ستاره صبح آنلاین-مساله پرونده هسته ای ایران موضوعی فنی است و به طور مستقیم با نظارت پادمانی آژانس ارتباط برقرار می کند. نظارت‌های آژانس با برجام کامل شد. پس از آن فعالیت‌های هسته‌ای ایران شفاف سازی شد. وقتی برجام در سال 1394 به تصویب رسید اعتماد سازی بین غرب با ایران در خصوص پرونده هسته ای صورت گرفت و موانع برداشته شد.

تعهداتی که ایران در چهارچوب ام پی تی به آژانس داده بود کمتر از مواردی است که امروز ایران در حوزه هسته ای به آن مشغول است. به تعریفی با حل و فصل پرونده برجام مشکل آژانس با ایران حل می شود ولی برعکس مساله ممکن نیست. با حل و فصل مشکلات ایران و آژانس لزوما برجام احیا نخواهد شد.

آژانس بین المللی انرژی اتمی، سازمانی است که توسط دولت های مختلف مدیریت و اداره می شود. از این رو تصمیماتی که در آژانس اخذ می شد، نشانی از اراده سیاسی دولت‌ها دارد. باید به این نکته توجه شود که حل و فصل شدن مشکلات بین ایران و آژانس به طور مستقیم با موقعیتی که کشورمان در فضای بین الملل دارد ارتباط برقرار می کند. آیا ایران امروز این اراده را دارد که مثل دیگر کشورها به عنوان بخشی از جامعه جهانی نقش ایفا کند و با سازمان‌های بین المللی به شکلی که در قراردادها و قوانین بین المللی تعریف شده است کار کند یا خیر؟

ایران برای حل مشکلات و اختلافاتی که با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی دارد و همچنین برای احیای برجام نیازمند تغییری در نگرش خود به سیاست خارجی است، زیرا رسیدن به توافق بین المللی مستلزم داشتن همکاری‌های سازنده با تمامی کشورهای مطرح دنیا است. برای رها شدن از تحریم‌ها و رسیدن به یک توافق جامع و کارساز تنها با چین و روسیه ارتباط داشتن کافی نیست زیرا طرف‌های اصلی و دیگر توافق کشورهای غربی هستند.

ایران در سال‌های گذشته فعالیت‌هایی انجام داده که نظارت آژانس بین المللی انرژی اتمی را بر فعالیت‌های هسته‌ای‌اش کمتر کرد. همچنین مسائلی بین ایران و قدرت‌های غربی به‌وجود آمد و به دشوار شدن شرایط کشورمان انجامید. پرسش این است که کشور در کدام یک از تنش‌هایی که با غرب داشت دستاوردی کسب کرده است؟

آنچه در چهارچوب توافقات بین المللی تعریف می شود، نیازمند کاهش تنش با قدرت‌های بین المللی از جمله آمریکا است. تا مشکلات ایران با آمریکا حل نشود به طور طبیعی آژانس بین المللی انرژی اتمی به عنوان نهادی که تابع اراده قدرت های بزرگ جهان به ویژه آمریکا است و مشکل تحریم، برجام و مشکلات مربوط به روابط خارجی ایران حل نخواهد شد.

تنش‌زایی بین ایران و غرب کشور را وارد بازی سیاسی فرسایشی می کند. همانطور که می‌بینیم هم‌زمان با افزایش تنش‌ها بین ایران و غرب، اصطکاک آژانس با ایران بیشتر می‌شود. امروز هم حتی اگر اخبار رسانه‌ها با امواج مثبتی از اظهارنظرهای دبیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی پر شود باز نباید از این حرف‌ها انتظاری جز پر کردن صفحات خبری داشت. تا زمانی که تنش بین ایران و قدرت های غربی ادامه داشته باشد، آژانس بین المللی انرژی اتمی برای بستن پرونده ایران اختیاری نخواهد داشت. به نظر می رسد پرونده هسته ای گروگان روابط ایران و غرب شده است.