ستاره صبح، فائزه صدر: افتتاح سد مرزی «قیز قلعه سی» در روز یکشنبه، یکی از پروژههای مهم دولت در سال جاری بود که حلاوتش با حادثه سقوط بالگرد حامل رئیسجمهور و هیئت همراهش تلخ شد. این حادثه و حواشی ایجاد شده اش رسانهها را درنوردید و اخبار افتتاح سد قیز قلعه سی را پوشش داد، جا دارد در این مجال به معرفی این ابرپروژه و نقشی که در روابط دو کشور ایران و جمهوری آذربایجان دارد بپردازیم. ستاره صبح در گفتوگو با سید محمد رضا میر تاج الدینی، نماینده تبریز در مجلس به معرفی این پروژه پرداخته که در ادامه میخوانید:
موقعیت و ظرفیت سد «قیز قلعه سی» چگونه است و بین این پروژه و وضعیت اقتصادی منطقه چه نسبتی میتوان برقرار کرد؟
سد قیز قلعه سی پروژهای مشترک بین ایران و جمهوری آذربایجان است. ظرفیت سد ۶۲ میلیون مترمکعب است. دانش و طراحی این پروژه ایرانی است و با سرمایه گذاری مشترک دو کشور احداث شده است.
سد قیز قلعه سی در واقع یک بخش از طرح ملی سد خدا آفرین است این دو سد در فاصله 12 کیلومتری هم قرار دارند و سد قیز قلعه سی به صورت یک سد تنظیمی عمل میکند.
بهره برداری از سد قیز قلعه سی پاسخگوی نیاز ۷۴ هزار هکتار از اراضی کشاورزی در استان های آذربایجان شرقی و اردبیل است. به طوری که براورد شده با افتتاح سد قیز قلعه سی بیش از ۱۰ هزار شغل پیرامون آن ایجاد خواهد شد. این سد ظرفیت تولید برق در منطقه را به میزان قابل توجهی افزایش میدهد که با توجه به نیاز کشور به برق یکی از امتیازات این پروژه تولید و تأمین برق منطقه است. اشتغال زایی برای جمعیت بومی منطقه از جمله اهداف این پروژه است اما با بهره برداری از این سد افزایش رفاه اقتصادی، امنیت سیاسی و آرامش منطقهای در مرز های شمالغرب کشور ملموس خواهد بود.
حضور رئیسجمهور فقید در کنار رئیس دولت آذربایجان در جریان افتتاح سد از اهمیت این پروژه حکایت داشت چه ظرفیت های سیاسی در سد قیز قلعه سی نهفته است؟
به دلیل تغییرات اقلیمی کمبود آب بر روابط سیاسی بین بسیاری از کشورها سایه انداخته و در مواردی بیم درگیری میرود. در چنین شرایطی ایران مدل مناسبی از دیپلماسی آب را در پروژه سد قیز قلعه سی به نمایش گذاشته است. ایران در سال های اخیر با کاهش منابع آبی روبهرو بود و نیاز به تعاملاتی در این زمینه احساس میشد. در چنین شرایطی طراحی پروژه سد قیز قلعه سی براساس دیپلماسی آب صورت گرفت.
بهره برداری براساس توافق است و مدل خوبی برای دیپلماسی آب خواهد بود. سد قیز قلعه سی برای استفاده برابر دو کشور همسایه از آب و انرژی رودخانه ارس برنامه ریزی شده است و تعامل خوبی با همسایه شمال غربی است. دیپلماسی آب و پروژههایی در این راستا ارتباطات و دوستی کشورها را تقویت میکنند. در مورد سد قیز قلعه سی نمایندگان دو کشور به طور سالانه نوع بهره برداری و شیوه اجرای برنامهها در مورد این سد را تعیین خواهند کرد.
با توجه به تنشهایی که در سال های اخیر در روابط بین تهران و باکو بروز کرده افتتاح این پروژهها چه تأثیری بر روابط دو کشور دارد؟
رابطه ایران و آذربایجان با وجود داشتن اشتراکات فرهنگی و تاریخی، رابطهای مبتنی بر توسعه ارتباطات است.
متأسفانه این ارتباط طی سال های اخیر تحت تأثیر برخی عوامل بیرونی قرار گرفت و از منظر سیاسی شاهد تنش بودیم.
اسرائیل برای نفوذ در این منطقه تلاش کرد و برای ایران مشکلاتی ایجاد میکرد. با در نظر گرفتن این شرایط افتتاح سد عظیم قیز قلعه سی گامی مثبتی در راستای تقویت روابط دوجانبه ایران و آذربایجان به شمار میرود زیرا در شرایط تعامل مثبت میان دو همسایه فرصتی برای بروز شیطنت و دشمنی اسرائیل وجود نخواهد داشت.
امروز اراده سیاسی دو کشور بر توسعه مناسبات استوار شده، روابط خوب ایران و همسایگانش اسرائیل را برای ایجاد اختلاف میان همسایگان محدود می کند.
افتتاح سد قیز قلعه سی بستر تعامل و همکاری بین دو کشور را بیش از پیش تقویت خواهد کرد و می توان انتظار داشت به زودی شاهد بازگشایی سفارت این کشور در تهران باشیم.