-سخنگویان دولت از توفیقات می‌گوید؛ اما روند تنزل دهک‌ها به دهک پایین‌تر همچنان ادامه دارد -سرانه درآمد نفتی پایین است اجرای برجام می‌توانست این وضعیت را بهبود بخشد *مهمترین خریدار نفت ایران یعنی چین، با تخفیف ویژه خرید می‌کند
* آمار سرانه مصرف گوشت و مرغ نشانگر رفاه و درآمد سرانه است
ستاره صبح آنلاین- فائزه صدر: دولت سیزدهم از افزایش رشد اقتصادی در شش‌ماهه اول سال و رکوردشکنی در صادرات نفت در سال جاری خبر می‌دهد، این در حالی است که مردم معتقدند تا زمانی که این دستاوردها در سفره‌ها دیده نشود؛ اعداد و ارقام قابل‌اعتنا نیستند. در چنین شرایطی پرسش این است که درآمدهای نفتی چگونه خرج می‌شوند و چرا آثار آن در بازار و معیشت مشهود نیست؟ ستاره صبح در گفت‌وگویی با آلبرت بغزیان، استاد دانشگاه و اقتصاددان به بررسی پاسخ این سؤالات پرداخته که در ادامه می‌خوانید:
به نظر شما درآمدهای نفتی چگونه خرج می‌شوند؟ و چرا آثار آن در بازار و جامعه قابل‌مشاهده نیست؟ رشد اقتصادی قابل‌اندازه‌گیری است. اقتصاد علمی قابل‌محاسبه است و با نطق و احساسات کاری ندارد. اعداد و ارقام واقعی باید گفته شود که بدانیم در کجا ایستاده‌ایم. وقتی نفت فروخته می‌شود پول محموله‌های صادرشده بلافاصله وصول نمی‌شود. معمولاً خریداران که مشتریان شناخته‌شده و ثابتی هستند، فرجه‌هایی سه تا شش‌ماهه می‌گیرند و پول فروش هر محموله نفت با تأخیر واریز می‌شود. میزان تخفیف فروشنده و فرجه پرداخت پول نفت توسط خریدار به نوع قرارداد وابسته است. متأسفانه در مورد فروش نفت ایران، به دلیل محدودیتی که تحریم ایجاد کرده و استقبالی که در داخل به بهانه مسائل امنیتی وجود دارد، قراردادهای فروش نفت و درآمد آن شفاف نیست و در معرض دید جامعه هم قرار نمی‌گیرد. از سویی نفت با تخفیف ویژه صادر می‌شود. عمده مشتریان نفت ایران پالایشگاه‌های چینی هستند، بعد از جنگ روسیه و اوکراین روس‌ها هم در تحریم غرب قرار گرفتند و نفت خود را با تخفیف زیاد به چین می‌فروشند. به همین دلیل ایران نسبت به روسیه تخفیف بیشتری می‌دهد تا بازار صادرات انرژی‌اش به چین را حفظ کند. درصد تخفیف به چینی‌ها مشخص نیست ولی برخی منابع اعلام کرده‌اند که مهمترین خریدار نفت ایران، با تخفیف ویژه خرید می‌کند. تخفیف فروش نفت برای یک کشور تحریم شده امری طبیعی است. امروز روسیه و ونزوئلا هم با تخفیف قابل‌توجهی نفت خود را به فروش می‌رسانند. به‌جز تخفیف‌ها باید به هزینه‌هایی اشاره کرد که سیاست دور زدن تحریم‌ها که بر صادرات تحمیل می‌کند، ازجمله هزینه‌های ترانزیت کالا و هزینه‌هایی که برای کاهش ریسک بر اقتصاد فروش نفت ایران تحمیل‌شده است.
با توجه به ادعای دولت در خصوص افزایش صادرات نفت آیا می‌توان از بهبود شرایط معیشتی جامعه در آینده صحبت کرد یا خیر؟ سرانه درآمد نفتی کشور پایین است. اجرای برجام می‌توانست این وضعیت را بهبود بخشد. مخالفین برجام در خارج و داخل نسبت به نقش توافق در صعودی شدن شاخص‌های اقتصادی، آگاه بودند که با توافق مخالفت کردند! امروز سهم هر ایرانی از درآمد نفت کم است. احتمالاً این رقم در مقایسه با دو دهه پیش به نصف تنزل کرده باشد. برای درک درست از نسبت درآمد سرانه کشور و وضعیت رفاه در جامعه باید به آمارهایی مثل سرانه مصرف گوشت و مرغ در کشور توجه کرد. وگرنه ارائه اعداد و ارقام از افزایش صادرات نفت نمی‌تواند سندی بر بهبود معیشت در جامعه باشد.
با توجه به ادعای افزایش فروش نفت و با در نظر گرفتن نقش درآمد نفتی کشور در بودجه آیا در سال جاری کسری بودجه نخواهیم داشت یا اینکه کسری بودجه سرنوشت تمام بودجه‌بندی‌های مجالس و دولت‌ها است؟ بودجه‌بندی غلط اقتصاد باعث نقدینگی می‌شود. رشد نقدینگی هم انتظار تورمی ایجاد می‌کند و بهبود شرایط اقتصادی را به‌صورت دوره‌های چندساله عقب می‌اندازد. برای اینکه بدانیم رشد اقتصادی کشور چقدر بوده یا برای اینکه ببینیم دولت چقدر کسری بودجه دارد، باید تا آخر سال منتظر بمانیم تا نتیجه مشخص شود. متأسفانه چون چند سال رکود اقتصادی را تجربه کرده‌ایم، در صورت اخذ تصمیمات درست و اجرای اصلاحات اقتصادی، برداشته شدن تحریم‌ها و پیوستن سیستم بانکی کشور به روند پولی و مالی بین‌الملل نیز، سال‌ها زمان لازم است تا عقب‌ماندگی‌های دو دهه گذشته جبران شود. سخنگویان دولت از توفیقات می‌گوید؛ اما روند تنزل دهک‌ها به دهک پایین‌تر همچنان ادامه دارد. شاید بهتر باشد مسئولین همان‌طور که به آمار و ارقام اقتصادی توجه نشان می‌دهند به آمارهای اجتماعی هم دقت کنند.