گذشت بیش از چهار دهه از انقلاب، واقعیت شیوه حکمرانی در کشور را در زندگی مردم نمایان کرده است. بر اساس آمارها تا سال 1398 وزن و جایگاه اصلاح‌طلبان در افکار عمومی بر وزن و جایگاه اصولگرایان می‌چربید. در جریان انتخابات مجلس یازدهم و ریاست جمهوری هشتم (1400) اکثریت مردم با صندوق رای و کارکرد آن در زندگی خود فاصله گرفتند. این فرآیند باعث شد تا امور کشور در ید اختیار اصولگرایانی قرار گیرد که مدعی انقلابی بودن (البته سن تعدادی از آن‌ها کمتر از سن انقلاب است) و مردمی بودن هستند.
مهم نیست انقلابی یا مردمی هستند. مهم این است که چه دستاوردی برای مردم داشته‌اند. برای سنجش عملکرد یک بنگاه یا کشور ابزاری جز مشاهدات میدانی شهروندان و آمارهای رسمی وجود ندارد. متأسفانه هم مشاهدات میدانی و هم آمارها اوضاع اقتصاد، معیشت، قیمت مسکن، اجاره‌بها، تورم، کمبود شغل و آب را بدتر از هرزمانی نشان می‌دهد که به چند مورد آن اشاره می‌شود:
1-رئیس پیشین سازمان محیط‌زیست گفته اگر دریاچه «ارومیه» بخشکد تبریز باید تخلیه شود. در حالی درباره دریاچه «ارومیه» چنین هشدار خطرناکی مطرح می‌شود که دریاچه «وان» ترکیه با دریاچه «ارومیه» حدود 180 کیلومتر فاصله دارد و پر از آب است! علت آن است که حکمرانی در آنجا مانع تخریب دریاچه شده؛ اما حکمرانی در اینجا باعث تخریب دریاچه شده است.
2-کارشناسان براین عقیده‌اند که حدود 90 درصد از منابع آبی کشور که متعلق به نسل‌های آینده است پیش‌خور شده است! آن‌ها می‌گویند اگر روند برداشت از منابع، مانند چهار دهه گذشته ادامه یابد، کشور با کمبود شدید آب مواجه خواهد شد.
3-شواهد و آمارها نشان می‌دهد، وضعیت محیط‌زیست که چند سال پیش در کلان‌شهرها مشکل‌ساز بود اینک آلودگی هوا به دیگر شهرها نیز سرایت کرده است. مطالبه مردم از حاکمیت تأمین آب و هوای سالم است.
4-تورم نقطه‌به‌نقطه اردیبهشت امسال نسبت به اردیبهشت سال گذشته نزدیک به 55 درصد بوده است؛ یعنی ارزش 1000 تومان شده 450 تومان. البته بانک مرکزی تورم نقطه به نقطه در فروردین‌ماه را ۶۹ درصد اعلام کرده است.
5-میانگین تورم از اردیبهشت سال قبل تا اردیبهشت امسال 49 درصد بوده یعنی در طول یک سال ارزش 1000 تومان شده 510 تومان. این یعنی سقوط 50 درصدی ارزش پول ملی.
5-رئیس‌کل پیشین بانک مرکزی که سیاست پولی و مالی کشور را رصد می‌کند در آخرین اظهارنظر نوشته درآمد ارزی کشور در سال 1401 نسبت به سال 1399 حدود 4 برابر بوده؛ اما تورم به 69 درصد رسیده است. او به تیم اقتصادی دولت طعنه زد و نوشت: با دلار 52 هزارتومانی، تورم 69 درصدی و مرغ ۱۰۰ هزار تومانی خسته نباشید.
آمارهایی که به آن‌ها اشاره شد نشان از بدی اوضاع اقتصادی دارد که ریشه‌اش بیشتر در شیوه حکمرانی قوه مقننه و مجریه درگذشته و حال است.
نویسنده برای اداره کشور دارای تئوری در حوزه سیاست و اقتصاد است. این نظریه را چندین بار نوشته‌ام و در مناسبت‌هایی به مقامات با هدف اصلاح امور و کنار گذاشتن رویه‌های غلط ارائه داده‌ام که در این نوشتار هم به آن اشاره می‌شود:
سیاست و دیپلماسی: این حوزه قواعدی دارد که هرکس آن را بداند سود می‌برد و هرکس نداد ضرر می‌کند.
قاعده هزینه – فایده: ابزار مهم در دستان سیاستمداران هوشمند است. معنا و مفهوم این قاعده این است که هر سیاستی را که حاکمیت قصد انجامش را دارد نخست برآورد کند که هزینه‌‌اش چقدر و فایده‌اش چقدر است. اگر هزینه اجرای یک سیاست، بیشتر از فایده‌اش باشد باید کنار گذاشته شود، نه اینکه بر سیاست پرهزینه اصرار شود.
جلب منفعت - دفع ضرر: این قاعده ساده که در کوچه و بازار اجرا می‌شود، معنایش این است که در روابط خارجی هم برای کشور و مردم اگر نفعی دارد، دولت باید پا پیش بگذارد و هر جا که ضرر است پا پس بکشد. این سیاست را اردوغان 20 سال در ترکیه اجرا کرده و مردمش را به رفاه رسانده است.
تصلب و انعطاف: سیاست متصلب نیست، بلکه سیال و انعطاف‌پذیر است. اجرای سیاست‌های صفر و صدی و سیاست تهاجمی در روابط خارجی تاکنون خسارت فراوانی به مردم زده است. اکنون به دلیل اینکه ایران تحت فشار غرب است، تروریست‌های طالبان در شرق کشور حق آبه40 درصدی رود هیرمند را به ایران نمی‌دهند و ترکیه که عضو ناتوست بر سرشاخه‌های رودخانه ارس چندین سد زده یا خواهد زد و از این در آب‌دزدی می‌کند. اگر ایران بتواند مشکل خودش را با ایالات‌متحده حل کند، آنگاه خواهد توانست با فشار غرب بر ترکیه جلوی سدسازی ترکیه را بگیرد و آمریکا و اروپا طالبان را وادار به اجرای معاهده 1351 کنند. در صورت تداوم تنش میان ایران و غرب مشکل اصلی مردم که نان، آب، هواست نه‌تنها حل نخواهد شد، بلکه وضع بدتر هم خواهد شد. . به عقیده نویسنده اقتصاد ایران از حالت تعادل خارج شده و بازگرداندن آن به حالت تعادل کار دشوار و زمان بر است که در پرتو حکمرانی خوب شدنی است.
من آنچه شرط بلاغ است با تو می‌گویم. تو خواه از سخنم پند گیر و خواه ملال. (سعدی)