کدامیک از حوادث و رویدادهای سیاسی سال 1402 را از حیث تأثیراتی که به جا گذاشته برجسته‌تر ارزیابی می‌کنید؟ جنگ در غزه مهمترین رویداد سال بود که هم حمله حماس به اسرائیل و هم حملات اسرائیل به غزه در بر داشت. این جنگ در ادامه تحولات بزرگی در منطقه رقم زد. امروز گروه‌های موسوم به مقاومت با اسرائیل، آمریکا و هواداران غرب درگیر شده‌اند. این درگیری خارج از گفتار و شنیدار ابعاد بزرگی دارد. یکی از نکات مهمی که این جنگ در دل خود دارد اختلافات میان آمریکا و اسرائیل است. کسانی که عقیده دارند این اختلافات سطحی یا نمایشی است سخت در اشتباه هستند. اختلافات امروز واشنگتن و تل آویو جدی است و به نظر می‌رسد در آینده منشأ تحولات بزرگی خواهد بود.
به نظر شما کدام وجه از این جنگ بر دنیا و نظم جهانی تأثیر خواهد داشت؟ پیش از جنگ، اسرائیل از دو جهت نفوذ بالایی در دنیا داشت. اول مدیریت بر بخش عمده‌ای از رسانه‌های حاکم بر دنیا است. وجه دوم نفوذی است که اسرائیل بر بانک‌ها و سیستم پولی و مالی جهان دارد. نظام رسانه‌ای و بانکداری جهان حامی اسرائیل است. نمی‌توان رسانه یا بانکی مطرح درجهان پیدا کرد که یهودی‌ها در آن مجموعه نفوذ نداشته باشند. این جنگ کشوری با چنین ظرفیتی را به چالش کشیده است. اسرائیل، یهودیان حامی اسرائیل و هواداران جهانی‌شان سال‌ها است که با برجسته سازی هولوکاست، چهره‌ای مظلوم و ستم دیده از خود نشان داده‌اند. در چنین فضایی هر گونه مخالفت با تصمیمات و سیاست‌های اسرائیل یهودی ستیزی تلقی می‌شود. اما جنگ اخیر با جنایاتی که اسرائیل در غزه مرتکب شد این فضا را شکست. پرونده اسرائیل به دادگاه بین‌المللی لاهه برده شد و از این دادگاه رأی گرفتند تا این جنایت جنگی متوقف شود. در مورد نظامی سیاسی که سال‌ها است جهان را خریده، این رأی ضربه‌ای بزرگ برای شکسته شدن فضای مظلوم نمایی اسرائیلی‌ها است. 75 سال است که اسرائیل با مظلوم نمایی امتیاز می‌گیرد ولی این جنگ جایگاه اسرائیل را از مظلوم به ظالم تغییر داد. این اتفاق این بار تنها در گفتمان سیاسی داخل ایران رخ نداده، بلکه در ادبیات سیاسی جهان جاری است. با توجه به این فاکتورها می‌توان گفت این جنگ بر خاورمیانه و جهان آینده تأثیر خواهد داشت. لازم است به این نکته اشاره شود که وضعیت نیروهای مقاومت اسلامی در برابر جبهه غرب تعیین تکلیف خواهد شد. همچنین این جنگ با تضعیف حضور غرب در جبهه اوکراین تأثیر مهمی بر جنگ در شرق اروپا گذاشت.
با توجه به اهمیتی که برای جنگ غزه به عنوان مهمترین رویداد سال 1402 قائل شده‌اید، چه نسبتی بین ایران و این درگیری برقرار می‌کنید؟ ایران این جنگ را مدیریت کرد و اجازه نداد تندروهای داخلی دخالتی در مورد نقش ایران در این جنگ تعیین کننده باشند و کشور را ناخواسته وارد جنگی هولناک کنند. ایران حمایت سیاسی و دیپلماتیک داشت، ولی صراحتاً اعلام کرد نقشی در حمله حماس به مواضع اسرائیل نداشته است. ایران در ادعای خود صادق است. واقعیت‌های این جنگ بعد از گذشت 5 ماه بر آمریکا و اسرائیل روشن است. حماس برای لو نرفتن عملیات، اطلاعاتی به حامیان خود نداده بود. دلیل پیش بینی ناپذیر بودن عملیات برای سرویس‌های اطلاعاتی اسرائیل سری بودن تمام مراحل عملیات در داخل مجموعه حماس بود. از این رو منشأ و آغاز این جنگ از هیچ جنبه‌ای نمی‌تواند تهدیدی از سمت اسرائیل و آمریکا برای امنیت ایران باشد. در ادامه نیز ایران مسئله را مدیریت کرد و توانست خود را از درگیر شدن در جنگ و تبعات آن جدا کند.
به روزهای پایانی سال نزدیک می‌شویم، آینده این جنگ در روزهای پیش رو چگونه خواهد بود؟ به عنوان یک تحلیلگر سیاسی تصور نمی‌کردم این جنگ تا امروز ادامه داشته باشد. جنگ 5 ماه ادامه داشت و این مدت درگیری بین اسرائیل و حماس خارج از تصور من بود. عملکرد اسرائیل در درگیری‌های قبلی این بود که ضرباتی کاری وارد می‌کرد و بعد عقب می‌نشست. اسرائیل به دلیل نداشتن عمق استراتژیک نمی‌توانست درگیر جنگی طولانی شود. البته یکی از علت‌های طولانی شدن جنگ، حمایت سیاسی و تسلیحاتی غرب از اسرائیل است. این موارد پیش بینی را دشوار کرده و نمی‌توان گفت سرنوشت جنگ چگونه خواهد بود. باید گفت جنگی که توانسته همراه با جنایات اش به راحتی 5 ماه ادامه داشته باشد می‌تواند باز هم ادامه پیدا کند. از جمله مواردی که می‌تواند به آتش بس کمک کند اختلافاتی است که بین آمریکا و اسرائیل بروز کرده است. باید در این مرحله نقش مهمی برای افکار عمومی قائل شد. این فشارها می‌تواند جنگ را پایان ببخشد.