ممنوع‌الخروج شدن از کشور بنا به علل گوناگونی رخ می‌دهد و مراجع بسیاری هم قادرند این حکم را صادر نمایند. علت‌های ممنوع‌الخروج کردن افراد هم همیشه مالی نمی‌باشد.
ممنوعیت خروج از لحاظ مالی برخی مواقع هم از سوی دولت می‌باشد و گاهاً از قوه قضاییه مانند ممنوع الخروجی بابت مهریه . همین‌طور اشخاص می‌توانند بدهکاران را ممنوع‌الخروج کنند که این بدهی امکان دارد به خاطر چک برگشتی باشد.
تنها سند عادی و تجاری چک می‌باشد؛ ولی لازم‌الاجراست که دارای جنبه حقوقی و جنبه کیفری می‌باشد. این خصوصیت، امکان ممنوعیت خروج صادرکنندگان چک بی‌محل را در برخی موارد خواهد داد که به این شرح است:
• چنانچه چک قابل پرداخت نباشد و جنبه کیفری داشته باشد، جهت وصول آن می‌توان ایتدا به دادگاه کیفری شکایت نمود ، سپس توسط بخش‌های اجرایی سازمان ثبت و البته بعد از معارفه دارایی صادرکننده چک بی‌محل، ابلاغیه ممنوع‌الخروجی او را اخذ کرد.
• چک‌های صادر شده به‌صورت سفید امضا یا تضمینی و وعده‌دار همچنین مشروط و بدون تاریخ، جنبه کیفری نخواهند داشت.
همین‌طور می‌بایست قوانین جدید چک همچنین مقررات چک‌های بنفش صیادی را رعایت نمود؛ مثل به ثبت رسیدن چک در سامانه صیاد و گرفتن تاییدیه قابل پرداخت نبودن چک به همراه کد پیگیری بانک مرکزی.
۱) چنانچه جهت وصول مبلغ چک، به ضامن چک یا ظهرنویسان مراجعه گردد، نمی‌توان ایشان را توسط مراجع ثبتی ممنوع‌الخروج کرد.
۲) ممنوعیت خروج چک برگشتی تنها جهت چک‌های بانک‌های مجاز کشور صادر می‌گردد و دربردارنده چک‌های مؤسسه‌های مالی و اعتباری یا صندوق‌های قرض‌الحسنه دارای مجوز نخواهد شد.
۳) بانک کارگذار چک می‌بایست تأیید نماید که امضای صادرکننده چک بی‌محل با مصداق امضای حاضر او در بانک تطابق دارد.
۴) جهت تقاضای ممنوع‌الخروجی برای چک بی‌محل لازم می‌باشد اموال منقول یا غیرمنقول صادرکننده چک هم معرفی شود. و مضاف‌بر تحویل لاشه چک، می‌بایست ۱۰ درصد از مبلغ چک را به‌منظور خرج اجرایی به دادگاه پرداخت نمود.
۵) حق دعوی و تقاضای ممنوعیت خروج تنها جهت صاحب چک امکان دارد و صاحب چک بر اساس قانون فردی می‌باشد که برای نخستین مرتبه چک را تحویل بانک داده و تاییدیه عدم پرداخت را به اسم خویش دریافت کرده است.
از این‌رو چنانچه صاحب چک بی‌محل، بعد از اخذ تاییدیه برگشتی، آن چک یا حق خویش را به شخص دیگر واگذار نماید، برای فرد جدید، صادرکننده چک قابل پیگیری نمی‌باشد.
۶) صاحب چک ۶ ماه بعد از صدور تاییدیه عدم پرداخت چک، مهلت قانونی دعوای کیفری و استفاده از ممنوع‌الخروج کردن صاحب چک را خواهد داشت. همین‌طور زمان مراجعه به بانک توسط صاحب چک نبایستی ۶ ماه از زمان صدور چک گذشته باشد.
۷) جنبه کیفری چک و امکان ممنوعیت خروج دارنده چک تنها به‌طور کسری کل مبلغ چک ارتباط ندارد، بلکه بعد از گرفتن موجودی، نسبت به کسری آن می‌توان تاییدیه عدم پرداخت دریافت نمود و مراحل دعوی کیفری را انجام داد. همین‌طور اگر اختلافی بین مبلغ حروفی و عددی چک وجود داشت، مبلغ حروفی دارای اعتبار و قابل اقدام می‌باشد.
مدت اعتبار این دستور، شش ماه و قابل تمدید است. در صورت حضور متهم در بازپرسی و یا صدور قرار موقوفی، ترک و یا منع تعقیب، ممنوعیت خروج منتفی و مراتب بلافاصله به مراجع مربوط اطلاع داده می شود.
در صورتی که مدت مندرج در دستور منع خروج منقضی شود این دستور خود به خود منتفی است و مراجع مربوط نمی توانند مانع از خروج شوند».
وقتی صحبت سقف بدهی ممنوع الخروجی می شود توجه همه به سمت بدهی مالیاتی جلب می شود در صورتی که این پنج گروه عبارتند از: بدهکاران قطعی مالیاتی و بدهکارانی که به موجب صدور حکم قطعی دادگاه یا صدور اجرائیه در اجرای ثبت سازمان ثبت اسناد و املاک، بدهی آنها محرز شده، افرادی که در خارج از ایران به خاطر تکدی، ولگردی، سرقت، کلاهبرداری و هرعنوان دیگری دارای سوءشهرت باشند، کسانی که مسافرت آنها به خارج از کشور به تشخیص مقامات قضایی مخالف مصالح جمهوری اسلامی ایران باشد، کسانی که به موجب اعلام کتبی مقامات قضایی حق خروج از کشور را ندارند و افرادی که اخذ گذرنامه و خروج از کشور آنها به اراده فرد دیگری (پدر، شوهر و…) محول شده است.
درگذشته استعلام ممنوع الخروجی فرآیندی زمان‌بر و دشوار بود و افراد می بایست برای اطلاع از وضعیت خروج‌شان به اداره گذرنامه مراجعه می‌کردند به همین دلیل استعلام آن بسیار طول می‌کشید.
اما خوشبختانه روش‌های ساده‌تری برای این کار در این سال های اخیر ایجاد شده که طبق آن شما برای استعلام ممنوع الخروجی می‌توانید به سادگی به سایت https://exitban.ssaa.ir مراجعه کنید. در این سامانه کافیست مشخصات شخصی‌تان مانند نام، نام خانودگی، نام پدر و شماره ملی را در صفحه اصلی وارد کنید تا پس از چند ثانیه وضعیت خروج‌تان مشخص و به شما اطلاع داده شود.