ستاره صبح-

سه کشور آلمان، فرانسه و انگلیس موسوم به تروئیکای اروپا با انتشار بیانیه مشترکی در مورد آغاز تولید اورانیوم فلزی توسط ایران ابراز نگرانی کردند و مدعی شدند که این موضوع مغایر با توافق برجام است. نویسنده بر این باور است که افزایش ذخایر اورانیوم و تولید اورانیوم فلزی موجب تغییر رفتار غرب و بازگشت آمریکا به برجام و لغو تحریم‌ها نشده و نخواهد شد؛ بلکه حتی موجب رادیکالی شدن رفتار آن‌ها نسبت به ایران خواهد شد. به‌طورکلی در ارتباط با رفتار ایران در پرونده برجام برخی شتاب‌زدگی‌ها رخ داده است. نمونه آن را می‌توان در خصوص مصوبه هسته‌ای مجلس مشاهده کرد. اینکه نمایندگان بپندارند اگر آمریکا به تعهدات برجامی عمل نکند و تحریم‌ها را برندارد، از ان‌پی‌تی خارج می‌شویم و پروتکل الحاقی را اجرا نمی‌کنیم، پندار درستی نیست و این تصمیم مقداری عجولانه بود. به عقیده نگارنده باید فرصت بیشتری (نه زمان دوماهه) به بایدن داده می‌شد چراکه او هنوز نتوانسته به‌تمامی ابعاد سیاست داخلی و خارجی خود بپردازد. ضمن آن‌که اختلافات عمیقی که از گذشته میان ایران و آمریکا وجود داشته، همچنان پابرجاست. ما گفته‌ایم نیاز به مذاکره نداریم و آمریکا باید تحریم‌ها را بردارد. اما به این سادگی نیست و این موضوع نشانگر خوش‌بینی عده‌ای است. به نظر می‌رسد که برخی اظهارنظرها در داخل، سیاست پیشگیرانه‌ای است برای اینکه آمریکا تقاضاهای دیگری نداشته باشد. امروز مشخص‌شده که نوع تقاضاهایی که آن‌ها از ما دارند با تقاضاهای سال 2015 متفاوت است. به‌هرحال جو بایدن وقتی در جریان مبارزات انتخاباتی وعده بازگشت آمریکا به برجام را داد هیچ اشاره‌ای به ‌شرط و شروط موردنظرش نکرد. این نشان می‌دهد تیم بایدن از ماه‌ها قبل در حال ارزیابی موقعیت بودند تا سیاست جدیدی را برای از سر گرفتن مذاکرات هسته‌ای تعیین کنند؛ چون شرایط منطقه نسبت به سال 2015 تغییرات زیادی پیداکرده است. آنچه مسلم است این است که استراتژی برجامی دولت جدید آمریکا با آنچه مدنظر دولت باراک اوباما بود تفاوت‌هایی آشکار خواهد داشت. در این میان ایران هم باید سیاست‌های مدنظرش را با شرایط فعلی به‌روز کند. باید دانست که سیاست تابع لحظه‌هاست و با تغییر شرایط، مواضع هم می‌توانند تغییر کنند. از سویی برجام دیگر فقط مسئله ایران و آمریکا نیست و به‌کل جهان ربط پیدا می‌کند. در حال حاضر نه ایران تاب تحمل شرایط فعلی را دارد و نه آمریکا می‌تواند نسبت به باز شدن گره اصلی بی‌تفاوت باشد. در همین راستا دیپلماسی پنهانی بین ایران و آمریکا به کمک اتحادیه اروپا شکل خواهد گرفت تا مسئله به‌نوعی حل شود. روشن است که آمریکا برای اینکه بتواند از مخمصه برجام رها شود باید امتیازهای اولیه‌ای به ایران بدهد تا از این طریق، بخشی از انتظارات ایجادشده در فضای داخلی ایران را برآورده کند. چون ایران برای ازسرگیری مذاکرات به اعاده حیثیت خود نیاز دارد و به همین دلیل آمریکا احتمالاً درباره تحریم نفت و گاز تصمیم‌هایی تازه اتخاذ کند. از طرفی بایدن برای تکمیل اعضای کابینه‌اش وضعیت بسیار حساسی دارد و مجبور به همراهی نسبی با کنگره است. ایران باید تا انتخاب وزیران جو بایدن صبر کند شاید بعد از کامل شدن دولت فدرال ایالات‌متحده تلاش‌هایی برای تفاهم صورت گیرد. اما مهم‌ترین موضوع این است که به دلیل جو حاکم بر نظام بین‌الملل، ایران و آمریکا نمی‌توانند یکدیگر را نادیده بگیرند که در این صورت ممکن است توافق بین دو کشور پررنگ شود.