ستاره صبح-
روزنامه کیهان، که شاید مهمترین روزنامه ارگانی مخالف دولت باش در تیتر اول خود نوشت: «فریب نخورید!» این روزنامه سپس در گزارش اصلی خود اقدام آمریکا با مشارکت تروئیکای اروپا را صحنهسازی فریبکارانه خواند و ادعا کرد که آنها میخواهند مطالبه ایران در توافق هستهای را به بازگشت آمریکا به برجام تقلیل دهند و شرط بازگشت آمریکا به برجام را لغو همه تحریمها و سپس تأیید آن توسط ایران از طریق راستی آزمایی دانست. در ادامه این گزارش آمده است: «آمریکا همزمان با انتشار بیانیه گستاخانه و خصمانه علیه ایران، مجموعه اقدامات فریبکارانهای را نیز کلید زد. در همین راستا خبرگزاری رویترز با استناد به نامه «ریچارد میلز» نماینده موقت آمریکا در سازمان ملل به شورای امنیت که به رؤیت این رسانه رسیده نوشته ایالاتمتحده در این نامه از ادعای دولت «دونالد ترامپ» مبنی بر بازگشت همه تحریمهای سازمان ملل علیه ایران عقبنشینی کرده است. این اقدام فریبکارانه و بیارزش درباره «مکانیسم ماشه» (بازگشت خودکار تحریمها) در حالی است که در ماههای گذشته، ادعای دولت ترامپ درباره مکانیسم ماشه به خاطر خروجش از برجام، موردپذیرش اعضای شورای امنیت قرار نگرفته بود و جز تحقیر آمریکا، خاصیت دیگری نداشت.» موضع روز گذشته این روزنامه اصولگرا در حالی است که خود این روزنامه و بقیه مخالفان برجام از ابتدا ادعا میکردند که مکانیسم ماشه نقص بزرگ برجام است و با تعبیه این مکانیسم آمریکا هر وقت بخواهد میتواند با استفاده از آن قطعنامههای شورای امنیت را برگرداند. کیهان در ادامه به ظریف و دستگاه دیپلماسی هم تاخت و واکنش مثبت آنها را اشتباه دانست و اعلام کرد که امتیازات دادهشده از طرف آمریکا نمایشی هستند.
آمریکا به برجام برنمیگردد روزنامه «وطنامروز»، یکی دیگر از روزنامههای مخالف دولت، با تیتر «بفرمایید جو» به استقبال اخبار این دو روز رفت و ادعا کرد که آمریکا با همکاری اروپا و اجماعسازی علیه ایران در پی دستیابی به اهداف پروژه «فشار حداکثری» است. پروژهای که سازنده آن، دولت دونالد ترامپ، به دلیل یکجانبهگرایی نتوانست اهداف آن را بهطور کامل محقق کند. این روزنامه اصولگرا در ادامه گزارش خود نوشت: «اظهارات بایدن نشان داده است که رئیسجمهور آمریکا تمایلی برای بازگشت به برجام ندارد و گفتوگوهای در قالب 1+5 را جلساتی برای اعمال فشار بیشتر بر ایران و افزودن مسائل منطقهای و دفاعی ایران به موضوع هستهای تلقی میکند. به عبارتی، از نخستین موضعگیری رسمی بایدن درباره ایران، تمایل او برای بازگشت به برجام استنباط نشد و برعکس، اظهارات بایدن این گمانه را تقویت کرد که او خواهان انجام مذاکراتی جدید در موضوعات هستهای، منطقهای و موشکی با ایران است. این نشان میدهد معاون باراک اوباما، تمایلی برای بازگشت به توافق دولت اوباما با ایران ندارد. او نیز حرفهای ترامپ و مواضع او را به شکل دیگری بیان کرد. ترامپ نیز خواهان اضافه شدن مسائل منطقهای و موشکی به مسئله هستهای و انجام مذاکرات درباره این 3 موضوع بود و تأکید میکرد هر نوع مذاکره با ایران باید شامل گرفتن امتیاز از ایران درباره این 3 موضوع باشد. اکنون بایدن نیز به شکل دیگری و از طریق همراهسازی 3 کشور اروپایی با خود، در حال مطرح کردن همین ایده ترامپ است. این موضع نشان میدهد بایدن نیز مانند سایر دموکراتها، معتقد است باید بیشترین استفاده را از ابزار تحریم علیه ایران برد. تحریم ابزار غیرانسانی آمریکاییها علیه ایران است و رژیم تحریمهای جدید، ابتکار دولت دموکرات اوباما است که بایدن در آن دولت معاون بود. حالا بایدن بازهم نشان داد کاخ سفید از ابزار غیرانسانی تحریم چشمپوشی نخواهد کرد. قطعاً این مواضع رئیسجمهور آمریکا درستی عزم ایران برای متوقف کردن تعهدات برجامی را نشان میدهد. ایران 5 اسفند اجرای حلقه جدیدی از قانون هستهای مصوب مجلس را آغاز میکند. متوقف کردن اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی، ایران را در موقعیت درست در مقابل ترفند جدید آمریکا و اروپا قرار میدهد. نکته پایانی اینکه سخنرانی بایدن درباره برجام، نشان داد جریان خوشبین به دولت آمریکا تا چه اندازه بیبهره از استدلال و فهم دنیای واقعی هستند. اگر تا دیروز ترامپ را مزاحم و عنصر اشتباهی در مناسبات برجامی ایران و آمریکا میدانستند، اکنون با بایدن، معاون اوباما چه میکنند که همان مسیر ترامپ را در قبال برجام دنبال میکند؟!»
برجام مرده است رویکرد روزنامه «جوان» در گزارش اصلی خود بیشتر جمعآوری اخبار بود اما موضع اصلی این روزنامه در سرمقاله قرار داشت. این روزنامه در سرمقاله خود ادعا کرد که مانند سه، چهار سال گذشته برجام موضوعیتی ندارد و مطالبه ایران، ایجاد موازنهای است که در آن مشتریان نفت و کالاهای ایرانی بدون اعمال ممنوعیت امریکا بتوانند آن را خریداری و پولش را واریز کنند . در ادامه این سرمقاله آماده است: «برجام معاهدهای که از همان روز اول اوباما در آن دبه کرد و اروپا اجرا نکرد و بعد هم به آن سرنوشت رقتبار گرفتار آمد.» ازنظر نگارنده سرمقاله جوان صحبتهای هرروزه مقامات غربی نشانه نیاز آنها به برجام و مطالبه آنها در جهت احیای برجام است و این آنها هستند که باید بهای این احیا را بپردازند. نگارنده سپس درباره راهبرد نظام درباره مذاکره و برجام مینویسد: «ارکان سیاست ما محکم و برهان ما روشن است. امروز حرف دولت و مذاکرهکنندگان ایرانی به حرف منتقدان نزدیک شده و باآنکه پس از مصوبه راهبردی مجلس برای لغو تحریمها، روحانی عجولانه گفت که این «به ضرر کشور است» و معاون اول او ناشیانه از مجلس خواست در کار اجرایی دخالت نکند، امروز همانها مقابل امریکا و اروپا، آن استعدادی را که مجلس ایجاد کرد، به رخ میکشند و غرب نیز از این هماهنگی خوب در ایران متضرر شده و هرروز یک گام به عقب برمیدارد و این یعنی گامهای ما بهدرستی روبهجلو و محکم بوده است. از طرفی آن برجامی که ظاهراً حرف بر سر آن است، حتی در میان مذاکرهکنندگان ایرانی نیز دیگر آنقدر عزیز نیست، چنانکه آقای عراقچی میگوید: «برجام برای رفع تحریمها کافی نیست» و آقای ظریف نیز توئیت میزند «مسیر بازگشت ساده است:تعهد-اقدام- جلسه» و این درست نقطه مقابل برجام است که عبارت بود از «جلسه-تعهد-عدم اقدام!».» حرف دیگر این سرمقاله در موضوع مذاکره این بود که برجام به معنای برجام دیگر وجود ندارد و نباید وارد دام مذاکره شد. در بخشی از متن در این مورد آمده است: «به نظر میرسد امروز همه طرفهای برجام از آن عبور کردهاند. آنچه باقیمانده است صرفاً یک نام برای پرکردن جای خالی در جملاتی است که از یک بیتعهدی و بیوفایی جبهه غرب یاد میکند. غرب هیچگاه صادق نبوده است، پس وفا هم نمیکند که «ان الوفاء توأم الصدق». ما دنبال ارزیابی صدق و کذب غرب نیستیم و نباید باشیم که چیزی به داشتهها و دانستههای ما اضافه نمیکند. این برای ما روشن است، پس نباید دوباره وارد دام «مذاکره (جلسه) -تعهد- اقدام» شویم.»
واکنش اصلاحطلبان از روزنامههای اصلاحطلب، روزنامه «شرق» با تیتر «شمارش معکوس بازگشت به برجام» اتفاقات پیشآمده را برای احیای برجام مثبت ارزیابی کرد و روزنامه «آفتاب یزد» با تیتر «سیاست گامبهگام بایدن» گفت که ممکن است همین قدمهای کوچک مؤثر افتد و این توافق صلح را نجات دهد. روزنامه «مردمسالاری» اقدامات آمریکا را پالس مثبت برای احیای برجام دانست. روزنامه «ابتکار» اما همچنان سیاست بایدن را ابهامآور خواند و روزنامه «اعتماد» هم واکنش قابلتوجهی به اتفاقات اخیر نداشت.
واکنشهای خارجی به گامهای آمریکا واکنشهای خارجی به لغو ماشه اتحادیه اروپا از تصمیم آمریکا برای لغو مکانیسم ماشه علیه ایران استقبال کرد. پیتر استانو، سخنگوی سیاست خارجی اتحادیه اروپا در یک نشست خبری از تصمیم آمریکا برای کنار گذاشتن سیاست بازگشت تحریمهای سازمان ملل علیه ایران (لغو فعال کردن مکانیسم ماشه) استقبال کرد. او در این نشست گفت که این تصمیم واشنگتن شرایط را برای بازگشت تهران به پایبندی کامل به توافق هستهای فراهم میکند. او همچنین از برگزاری مباحثات فشردهای پیرامون تدارک مقدمات نشست مشترک اتحادیه اروپا با ایران و آمریکا سخن گفت. برای این نشست هنوز تاریخی مشخص نشده است. همچنین سخنگوی کاخ کرملین بابیان اینکه تحریمهای آمریکا مانع اجرای توافق هستهای ایران بود، تصمیم واشنگتن برای اصرار نکردن روی اعمال تحریمهای سازمان ملل را نشانه خوبی توصیف کرد. سخنگوی دولت چین در حساب توییتری رسمی دولت از برجام بهعنوان «تنها رویکرد صحیح برای حل بنبست در مسئله هستهای ایران» یادکرد. در این توییت تأکید شده است که «همه طرفها باید باهم همکاری کنند تا توافقاتی را که در اجلاس وزرای خارجه دسامبر گذشته حاصل شد، عملی کنند.» روسیه نیز از موضع جدید دولت آمریکا در برخورد با توافق هستهای استقبال کرد. دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین روز جمعه در مسکو به خبرنگاران اینکه واشنگتن دیگر خواستار تحریمهای بینالمللی علیه تهران نیست را مثبت تلقی کرد و گفت: «فشار تحریمها در اجرای توافق هستهای کمکی نکرد و به بنبست منجر شد.»