مرگ سیاسی ظریف؟ روزنامه جوان با تیتر " خیانت امنیتی‌‌های اخراجی به امنیت ملی" واکنش نشان داد و نوشت: "حضور برخی چهرههای امنیتی سابق و محکومان امنیتی در انتشار هدفمند و مغرضانه فایل صوتی محرمانه ظریف که قرار بوده به‌عنوان آرشیو دولتی بماند و در آن هم‌زمان با ذکر مطالب «اختلافی»، به برخی مطالب «خلاف» نیز پرداخته می‌شود، یک پروژه ضد امنیت ملی و یک کار سخیف و دون شأن ملت مسلمان و علیه ایران مقتدر بود که فقط می‌توان آن را از بازنده‌های تحقیرشده به دست ملت و از سوی «نامرد‌های میدان» و برای انحراف افکار عمومی از ناکارآمدی‌ها انتظار کشید. باید دستگاه قضایی و نهاد‌های امنیتی سریعاً برای افشای چهره این خائنان به ملت وارد عمل شوند." این روزنامه اصولگرا در ادامه نوشت: "انتشار فایل صوتی محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه دولت بی‌تدبیر و امید روحانی، دریکی از شبکه‌های معاند و نشانه‌دار ضدانقلاب، بازتاب گسترده‌ای در محافل خبری و رسانه‌ای داخل و خارج از کشور داشته است.درباره انگیزه طرح این سخنان و انتشار آن در یک شبکه ضدانقلابی که به گفته سخنگوی وزارت خارجه دارای طبقه‌بندی بالا بوده، قضاوت دقیقی وجود ندارد و معلوم نیست که انتشار آن با هماهنگی ظریف بوده یا دور خورده است، اما با هر انگیزه‌ای که دست به انتشار آن زده باشند، ظریف در پازلی تعریف‌شده که به‌عنوان یک عنصر دست به اقدام انتحاری زده. انتحاری که به اعتقاد دوستان ظریف، درهرصورت گرچه ممکن است اهداف طراحان را تأمین کند، لیکن وزیر خارجه را به کام مرگ سیاسی برد."
بازی انتخاباتی؟ روزنامه وطن امروز در یادداشتی هدف انتشار فایل مصاحبه را ایجاد دوقطبی خواند و نوتش: اولاً، به نظر میرسد محمدجواد ظریف، بازیگر این نقش نبوده و خود قربانی این بازی است. چه اینکه با افشای این فایل صوتی، ماجرای نامزدی شخص محمدجواد ظریف در انتخابات 1400، عملاً پایان‌یافته و حتی در صورت ثبت‌نام، عبور از فیلتر شورای نگهبان برای او ممکن نخواهد بود. این امر حتی ماندن ظریف در وزارت امور خارجه در دولت بعدی را نیز غیرممکن کرده و در شرایط کنونی او را از قطار سیاست پیاده میکند. دوم آنکه، هجمه علیه شهید سلیمانی یقیناً با واکنش تند و محکم جریان انقلابی روبه‌رو خواهد شد. این امر به سهم خود، گامی مهم در راستای تحقق یک دوقطبی کاذب در انتخابات 1400 است؛ دوقطبی‌ای که یکسر آن را جریانات انقلابی مدافع حضور منطقه‌‌‌ای ایران تشکیل خواهند داد. اظهارنظر یکی از چهرههای مهم در این زمینه نیز می‌‌‌تواند این تنور را داغ‌تر کرده و زمینه را برای تشکیل سر دیگر دوقطبی مهیا کند. سناریوی دوم، فرض رقابت با کاندیدایی باسابقه نظامی است. در این سناریو، دوقطبی مدنظر حول محور حاکمیت دوگانه شکل‌گرفته و کلیدواژه «دولت با تفنگ / دولت بی تفنگ» بار دیگر به میان خواهد آمد.
علیه ایران؟ روزنامه فرهیختگان در مطلبی با تیتر " علیه ایران" نوشت: اظهارات مشکوک ظریف و انتشار آن با اهداف انتخاباتی مخاطرات فراوانی برای منافع ملی دارد. نه افشای فایل صوتی گفت‌وگوی سه‌ساعته محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه کشورمان در یک رسانه وابسته به رژیم سعودی غافلگیرکننده بود و نه اظهاراتی که او در این گفت‌وگو- به‌جز یک مورد- بر زبان آورده بود. در چند سال گذشته ازاین‌دست اتفاقات که از درون مجموعه‌های دولتی، اسناد محرمانه کشور به بیرون از کشور درز داده می‌شود تا از آن علیه منافع ملی ایران بهره‌برداری شود، بسیار افتاده است. گفته می‌شود بخشی از اطلاعات منتشرشده در کانال تلگرامی آمدنیوز، از همین مرکز یعنی مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست‌جمهوری که فایل صوتی ظریف از آن به بیرون درز پیداکرده و به دست روح‌الله زم رسیده است. اما جدا از این، اظهارات ظریف نیز غافلگیرکننده نبود.
جفای ظریف؟ کیهان نوشت: هدف از انتشار مصاحبه به‌ظاهر محرمانه ظریف چه بوده است؟ آنچه مسلم است، آقای ظریف در این بازی شوم در آستانه انتخابات، مثل یک‌مهره پیاده، قربانی بازی مشترک «اتاق عملیات رسانه‌ای دشمن» و «مدیریت اشرافی نگران از قضاوت افکار عمومی» شده است؛ ماه‌هاست در توهم او مبنی بر اینکه بازیگری مستقل و مؤثر است، می‌دمند و با او بازی می‌کنند. البته انتحار، آخرین نقشی است که به مهره سوخته تحمیل می‌شود، ولو نخواهد. ظریف مشخصاً در این مصاحبه به شهید سلیمانی و نظام جفا کرده و به همین علت، سوژه دست دشمنان برای تولید شوک و انحراف افکار عمومی شده است.
ستاره صبح در گفت‌وگو با دو صاحب‌نظر روابط بین‌الملل بررسی کرد
حاشیه‌ها و جنجال‌های سخنان ظریف
سیدجلال ساداتیان: مخالفان برجام با حمله به تیم مذاکره‌کننده و ظریف، به دنبال ناکام گذاشتن مذاکرات وین هستند رضا نصیری: ظریف دیپلمات و سیاستمداری بین‌المللی است اما در داخل با انگیزه‌های سیاسی تخریب شده و می‌شوداشاره: انتشار فایل صوتی مصاحبه محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه با سعید لیلاز، روزنامه‌نگار درباره وقایع پشت پرده دولت و روابط خارجی در هشت سال گذشته که از یکشنبه‌شب در شبکه‌های اجتماعی در حال دست‌به‌دست شدن است، طوفان به پا کرده و حاشیه‌هایی را به دنبال داشته است. این موضوع زمینه را برای حمله به دستگاه دیپلماسی فراهم کرده است. از یک‌سو در داخل، باوجود آنکه سعید خطیب زاده، سخنگوی وزارت خارجه «همه» را به «قضاوت منصفانه» دعوت کرده، اما به نظر میرسد عده‌ای حاضر نیستند به‌سادگی از فرصت به‌دست‌آمده برای تخریب ظریف بگذرند. محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس در توییتر خود نوشت: «حالا که حاج قاسم نیست، نخواهیم گذاشت با فرصت‌طلبی برای رسیدن به مقاصد سیاسی خود به او جفا کنند و نقش تاریخی او را وارونه جلوه دهند.» امیرآبادی، عضو هیئت‌رئیسه مجلس نوشت: «مجلس درز اطلاعات محرمانه و بعضاسری کشور در یک شبکه ضدایرانی که در قالب مصاحبه نفر اول مسئول سیاست خارجی لو داده شده تحقیق و تفحص می کند وافراد خائن به ملت وکشور را به قوه قضائیه معرفی خواهد کرد.» جلیل رحیمی جهان‌آبادی، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی به ایرنا گفته که انتشار فایل صوتی وزیر امور خارجه «باهدف آسیب زدن به مذاکرات وین انجام شد». نصرالله پژمانفر، رئیس کمیسیون اصل ۹۰ مجلس هم گفته است که ظریف «پس از ۴۰ سال در حوزه دیپلماسی در جمهوری اسلامی ایران گویا هنوز متوجه خطوط قرمز نظام و خط‌مشی نظام در حوزه سیاست خارجی نیست.» مجتبی ذوالنوری، رئیس کمیسیون امنیت ملی مجلس هم از احضار ظریف به مجلس خبر داده و گفته حرف‌های اخیر جواد ظریف را با حضور شخص وزیر در کمیسیون رسیدگی خواهیم کرد. در سوی مقابل پیامدهای انتشار فایل صوتی ظریف تنها به ایران محدود نمانده و پای جان کری، وزیر خارجه دولت باراک اوباما و یکی از معماران برجام نیز به ماجرا کشیده شده است. شماری از نمایندگان و سناتورهای وابسته به حزب جمهوری‌خواه، به این حرف ظریف حساس شده‌اند که خبر حمله اسراییل به نیروهای متحد ایران را کری به او داده است. میچ مک کانل، لیدر جمهوری‌خواهان در مجلس سنا، میت رامنی و لیندزی گراهام، سناتورها و چهرههای ارشد جمهوری‌خواه می‌گویند جان کری با دادن این اطلاعات نظامی، به منافع ملی آمریکا و متحد استراتژیکش، اسراییل، ضربه زده و مسئله باید حتماً بررسی شود؛ آن‌ها همچنین خواستار آن شده‌اند که یا فعلاً دسترسی امنیتی و اطلاعاتی کنونی کری باید قطع شود یا سریعاً از سمتش به‌عنوان مسئول تغییرات اقلیمی در شورای امنیت ملی دولت جو بایدن کنار برود. اما دمکرات‌های کنگره از کری دفاع کرده‌اند و گفته‌اند مگر جمهوری‌خواهان همیشه وزیر خارجه جمهوری‌اسلامی را دروغ‌گو و غیرقابل‌اعتماد نمی‌دانند، پس چه شده که اکنون حرف‌های ظریف را «عین واقعیت» می‌گیرند؟ البته خود جان کری این مطالب را رد کرده است. دراین‌ارتباط ستاره صبح نظر دو تحلیلگر روابط بین‌الملل را بررسی کرده که در ادامه می‌خوانید.
عده‌ای که برای انتخابات حرص و ولع دارند، با حمله به ظریف و پیش کشیدن پای سردار سلیمانی، تلاش در نادیده گرفتن دیپلماسی تلاش‌های وزارت خارجه دارند منافع ملی ایجاب میکند تا ما تعادل مناسب را با همه قدرت‌های بزرگ جهان در شرق و غرب حفظ کنیم و به شکل افراطی به سمت‌وسوی خاصی نرویم
دکتر سید جلال ساداتیان، سفیر پیشین ایران در انگلیس و تحلیلگر روابط بین‌الملل در گفت‌وگو با ستاره صبح با اشاره به فایل صوتی منتشرشده و حواشی آن گفت: «ظاهر قضیه این است که این مصاحبه برای تاریخ شفاهی است و در گفتگویی که با آقای سعید لیلاز داشتند این فایل لو رفته است و کسی این فایل را برداشته و منتشر کرده است درحالی‌که قرار بر انتشار آن در این مقطع زمانی نبود. سؤال اول این است که این فایل چگونه و چرا لو رفته است. نکته دوم این ماجرا این است که از مدتی قبل گروه ایران تلاش زیادی برای احیای برجام قبل از فرصت انقضای این دولت دارد ظاهراً آمریکایی‌ها تمایلاتی در این سطح نشان دادند که نماینده خود را بفرستند و پشت خط بایستد و در اطراف اجلاس چهار بعلاوه یک باشد تا اگر سؤالی از او مطرح بود پرسیده شود و تا این مقدار انعطاف نشان دادند تا بیایند و هم در جهت رسیدن به توافق برای اینکه چگونه تحریم‌ها را بردارند و هم چگونه آمریکا برگردد و هم چگونه شکل فنی بازگشت ایران به تعهدات قبلی خود اتفاق بیفتد و این‌ها در سه کمیته ساختاری و حقوقی و فنی زیر نظر معاون وزیر خارجه از این‌طرف و همتایش از آن‌سو اتفاق می‌افتد. ما شاهد بر هجمه‌های عجیبی بودیم که در این مدت حتی خارج از عرف همه دنیا به این تیم شد حتی صداوسیما حملاتی به گروه مذاکره‌کننده و شخص آقای ظریف داشت و گروه‌های زیرزمینی و احزاب پادگانی حملاتی در حد توهین و فحاشی بسیار شدید دارند. یعنی علاوه بر حملاتی که انجام می‌شود شاهد فحاشی‌های عجیب‌وغریبی در شبکه‌های مجازی هستیم که نشان‌دهنده خط خاصی از جایی بخصوص است. لو رفتن فایل صوتی نشان می‌دهد این طیف از مسئله لو دادن اسناد محرمانه در این جهت استفاده می‌کنند.»
تعادل با قدرت‌های مختلف این دیپلمات پیشین در ادامه خاطرنشان کرد: «نکته سوم این است که چرا این کارها اتفاق می‌افتد؟! جای تعجب فراوان دارد که گروهی نظامی که به همه امکانات کشور دسترسی دارند و در همه حوزه‌ها ورود کرده‌اند حال که وارد رقابت‌های انتخاباتی شده‌اند تلاش دارند انتخابات ریاست جمهوری را هم ببرند و این مقدار حرص و ولع دارند و به معیارها بی‌توجه هستند و با عجیب‌ترین حملات و بزرگ کردن و بولد کردن و توجه ویژه به شهید بزرگوار سلیمانی سعی در نادیده گرفتن تلاش‌های وزارت خارجه دارند چراکه نگران این هستند که اگر این ماجرا به پیروزی برسد خدشه‌ای بر پیروزی آن‌ها وارد می‌شود و نتیجه لازم را نمی‌گیرند. به نظر میرسد همه این مسائل دست‌به‌دست هم داده است. پوششی مطرح می‌کنند تا این گروه را متمایل به غرب نشان بدهند و بگویند این گروه علاقه‌مند به غرب هستند از طرف دیگر خودشان به شکل عجیب‌وغریبی به روسیه تمایل نشان می‌دهند مسائلی که آن‌ها انجام داده‌اند و سکوتی که در مسئله سوریه دارند و حملاتی که اسرائیل به مواضع ایران دارد و اختلافاتی که در ادامه مبارزه با داعش پیدا کرده‌اند و این‌ها مسائلی هستند که به آن نمی‌پردازند ولی غرب‌گرا و تعبیر زشت «غرب‌گدا» را مطرح می‌کنند و به این نمی‌پردازند که نقش روسیه چیست و چه میکند؟ همه این مسائل باید در ظرفیت دیپلماسی مطرح شود شخص رهبری بر این امر نظارت جدی دارد و کنترل میکند تا مسئله سیاست خارجی و تعادلی که باید با قدرت‌های مختلف برقرار شود به شکلی پیش برود ولی دیدیم که بسیار افراطی و یک‌طرفه حملاتی صورت می‌گیرد و گمان به سمت نفوذهای خاص پیش می‌رود. اگر درجاهایی نفوذهای غربی وجود دارد و اسرائیل درجاهایی در سیستم ما نفوذ کرده و خساراتی چون نطنز و شهادت دانشمندان هسته‌ای ما را برای ما ایجاد میکند. از طرفی شاهد نفوذهای شرقی هستیم و عده‌ای را می‌بینیم که به‌طور سینه‌چاک در حال تبرئه روسیه هستند درحالی‌که منافع ملی ایجاب میکند تا ما تعادل مناسب را با همه قدرت‌های بزرگ جهان حفظ کنیم. نباید به شکل افراطی به سمت‌وسوی خاصی رفت. این مسئله در این مقطع جای تعجب دارد.»
اختلاف دیپلماسی و میدان ساداتیان در پایان این گفت‌وگو تصریح کرد: «معمول در دنیا این است که نظامیان کار نظامی خود را می‌کنند و سیاسی‌ها کار سیاسی خودشان را می‌کنند وقتی امام می‌فرماید ربطی به نظامی‌ها ندارد که در امور سیاسی دخالت کنند ناظر بر این امر است. ولی ما به‌تدریج می‌بینیم این‌ها قدرت پیدا کردند و کاری به این حرف ندارند و به شکل‌های مختلفی توجیه می‌کنند و خود را مجاز می‌دانند تا در هر کاری وارد شوند این‌یک نکته است نکته دوم درصحنه عمل است و این اتفاق شاید در کشورهای دیگر هم رخ بدهد و شاید اختلافاتی بین بخش‌های نظامی و سیاسی وجود داشته باشد ولی این‌طور نیست که همدیگر را بی‌اطلاع نگه‌دارند. معمول این است که درجایی مثلاً در شورای امنیت ملی آن‌ها هماهنگی‌هایی زیر نظر رئیس‌جمهور انجام بگیرد. در ایران هم این هماهنگی‌ها زیر نظر رهبری اتفاق می‌افتد ولی در ایران این هماهنگی‌ها اتفاق نیفتاد و وزیر خارجه را بی‌اطلاع گذاشتند. مثل روزی که آقای اسد آمد و ایشان بی‌اطلاع بود یا مثل صحبتی که خود ایشان مطرح میکند و می‌گوید اسرائیل در سوریه دویست بار به مواضع ایران حمله میکند و آقای ظریف بی‌اطلاع است. تقریباً همه می‌دانستند که اسرائیل حمله میکند ولی روسیه اجازه پاسخ‌دهی به ایران نمی‌دهد و ایران تحت‌فشار است ولی از اطلاع‌رسانی به وزیر امور خارجه امتناع کرده‌اند. اما منافع ملی اقتضا نمی‌کند که این دو حوزه مهم کشور مثل دشمن و رقیب عمل کنند بلکه درجایی کارهای خود را هماهنگ می‌کنند همان‌طور که آقای ظریف می‌گوید من بیشتر به نفع میدان کنار آمده‌ام و سکوت کرده‌ام و چیزی نگفته‌ام و حتی از اقدامات آن‌ها حمایت کرده‌ایم. تا این مقدار جای تعجب ندارد و در همه کشورها وجود دارد ولی نوع برخورد جای تعجب دارد. نوع عملکردی که نسبت به دیپلماسی اتفاق افتاده و از ناحیه میدان است جای تعجب دارد.»
هراس از توافق و پساتوافق دکتر رضا نصیری، استاد دانشگاه و تحلیلگر روابط بین‌الملل در گفت‌وگو با ستاره صبح تأکید کرد: «جریان ایران‌ستیز از دو اتفاق هراس دارد: اول اینکه مذاکرات وین با موفقیت تمام شود؛ و دوم اینکه فضای پسا توافق در دولت بعدی به‌خوبی مدیریت شود. جلوگیری از هر دو اتفاق نیز مستلزم خارج کردن جواد ظریف از صحنه است، چراکه حضور او هم در موفقیت مذاکرات در دولت کنونی و هم در مدیریت توافق حاصله در دولت بعدی یک عامل کلیدی است. به همین خاطر رسانه‌های سعودی وابسته به جریان ایران‌ستیز تلاش می‌کنند با تقطیع و تحریف سخنان ظریف، بزرگ‌نمایی و ترویج یک تفسیر مغرضانه از اظهارات او و همچنین ایجاد یک دوگانه کاذب میان ظریف و شهید سلیمانی مقدمات حذف او از صحنه سیاست ایران را فراهم آورند. در اینکه در فضای متلاطم کنونی بهتر بود فایل منتشر نشود تردیدی نیست. اما اغراق در مورد سطح «محرمانگی» اظهارات دکتر ظریف و تحلیل‌های غلوآمیز در مورد تأثیر سوء آن بر روابط خارجی و موقعیت مذاکراتی ایران نیز اظهارات بی‌موردی است که غالباً توسط عده‌ای با مقاصد سیاسی عنوان می‌شود. اکنون پرسش این است که چرا انتشار اظهارات و تحلیل دکتر ظریف در مورد حساسیت روسیه نسبت به تنش‌زدایی بیش‌ازحد میان ایران و غرب این‌چنین موجب حمله به وزیر امور خارجه کشور می‌شود؟ در همه کشورهایی که در یک منطقه خاص منافع امنیتی، سبقه تاریخی یا حوزه نفوذ دارند، بحثِ تفوق و رقابت میان «میدان» و «دیپلماسی» برقرار است. در بسیاری از کشورها ازجمله آمریکا تنش و نزاع ساختاری و مزمن میان دستگاه دیپلماسی و نظامی در عالی‌ترین سطوح است. مقولاتی مانند «دیپلماسی دفاعی» در مناسبات دیپلماتیک هم سال‌هاست در حوزه روابط بین‌الملل و فضای رسانه‌ای در بسیاری از کشورها به‌صورت علنی به بحث و مناظره گذاشته می‌شود. اما در ایران، این موضوعات به دلایل نامعلومی «تابو» شده است. اصلاً چه اشکالی دارد که وزیر خارجه و نیروهای مسلح بر سر پیش‌برد یک سیاست اختلاف داشته باشند، اما درنهایت بلوغ، ثبات و قوه مدبره حاکم بر نظام تصمیم‌سازی ایجاب کند با یکدیگر «هماهنگ» عمل کنند؟ دکتر ظریف دیپلمات و سیاستمداری در تراز بین‌المللی است اما متأسفانه درصحنه سیاست داخلی ایران مورد قضاوت و نقد قرار می‌گیرد.»