کد خبر : 103669 تاریخ : ۱۳۹۹/۱۲/۵ - 00:08
خیز نمایندگان مجلس یازدهم علیه روحانی آیا رئیس‌جمهور دادگاهی می‌شود؟ اشاره: این روزها تحولات مربوط به احیای برجام بیش‌ازپیش پررنگ شده و دولت‌های ایران و آمریکا تلاش می‌کنند تا اجازه ندهند برجام نیمه‌جان، بی‌جان شود. دراین‌ارتباط رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به تهران آمد و با مقامات کشورمان دیدار و رایزنی کرد. یکشنبه‌شب بنابر اعلامیه مشترک ایران و آژانس، دو طرف توافق کردند اگرچه با تصمیم مجلس ایران، اجرای پروتکل الحاقی کنار گذاشته‌شده اما تا سه‌ماه دیگر تا به‌اندازه‌ای که لازم است، حتی‌ به‌‌شیوه‌ سرزده، آژانس بر برنامه هسته‌ای ایران نظارت و راستی‌آزمایی داشته باشد. این در حالی بود که مصوبه هسته‌ای دوماه پیش مجلس، دولت را مجبور کرده‌بود که اگر تا سوم اسفند تحریم‌ها علیه ایران برداشته نشود، ایران پروتکل الحاقی پیمان منع‌ گسترش سلاح‌های هسته‌ای (ان‌پی‌تی) را اجرا نکند و بازرسان آژانس را به کشور راه ندهد، وگرنه مقام‌های دولت باید به دادگاه بروند. وزارت‌امورخارجه روز گذشته بیانیه داد که توافق با آژانس، برخلاف مصوبه مجلس نیست و ایران فراتر از نظام نظارتی پیمان منع گسترش به اهل آژانس اجازه نظارت نمی‌دهد. برای مثال وزارت خارجه تأکید کرده که دوربین‌هایی که آژانس در مرکزهای هسته‌ای ایران کار گذاشته تا پایان مهلت سه‌ماهه، فیلم برمی‌دارند ولی فیلم‌شان به آژانس داده نمی‌شود مگر این‌که پس‌از سه‌ماه تحریم‌های ایران برداشته شده‌باشد؛ همچنین دولت طی بیانیه‌ای اعلام کرد که توافق با آژانس مغایر با مصوبه مجلس نیست. اما نمایندگان مجلس اصولگرای یازدهم که مدعی «انقلابی» بودن هستند، معتقدند توافق با آژانس سرپیچی از قانونی بوده که مجلس گذاشته و برهمین اساس 221 نفر از 239 نماینده حاضر در جلسه دیروز مجلس، از قوه‌قضاییه خواستند که رئيس‌جمهور را بابت سرپیچی از قانون دادگاهی کند. موضوعی که در چهاردهه گذشته بی‌سابقه بوده است. این در حالی است که دبیرخانه شورای‌عالی امنیت‌ملی اعلام کرده «توافق دولت با آژانس برخلاف قانون مجلس نیست و البته اجرای قانون مجلس هم به‌معنای قطع هم‌کاری با آژانس و پایان برجام نیست». عبدالله گنجی سردبیر روزنامه جوان هم با هشتگ «هم‌صدایی»، توافق دولت و خصوصاً این‌که ایران خودش فیلم مرکزهای هسته‌ای‌اش را برای سه‌ماه ضبط می‌کند، هوشمندانه خواند و از آن استقبال کرد. پرسش از نمایندگان انقلابی این است که آیا می‌دانند تصمیمات تند و رادیکالی آنان، روابط ایران و غرب را تیره و سایه تحریم‌ها را که امید می‌رود برداشته شود، دوباره بر سر مردم می‌اندازند. پرسش دیگر این است که آیا نمایندگان می‌دانند که مردم در شرایط سختی به سر می‌برند و هرگاه که تنش بین ایران و غرب افزایش می‌یابد، قیمت دلار افزایش و به تبع آن قیمت دیگر کالاها نیز روند افزایشی به خود می‌گیرند. دراین‌ارتباط ستاره صبح نظر قاسم محبعلی، مدیرکل پیشین خاورمیانه وزارت امور خارجه و تحلیلگر روابط بین‌الملل را جویا شده که در ادامه می‌خوانید. (گفت‌وگو: مصطفا صباغ، روزنامه‌نگار).

ستاره صبح-

قاسم محبعلی، مدیرکل پیشین خاورمیانه وزارت امور خارجه و تحلیلگر روابط بین‌الملل در گفت‌وگو با ستاره صبح با اشاره به تحولات اخیر مرتبط با برجام گفت: «آقای بایدن ابتدای این هفته در کنفرانس امنیتی مونیخ این موضوع را اعلام کرد که اگر ایران به تعهداتش عمل کند، ما هم به برجام برمی‌گردیم و هدفمان مذاکره و دیپلماسی است تا اختلافاتمان با ایران را حل‌وفصل کنیم؛ اما این موضوع نیازمند اراده سیاسی هر دو طرف است و تنها اراده آمریکا کافی نیست، بلکه طرف ایرانی هم لازم است اراده خود را نشان دهد. به نظر نمی‌رسد در ایران اجماعی بر سر گفت‌وگو با آمریکا وجود داشته باشد و مصوبه هسته‌ای مجلس عملاً دست دولت را بست و اگر هدف سیاست خارجی ایران رفع تحریم‌ها بود، این مصوبه عملاً رفع تحریم‌ها را با مشکل مواجه کرد. اگر این روند بخواهد ادامه پیدا کند، هم امکان مذاکره بسیار مشکل می‌شود و هم این‌که مسئله رفع تحریم‌ها اساساً بعید است اتفاق بیفتد؛ یعنی روندی که از زمان تصویب قانون اقدام راهبردی برای رفع تحریم‌ها در مجلس شروع‌شده بود و دو روز پیش دولت در راستای آن با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی چارچوبی را تعیین کرد و روز گذشته مجلس هم خواستار ابطال توافق دولت با آژانس شد، عملاً موضوع لغو تحریم‌ها و ادامه برجام را با مشکل مواجه می‌کند و ممکن است پرونده ایران یک‌بار دیگر به شورای امنیت منتقل شود و این بار با توجه به اتحادی که مجدداً بین اروپا و آمریکا شکل‌گرفته است، ممکن است قطعنامه‌های سخت‌تری هم علیه ایران تصویب شود.»

اهداف سفر گروسی
این تحلیلگر باسابقه حوزه دیپلماسی در ادامه درخصوص اهداف پیدا و پنهان سفر رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به تهران خاطرنشان کرد: «آن‌ها نگران این هستند که ایران با توقف اجرای پروتکل الحاقی، از ان‌پی‌تی و سپس برجام خارج شود و آن‌گونه که آن‌ها ادعا می‌کنند به سمت ساخت و تولید سلاح هسته‌ای برود. به همین دلیل می‌خواستند ببینند ازنظر آژانس که مأموریت‌های حرفه‌ای در حوزه فعالیت‌های اتمی کشورها دارد، وضعیت تأسیسات هسته‌ای ایران به چه شکل است و سرنوشت پرونده هسته‌ای ایران به کدام سو خواهد رفت. ظاهراً تفاهمی که بین دولت و آژانس صورت گرفت، یک موضوع بینابینی بود و یک فرصت سه‌ماهه برای ایران فراهم آورد تا بتواند با طرف‌های اروپایی و آمریکایی مجدداً مذاکره کند و شرایط لازم را برای رفع تحریم‌ها را فراهم آورد. اگرچه ممکن است همچنان نگرانی آن‌ها وجود داشته باشد، اما فکر می‌کنند که آقای گروسی می‌تواند گزارشی را برای شورای امنیت و شورای حکام تهیه کند که به شروع و ازسرگیری مذاکرات کمک کند و با شرایطی ایران و آمریکا به توافق برسند و آمریکا به برجام برگردد؛ اما اگر بازرسان آژانس اخراج شوند و اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی از سوی ایران ملغی شود که بخشی اساسی از برجام است، عملاً آمریکایی‌ها باید منتظر باشند که به مذاکرات جدیدی با ایران در شرایط دیگری صورت دهند و برجام ممکن است برای همیشه به فراموشی سپرده شود.»

اتحاد آتلانتیک 
و آینده
محبعلی در پاسخ به این سؤال خبرنگار ستاره صبح که با توجه به دوره جدید روابط اروپا و آمریکا در دوره ریاست جمهوری جو بایدن، چه مسیری پیش روی ایران و برجام وجود دارد، گفت: «در صحبت‌های آقای بایدن در کنفرانس امنیتی مونیخ سه مرحله تهدید امنیتی برای غرب یا به عبارتی جهان آزاد تعریف کرد که عبارت بود از تهدیدات چین، روسیه و ایران. به نظر می‌رسد استراتژی و راهبرد مشترک اروپا و آمریکا در شرایط کنونی این باشد که اشتغالات خود را در خاورمیانه کاهش دهند و به سمت اشتغالات بزرگ‌تر که مهار چین و روسیه است میل کنند. این موضوع نیازمند آن است که با ایران به تفاهمی برسند و وضعیت بحران‌ها را در افغانستان، عراق، سوریه، لبنان، یمن و منطقه خلیج‌فارس مدیریت کنند؛ بنابراین ائتلاف اروپا و آمریکا اهداف بزرگ‌تری را دارد درعین‌حال که هدف مهار و کنترل خاورمیانه و آن‌گونه که بایدن مدعی شد، مقابله باسیاست‌های بی‌ثبات‌ساز ایران در خاورمیانه بود که اگر با ایران به تفاهمی برسند عملاً ممکن است آمریکا و اروپا به این نتیجه برسند که حضورشان در خاورمیانه ضرورتی ندارد و لازم است حضورشان در شرق آسیا افزایش یابد.»

بهترین اقدام ایران
مدیرکل پیشین خاورمیانه وزارت امور خارجه در پایان با اشاره به این‌که اکنون توپ در زمین ایران است، تصریح کرد: «تا قبل از این سیاست دولت بایدن، یعنی قبل از مصوبه مجلس توپ در زمین آمریکایی‌ها بود و این آمریکایی‌ها بودند که باید تلاش می‌کردند که تهدیدات خود را علیه ایران کاهش دهند و با ایران به تفاهم برسند، اما اکنون شرایط قدری تغییر کرده و آمریکایی‌ها به اهداف اولیه خود مبنی بر این‌که ایران باید گام اول را بردارد، نائل شده‌اند. حتی اروپایی‌ها و چین و روسیه هم‌چنین درخواستی را از ایران کرده‌اند که وضعیت را بیش از این بحرانی نکند. حال در شرایط پیش‌آمده، بهترین اقدامی که ایران می‌تواند انجام دهد، بازگشت به دیپلماسی و مذاکرات دوجانبه با آمریکا است و راه‌حل دیگری به وضعیت کنونی کمک نمی‌کند؛ یعنی راه‌حل جایگزین رفتن به سمت یک آینده مبهم و احتمالات متعددی است که این احتمالات هزینه‌های قابل پیش‌بینی ندارد. این‌که نمایندگان مجلس یازدهم تصور کنند با مصوبه‌شان کار یکسره خواهد شد، این‌گونه نیست؛ درواقع کار در هیچ صورتی یکسره نخواهد شد. اگر ایران آژانس را کنار بگذارد، پرونده برجام را ببندد و حتی به سمت انجام آزمایش‌های هسته‌ای و تولید سلاح هسته‌ای برود، نه تحریم‌ها کاهش پیدا خواهد کرد و نه مسئله پایان خواهد یافت؛ بلکه بحران هرروز شدیدتر می‌شود. شاید این دوستان علاقه‌مند باشند که کار را یکسره کنند و این موضوع فقط در یک صورت محقق خواهد شد و آن درگیری نظامی و جنگ است؛ اما من فکر نمی‌کنم این موضوع به نفع کشور ما باشد.»