به‌گونه‌ای مسائل را مطرح می‌کنند که گویی به خاطر تحقق برجام، این بدبختی‌ها بر کشور نازل‌شده است؟ فرض کنید اصلاً برجامی در کار نبود؛ اصلاً چرا وارد مذاکره شدیم؟ برای اینکه تحریم‌ها و هفت قطعنامه شورای امنیت را برداریم. پیش از برجام، شرایطی بود که با هیچ کشوری نمی‌توانستیم صحبت کنیم، حتی با نزدیک‌ترین کشور که عراق باشد. وقتی برای مطالباتمان به عراق می‌رفتیم، می‌گفتند ما دوست شما هستیم، اما شما تحریم سازمان ملل هستید و نمی‌توانیم پول شمارا بدهیم. بله، شرایط آن‌طور بود؛ هر شش ماه، ۲۰ درصد از صادرات نفت ایران کم می‌شد؛ صادرات ما به زیر یک‌میلیون رسید. وضعیت همین‌طور داشت ادامه پیدا می‌کرد که به سال ۹۲ خورد. پس یک‌طوری مسائل را مطرح نکنید که گویی همه‌چیز پیش از برجام راحت و خوب بوده، یعنی تحریمی نداشتیم و ارز هم شرایط خوبی داشت. آقایان تحریم‌های فلج‌کننده را فراموش نکنید؛ قبلاً چند سالی درامد ارزی خوب بود، مثل یک آدمی که سرپا و ازنظر جسمی سالم و قوی است، اما نمی‌داند یک رگش بریده‌شده و خون دارد آرام از بدن خارج می‌شود. آن اوایل، فرد هنوز سرپاست، اما وقتی مدتی می‌گذرد می‌فهمد که دارد ضعیف می‌شود. برجام و مذاکره برای رفع تحریم‌ها و لغو آن قطعنامه‌ها بود. ماقبل از برجام نامه‌ای به حضرت آقا راجع به تحریم‌های فلج‌کننده نوشتیم که موردپسند ایشان قرار گرفت. آقای جهانگیری هم در آغاز به کار دولت به این نامه اشاره کردند که چه نامه‌ی خوبی و چه راهکار‌های خوبی؛ برای همین شرایط بسیار سختی داشتیم، برجام آمد که آن شرایط را بردارد. خوب ترامپ آمد از برجام خارج شد. حالا با این اظهاراتی که می‌زنند یعنی برجام است که باعث تحریم‌ها شده؟ برجام است که این گرفتاری‌ها را ایجاد کرده؟ طوری صحبت می‌شود که گویی قبل از برجام گل‌وبلبل بوده، و برجام آمده همه شرایط را به‌هم‌ریخته؛ عزیزان فراموش نکنید، من آن موقع وزارت خارجه بودم؛ با بانک مرکزی گرفتار بودیم که از کجا و چطوری دلار بیاوریم، با چه بدبختی‌هایی؛ آن زمان، پنج کشتی از عمان برای صادرات نفت به‌صورت اجاره به‌شرط تملیک گرفته بودیم. وقتی به تحریم‌ها خوردیم، دیگر نمی‌توانستیم به خاطر قطعنامه ۱۹۲۹ کشتی‌هایمان را عبور دهیم، بنابراین آمدیم با عمانی‌ها صحبت کردیم که کشتی‌هایتان را پس بگیرید. چرا؟ چون دیگر نمی‌توانستیم کشتی‌های تجاری و نفت‌کشمان خیلی عبور و مرور کنند. از طرف دیگر، کشتی‌های بزرگ در امارات پهلو می‌گرفتند، آن‌وقت با لنج باید اجناس را وارد کشور می‌کردیم؛ شرایط این‌طور بود. وارد مذاکره شدیم و برجام را به سرانجام رساندیم که تحریم‌ها را تقلیل دهیم و گشایش ایجاد شود، کما اینکه وقتی برجام پابرجا بود، دو سال گشایش فوق‌العاده‌ای رقم خورد. تورم یک‌رقمی شد، نرخ توسعه، صنعتی و رشد اقتصادی ایران بالا رفت؛ این‌ها واقعیت است. الآن باز می‌شنویم که می‌گویند این شرایط فعلی به تحریم ربطی ندارد؛ می‌گویند ۲۰ درصد شرایط فعلی اقتصادی به خاطر تحریم است و ۸۰ درصد به خاطر ناکارآمدی دولت است؛ من می‌گویم فرض کنید دولت ایدئال باشد یعنی هیچ نقصی نداشته باشد و تمام تصمیمات اقتصادش درست باشد، اما اگر شما نتوانید روابط بانکی داشته باشید، نتوانید نقل‌وانتقال بانکی داشته باشید، نتوانید جنس این‌طرف و آن‌طرف ببرید، آن‌وقت چطوری می‌خواهید زندگی کنید؟ مگر می‌شود زندگی در یک دنیای معزول و محصور هیچ اثری نداشته باشد؟ قطعاً خروج ترامپ از برجام، این شرایط سخت را برای ما پیش آورد.