکت در امارات است و درهم را تغییر میدهند. بسیاری از کسانی که دولت آنها را خوب میشناسد عضو این جریان هستند و اگر ارادهای باشد میتوان جلوی آنها را گرفت. بعد از حمله وحشیانه اسرائیل به غزه و بعد از فلسطینیان بیگناه، کدام ملت منطقه اینچنین متأثر از این جنگ شده است؟! جنگ اسرائیلیها در غزه همچنان ادامه دارد ولی نرخ برابری دلار و ریال را از 50 به 55 هزار تومان رساند. حمله حوثیها به کشتیهای اسرائیلی نرخ دلار را به 60 هزار تومان رساند. حمله اسرائیل به کنسولگری هم دلار را به 65 هزار تومان رسانده و جنگ هنوز تمام نشده است. تا زمانی که اقتصاد کشور به جای ارتباط با اقتصاد بینالملل به اظهارات رهبران سیاسی جهان چشم دوخته بدوزد تا ببیند این و آن چه حرفی میزند و چه تهدید و اظهار نظر جدیدی وجود دارد؛ نوسانات ادامه خواهد داشت. عامل سیاسی که خبر نمیکند، باید اقتصادی واقعی داشته باشیم و به دلیل نیازی که برای فروش نفت به بازارهای جهانی داریم در ارتباطی مؤثر با کشورهای غربیی قرار بگیریم.