کد خبر : 518379 تاریخ : ۱۴۰۲/۶/۱۸ - 01:32
مناقشه بر سر یک میدان گازی ستاره صبح/علی فرزادی:مناقشه بر سر میدان نفتی الدره/آرش به پاشنه آشیل روابط ایران با دنیای عرب تبدیل شده است.بازسازی روابط ایران و عربستان به میانجیگری چین باعث شده تا تهران روابط خود را با سایر کشورهای حاشیه خلیج فارس بهبود بخشد.این روابط علاوه بر منافع اقتصادی می تواند از لحاظ امنیتی و ثبات در منطقه به نفع تمامی کشور ها باشد.اما مناقشه بر سر یک میدان گازی مشترک بین ایران و کویت باعث شده تا سیاست ارتباط با همسایگان که از سوی دولت سیزدهم دنبال می شد با یک چالش تازه رو به رو شود.به نظر می رسد دست های پیدا و پنهان در جریان است تا رابطه ایران و کشورهای عربی را دوباره تیره کند.گزارش پیش رو به این موضوع می پردازد:

انحصار برای کویت و عربستان
وزرای شورای همکاری خلیج فارس پنجشنبه شب اعلام کردند که میدان گازی الدره [آرش] به‌طور انحصاری متعلق به عربستان سعودی و کویت است و آن‌ها به تنهایی حق استفاده از منابع طبیعی آن را دارند.وزرای خارجه این شورا که در ریاض گرد هم آمده بودند همچنین «هرگونه ادعایی مبنی بر اینکه طرف حقوقی دیگری در این میدان حق بهره برداری دارد» را رد کردند.  با وجود اینکه این وزرا نامی از ایران نیاورده‌اند اما به نظر می‌رسد که منظور از طرف حقوقی دیگر ایران بوده است.

 

میدان نفتی مورد مناقشه
میدان نفتی-گازی "آرش" که کشورهای عربی آن را "الدره" می‌نامند حدود ۶۰ سال پیش از سوی یک شرکت ژاپنی کشف شد. ذخیره گاز این میدان ۲۰ تریلیون فوت مکعب و ذخیره نفت آن هم نزدیک به ۳۱۰ میلیون بشکه برآورد می‌شود.ایران و کویت ده‌ها سال است که بر سر منابع این میدان باهم اختلاف دارند.عربستان نیز در سال‌های اخیر با کویت برای توسعه این میدان قرارداد امضا کرده است.
 

پیچدگی اشتراک منافع
خبرگزاری مهر پیش از این در گزارشی نوشته بود که «به لحاظ فنی و با در نظر گرفتن میزان محاسبه پهنه سواحل دریایی در مقاطع مختلف زمانی از ۳، ۶ تا ۱۲ مایل و نیز در نظر گرفتن جزیره‌های «خارک» ایران و «فیلکه» کویت و همچنین وجود منطقه مشترک بی طرف بین کویت و عربستان، تفاهم بر سر میدان آرش را دچار پیچیدگی‌های گسترده کرده است. به عبارتی به گفته برخی کارشناسان این منطقه پیچیده‌ترین جغرافیای سیاسی در کل دریاهای جهان را داراست.

 

اقدامات ایران
ایران حدود ۲۲ سال پیش اقدام به استقرار تجهیزات برای آغاز حفاری‌های اکتشافی در این میدان کرد که کویت، تهران به شکایت در مراجع بین‌المللی تهدید کرد و باعث شد تا ایران فعالیت‌های اکتشافی را متوقف کند.جواد اوجی وزیر نفت ماه گذشته اعلام کرده بود که جمهوری اسلامی خواهان بهره‌برداری یکپارچه و مشترک از این میدان است.وی اضافه کرده بود که «با این حال چنانچه تمایلی به تفاهم و همکاری وجود نداشته باشد ایران تأمین حقوق و منافع و بهره‌برداری و اکتشاف از منابع یادشده را در برنامه قرار می‌دهد و هر گونه تضییع حقوق خود را برنمی‌تابد.»

 

ادعای تکراری درباره جزایر سه گانه
از سوی دیگر وزرای شورای همکاری بار دیگر در جلسه شب پنجشنبه خود مالکیت سه جزیره تنب کوچک، تنب بزرگ و ابوموسی را متعلق به امارات عنوان کرد. ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت امور خارجه در واکنش به بیانیه اخیر شورای وزیران شورای همکاری، اظهار داشت که جزایر سه‌گانه ابوموسی، تنب بزرگ و تنب کوچک جزء لاینفک و ابدی خاک جمهوری اسلامی ایران است و اشاره به آنها در بیانیه اخیر نشست شورای وزیران شورای همکاری فاقد هرگونه ارزش سیاسی و حقوقی است.وی در خصوص بهره‌برداری از منابع مشترک در آب های منطقه افزود که جمهوری اسلامی ایران، براساس مذاکرات دوجانبه خود با دولت کویت و سوابق مذاکراتی، همواره بر همکاری دوستانه و سازنده در حوزه انرژی از جمله در منطقه آرش تاکید کرده است. 

 

ایران در میدان الدره حقی ندارد
رسانه‌های عربستان به نقل از یک منبع آگاه در وزارت خارجه این کشور نوشته‌اند که «مالکیت منابع طبیعی در میدان الدره، تنها متعلق به عربستان و دولت کویت است.»این منبع آگاه به خبرگزاری عربستان گفت که «مالکیت کل میدان الدره برای پادشاهی و دولت کویت است و آنها به تنهایی دارای حق مالکیت کامل برای بهره‌برداری از ثروت این منطقه هستند.» این منبع افزود که پادشاهی مذاکره برای تعیین مرزهای شرقی این میدان گازی بین عربستان و کویت و ایران را مطابق با مقررات حقوق بین‌الملل تمدید می‌کند. این میدان گازی برای دهه‌ها محل مناقشه ایران و کویت و عربستان بوده است.به نظر می‌رسد صحبت‌های وزارت خارجه عربستان در راستا و ادامه صحبت‌های چند روز گذشته وزارت خارجه کویت است. 

 

بیانیه وزارت خارجه کویت
وزارت خارجه کویت در بیانیه‌ای اعلام کرد: «تنها دولت کویت و پادشاهی عربستان سعودی منحصرا مجاز به استفاده از ثروت طبیعی میدان الدره هستند. دولت کویت مجددا از طرف ایرانی برای آغاز مذاکرات بر سر تعیین مرز آبی دعوت می‌کند.»