ستاره صبح آنلاین-یک رئیس‌جمهور تندرو در ایران مسئولیت را برعهده‌گرفته است. یک دولت بی‌تجربه در اسرائیل تهدید به اقدام نظامی علیه تهران می‌کند. سایه یک جنگ مرگبار در خلیج‌فارس در جریان است. حزب‌الله متحد ایران، از لبنان آشفته به‌سوی اسرائیل موشک شلیک می‌کند. کلمات تلخ در لندن پیرامون زندانیان در ایران در پرواز است. در همین حال، نگرانی آمریکا از شکست مذاکرات هسته‌ای وین افزایش می‌یابد. گفته می‌شود با توافق یا بدون توافق، ایران ممکن است به‌زودی بتواند سلاح اتمی بسازد.

این یک لحظه خطرناک در خاورمیانه و به‌طور خاص برای درگیری چندوجهی بین ایران و غرب است. ابراهیم رئیسی که روز پنجشنبه (14 مرداد) به‌عنوان رئیس‌جمهور سوگند یاد کرد، زمینه کمی برای خوش‌بینی ارائه کرده است. وی گفت که تحریم‌های «ظالمانه» اعمال شده توسط دونالد ترامپ که از سال 1397 به کشور ضربه زده است، باید برداشته شود؛ اما او تاکنون برنامه‌ای برای دستیابی به یک توافق جدید و هیچ‌چیزی درراه گرفتن این امتیاز ارائه نداده است.

صعود رئیسی یک پیروزی قطعی برای جناح سرسخت، محافظه‌کار و ضد غربی تلقی می‌شود. حسن روحانی رئیس‌جمهور پیشین، مانند محمد خاتمی در نبرد طولانی‌مدت داخلی برای نزدیک شدن به آمریکا و اروپا تسلیم شد. اکنون تندروها تمام نهادهای اصلی جمهوری اسلامی ازجمله ارتش، قوه قضائیه و مجلس را تحت کنترل دارند. پیامدهای این تحولات کاملاً مشخص است. اقتصاد ایران در وضعیت بدی قرار دارد و تورم و کمبودها خطرناک است. ارقام رسمی نشان می‌دهد که میزان فقر طی دو سال دو برابر شده و به 30 درصد در سال 1398 رسیده است. ممکن است این آمار در حال حاضر بدتر هم باشد. توافق محدود برای رفع تحریم‌ها می‌تواند آلام مردم را کاهش دهد؛ اما رئیسی و آیت‌الله خامنه‌ای به فضیلت‌های خوداتکایی اعتقاد قوی دارند. آن‌ها استدلال می‌کنند که در آینده، نباید تجارت با غرب تحت سلطه ایالات‌متحده درآید. هدف آن‌ها از بین بردن دائمی آن اهرم سیاسی است که واشنگتن به‌واسطه تسلط بر آن توانسته است تحریم‌ها را اعمال کند. ایران در دوره جدید قصد ندارد با آمریکا دوست شود.

اصرار رئیسی بر افزایش خوداتکایی که مستلزم گسترش نفوذ منطقه‌ای ایران است، باعث تقویت «محور مقاومت» با متحدان و نیروهای نیابتی در سوریه، عراق، یمن و لبنان و همچنین ائتلاف‌های استراتژیک نزدیک‌تری با چین و روسیه می‌شود. تهران اخیراً یک همکاری 25 ساله تجاری با پکن امضا کرده است. ولادیمیر پوتین نیز از صمیم قلب انتخاب رئیسی را تبریک گفته است.

حمله هفته گذشته هواپیمای بدون سرنشین به نفت‌کش اسرائیلی مرسر استریت که در جریان آن یک انگلیسی و یک رومانیایی کشته شدند، رئیسی را در آغاز کار با جروبحث‌های نامطمئنی روبرو کرده است. دراین‌ارتباط ایران مسئولیت خود را رد می‌کند و در مقابل انگلیس و آمریکا می‌گویند که می‌توانند خلاف این موضوع را ثابت کنند. تعلیق مذاکرات تهران درباره مبادله بین‌المللی زندانیان موضوع دیگری است. همه این‌ها زنگ خطر را به صدا درآورده است. دومینیک راب، وزیر امور خارجه، باید کارهای بیشتری انجام دهد.

زنگ خطر دیگر بروز ناگهانی خصومت‌ها در مرزهای اسرائیل و لبنان با حماس و غزه است که به صدا درآمده است. حزب‌الله به‌طور غیرمعمول به پرتاب موشک اعتراف کرده است. به نظر می‌رسد این بیانیه برای نفتالی بنت، نخست‌وزیر تاکنون آزمایش نشده اسرائیل ارسال ‌شده است. پس از حمله به نفت‌کش، اسرائیل تهدید به اقدام نظامی مستقیم کرد. چنین مسابقه‌ای بین تازه‌کارهای جدید یعنی رئیسی و بنت چیزی است که خاورمیانه توان پرداخت آن را ندارد. در همین حال، این نگرانی در واشنگتن افزایش می‌یابد که درگیری‌های داغ تهران و دیگر بازیگران منطقه که تحت تأثیر تغییرات قدرت در ایران و اسرائیل است، می‌تواند شعله‌ور شود.

بازتاب نشریه ابزرور در گاردین

هیئت تحریریه

8 اوت 2021

تارنمای گاردین

برگردان و کوتاه‌سازی علی‌اصغر شهدی