به قلم جان داویسون و احمد راشد
ستاره صبح آنلاین-جنبش سیاسی مقتدا صدر، روحانی شیعه ناسیونالیست بی‌سروصدا بر دستگاه‌های دولتی عراق تسلط یافته است. این اتفاق می‌تواند مشکلاتی را برای ایالات‌متحده و ایران ایجاد کند. در یک شب پرتنش در ماه فوریه، هزاران نفر از نظامیان وفادار به مقتدا صدر به خیابان‌های بغداد و شهرهای جنوبی عراق آمدند و درحالی‌که نیروهای امنیتی دولت در آنجا ایستاده بودند، در وانت‌های پر از اسلحه رژه رفتند. این بزرگ‌ترین نمایش نیرو توسط این روحانی پوپولیست از اواسط دهه 2000 بود، زمانی که پیروان او با نبرد با اشغال ایالات‌متحده تلفات و خسارات زیادی را به آن‌ها وارد کردند.
دو روز بعد، مقتدا صدر از پایگاه خود در شهر نجف در جنوب عراق در مقابل دوربین‌های خبری ظاهر شد و گفت که تیپ‌های صلح مسلح وی به دلیل تهدیدهای تروریستی علیه اماکن مقدس شیعیان در آن جاها مستقرشده‌اند. وی افزود: «عراق بدون شبه‌نظامیان، امنیت خود را از دست می‌دهد.» پیام این روحانی برای مخالفان و متحدانش کاملاً واضح بود: «مقتدا صدر پس از سال‌ها در حاشیه بودن، بازگشته است. در خیابان‌ها و دالان‌های قدرت.»
در طول دو سال گذشته، سازمان سیاسی صدر یا جنبش صدریست‌ها، بی‌سروصدا درصدد تسلط بر سازمان‌های دولتی عراق بوده‌اند. اعضای آن در وزارتخانه‌های کشور، دفاع و ارتباطات مشاغل ارشد را به عهده گرفته‌اند. به گفته بیش از 12 مقام دولتی و قانون‌گذار، آن‌ها توانسته‌اند در نهادهای مختلف دولتی چون نفت، برق و حمل‌ونقل، بانک‌های دولتی و حتی بانک مرکزی راه یابند.
این موقعیت‌های جدید قدرت مالی زیادی را برای صدری‌ها به ارمغان آورد. بر اساس تحلیل رویترز، وزارتخانه‌هایی که اخیراً صدری‌ها یا متحدان آن‌ها پست‌های ارشد را برعهده‌گرفته‌اند، اندکی بیش از یک‌سوم بودجه 90 میلیارد دلاری عراق برای سال 2021 را به خود اختصاص داده‌اند. دولت عراق از ارائه هرگونه توضیحی در این مورد خودداری کرد.
صدری‌ها به امید پیروزی بزرگ، خود را آماده انتخاب عمومی در ماه اکتبر می‌کنند. این نفوذ فزاینده می‌تواند مشکلاتی را برای ایالات‌متحده و ایران به وجود آورد که صدر هر دو را به دخالت در عراق متهم می‌کند. وی خواستار خروج 2500 سرباز باقیمانده آمریكا شده است.
بااین‌حال برخی از دیپلمات‌های غربی به‌طور خصوصی می‌گویند که ترجیح می‌دهند با عراقی تحت سلطه صدر وارد تعامل شوند تا رقبای وی. صدر یک شخصیت شیعه ناسیونالیست‌تر به‌حساب می‌آید.
از زمان شکست دولت اسلامی تندرو سنی در سال 2017، ایالات‌متحده و شبه‌نظامیان موردحمایت ایران که با این گروه می‌جنگیدند، با حملات موشکی و حملات هواپیماهای بدون سرنشین اسلحه‌های خود را به سمت یکدیگر چرخانده‌اند. صدر با حواس‌پرتی رقبای شیعه خود و آمریکا، بی‌سروصدا دست‌به‌کار گسترش سیاست در عراق شد. ... رویترز با بیش از 12 نفر با دانش مستقیم در مورد فعالیت‌های صدر - ازجمله متحدان و مخالفان وی - مصاحبه و اسناد قانونی را بازبینی کرد تا چگونگی دستیابی حامیان وی به سمت‌های کلیدی در وزارتخانه‌ها و ارگان‌های دولتی کنترل‌کننده ثروت و شبکه‌های حمایت را بررسی کند - چیزی که عراقی‌ها از صدری‌ها به‌عنوان «دولت سایه» نام می‌برند.
مقامات ارشد دولت و سیاستمداران شیعه می‌گویند که صدری‌ها برخی از تاکتیک‌های سیاسی خود را از حزب‌الله، گروه شیعه مسلح و پوپولیست لبنانی که جنبش صدریست با آن‌ها تماس نزدیک دارد، آموخته‌اند. این روش‌ها شامل راه‌هایی برای جلوگیری از تقسیم آرای صدری‌ها و بنابراین به حداکثر رساندن دستاوردهای انتخاباتی آن‌هاست.
ناصر آل ربیعی، نماینده عالی‌رتبه صدر گفت: «امروز، ما صدری‌ها در موقعیت‌های مختلف نهادها حضور داریم و این یک نعمت از طرف خداست».
نخست‌وزیر مصطفی الکاظمی که قبلاً کنترل جنبش صدریست‌ها بر پست‌های ارشد دولتش را انکار کرده بود، همچنان اصرار دارد که وی مسئولیت تمامی آن‌ها را بر عهده دارد. دولت وی از دادن پاسخ به سؤالات دقیق ما طفره رفت. در ادامه این استعلام یک مقام آمریکایی از اظهارنظر در مورد امور داخلی عراق خودداری کرد. مقامات ایرانی نیز پاسخی به سؤالات ما ندادند.
29 ژوئن 2021
تارنمای رویترز
برگردان و کوتاه‌سازی
علی‌اصغر شهدی
[email protected]