مراسم تکریم و معارفه وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی دولت سیزدهم و وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی دولت چهاردهم بعدازظهر دوشنبه؛ نوزدهم شهریور ماه در تالار وحدت برگزار شد.
در این مراسم که با حضور محمدرضا عارف؛ معاون اول رئیس‌جمهور برگزار شد، علی نصیریان، داریوش ارجمند، رضا بنفشه‌خواه، آذر معماریان، مجید زین‌العابدین، مجید قناد، جهانگیر الماسی، امیر تاجیک، قادر آشنا، رائد فریدزاده، بیژن نوباوه، سیدمصطفی میرسلیم، حسین فرحبخش، محمد حمیدی‌مقدم، محمدعلی مرآتی، محمدمهدی عسگرپور، حبیب ایل‌بیگی، جلیل فرجاد، جواد اردکانی، علی جنتی، هاشم میرزاخانی، محمد خزاعی، سیدرضا صالحی امیری، سید محمد حسینی، احمد مسجد جامعی، محمدحسین صفارهرندی، سید مصطفی محققق داماد و... حضور دارند.
جامعه فرهنگی منسجم و اهل گفت‌وگو هستند
در ابتدای این مراسم سید محمدمهدی اسماعیلی روی سن آمد و بیان کرد: یاد و خاطره شهدای پرفضیلت انقلاب اسلامی را گرامی می‌داریم. از همه بزرگواران که این جلسه باشکوه را ترتیب دادند تشکر می‌کنم. شرط ادب بود که از همه اصحاب رسانه در این مراسم تشکر کنم. وزرای پیشین فرهنگ و ارشاد اسلامی در این جلسه حضور دارند. جامعه فرهنگی منسجم و اهل گفت‌وگو هستند که البته کمتر از این هم از این جامعه انتظار نمی‌رود.
خداحافظی برایم معنایی ندارد
وی ادامه داد: این جلسه، جلسه تودیع و خداحافظی است. خداحافظی برای من معنایی ندارد. ما افتخار می‌کنیم که به عنوان کوچکترین اهالی این حوزه در خدمت عزیزان هستیم. در این دوره سه ساله تلاش کردیم نظام حکمرانی فرهنگی کشور یک سیاق و شکل متعالی پیدا کند. شورای عالی انقلاب فرهنگی به عنوان جایگاه تفویض شده از طرف ولی امر، وظیفه سیاست‌گذاری را در اختیار دارد. شورای فضای مجازی، مجمع تشخیص مصلحت نظام و سایر اسناد بالادستی که حکمران هستند. وزارت ارشاد متولی اصلی این سیاست‌ها است و برای این کار به اقتضاعاتی نیاز دارد و من در این سه سال برای این کار تلاش کردم.
اسماعیلی با اشاره به وظایف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: وظیفه ما تنظیم گری، حمایت و رصد است. وزارت فرهنگ در جایگاه مرکزیت فرهنگ و هنر در دولت باید اسباب این مرجعیت را فراهم کند. رئیس‌جمهور شهید یک ابلاغیه به عنوان دبیر شورای فرهنگی برای من زدند که در آنجا یک فضای همدلی را شکل دادیم. همه معاونین فرهنگی وزارتخانه‌ها و دستگاه‌ها را با همفکری انتخاب کردیم. وزیر فرهنگ باید بتواند موضوعات را تبیین کند. ما در شورای فرهنگی عمومی عزیزی را به کار گرفتیم که تحول بزرگی را ایجاد کرد و امروز یک بانو در این جایگاه قرار گرفته است.
اسماعیلی در خصوص بودجه دولت سیزدهم برای وزارت فرهنگ و ارشاد عنوان کرد: در قانون برنامه هفتم، ٢٢ حکم کم نظیر، از جمله موضوع بودجه را قرار دادیم. ٣۶ هزار میلیارد تومان در اختیار وزارت فرهنگ کشور قرار گرفت. سند هنرهای نمایشی، بازی‌های رایانه‌ای، هنر معماری و شهرسازی، موسیقی و... در دولت سیزدهم تبیین و برخی ابلاغ شد.
صیانت از مرزهای اخلاقی را خط قرمز می‌دانستیم
اسماعیلی درباره دستاورهای دولت سیزدهم در حوزه فرهنگ بیان کرد: امسال اولین جشنواره فجر هنر معماری برپا خواهد شد. به وزارتخانه‌های مختلف الزام کردیم که پیوست فعالیت‌های عمرانی‌شان باید به تأیید وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برسد. همه این کارها باید در فضای ارتقای معیشت اصحاب فرهنگ و هنر اتفاق بیفتد. بیش از دو هزار واحد مسکونی در حال ساخت است. به رئیس‌جمهور قول داده بودم که این کلید را تقدیم کنیم که این توفیق سلب شد. صیانت از مرزهای اخلاقی را خط قرمز می‌دانستیم و در مقابل از توسعه نگاه‌های سختگیرانه جلوگیری می‌کردیم. در فتنه سال ١۴٠١ همه دشمنان برای تعطیلی فرهنگ این دولت هم قسم شدند اما فرهنگ این دوره را پرشکوه رقم زدیم. در دفاع از اصول انقلاب و شرع هیچ لکنتی نداشتیم. جوان‌گرایی و توجه به ظرفیتهای بانوان افتخارآفرین را بنیاد راه قرار دادیم. ما نمی‌توانیم این بار عظیم را بدون حضور بانوان و جوانان به مقصد برسانیم. اولین رایزن اهل سنت جمهوری اسلامی به قاهره اعزام شد و بانوی فرهیخته‌ای در فرانسه رایزن ما بود.
باید در وزارت فرهنگ دسترسی مردم را به لباس های مورد توقعشان فراهم کنیم
وی ادامه داد: سالی که ما وزارت فرهنگ و ارشاد را تحویل گرفتیم ٣٣٠ میلیارد و امسال ٣ هزار میلیارد بودجه وزارتخانه است. در وزارت ما دفاع از پوشش و عفاف، دفاع هویتی است. ما با قوت در مرزهای اجتماعی جامعه باید بایستیم. چندهزار سال ایرانیان عزیز این پوشش را داشته‌اند. آیت‌الله رئیسی سال گذشته در سازمان ملل از نهاد خانواده دفاع کردند و هم قرآن را سر دست گرفتند. اهالی قرآن از ایشان تجلیل کردند. برای مسئله عفاف و حجاب کار، کار ایجابی است. ما باید در وزارت فرهنگ دسترسی مردم را به لباس های مورد توقعشان فراهم کنیم.
وزیر فرهنگ و ارشاد از ساز تا نماز را متولی است
اسماعیلی در پایان بیان کرد: امیدوارم خداوند متعال این خدمات ناچیز را از بنده حقیر و همکاران در وزارت فرهنگ بپذیرد. اینجا وزیر ارشاد از ساز تا نماز را متولی است. ما مهم‌ترین وزارتخانه دولت هستیم.
حضور عارف چشم‌انداز عظیمی برای عرصه علم و فرهنگ و هنر است
در ادامه مراسم، سیدعباس صالحی روی سن آمد و عنوان کرد: بعد از یک دوره این توفیق دست داد که معاون اول، شخصیتی فرهنگی باشد. پس از مرحوم حسن حبیبی که سهم نوینی در این حوزه داشتند حالا حضور محمدرضا عارف چشم‌انداز عظیمی برای عرصه علم و فرهنگ و هنر است. تشکر ویژه از وزاری پیشین دارم. در حقیقت این مسیر را دست به دست رساندند و حالا دوباره به امانت به من سپرده شده است. از خدمات و همت دکتر اسماعیلی و مدیران ایشان تشکر می‌کنم که چراغ فرهنگ و هنر را فروزان نگاه داشتند.
صالحی: راهبرد وفاق و مقابله با انزوای ایران در سطح بین‌المللی رسالت دولت چهاردهم است
وی ادامه داد: قصد ارائه برنامه در این مراسم را ندارم. اما حتما این قول را می‌دهم که در جلسات بعدی به گفت‌وگو بپردازیم. در این جلسه دوستان باید سخن می‌گفتند. برداشت من این است که دولت چهاردهم دو رسالت بزرگ دارد و اگر در مسیر این دو رسالت بتواند گام‌های جدی بردارد به توفیق نزدیک شده است. رسالت اول رسالت ملی است که راهبرد وفاق است و رسالت دوم مقابله با انزوای ایران در سطح بین‌المللی است. اگر این رسالت‌ها را رسالت‌های اصلی دولت چهاردهم بدانیم وزرات فرهنگ و ارشاد اسلامی نقشی پیشران خواهد داشت.
وزیر فرهنگ و ارشاد دولت چهاردهم با اشاره به سه ضلع مهم وفاق ملی که شعار دولت چهاردهم است؛ بیان کرد: گفتمان وفاق در دولت چهاردهم سه ضلع دارد، ضلع اول ابرمسئله‌های فرابخشی هستند. لذا ما به یک گفتمان وفاق در درون کابینه نیاز داریم که در کنار هم باشیم. ضلع دوم وفاق دولت، حاکمیت است و بخش اصلی‌تر گفتمان وفاق در ضلع حاکمیت ملت است. درایت این بخش‌ها از مسائل مهمی است که باید دنبال شود. ما با چهار حوزه فرهنگ، هنر، رسانه و دین روبه‌رو هستیم. بخش وسیعی از نخبگان کشور که نقش میانجی را میان حاکمیت و ملت ایفا می‌کنند در فضای کاری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی هستند و اگر وزارت بخواهد با نخبگان این چهار حوزه ارتباط برقرار کند آنها به یک انسجام درونی و ارتباطی با حاکمیت و دولت می‌رسند. در این بخش کارهایی باید کرد و به همت مضاعف و عزم بیشتری نیاز داریم.
باید پاره‌ای از رویکردهای زاید را مورد تجدیدنظر قرار بدهیم
وی در ادامه گفت: اگر بخواهیم نخبگان نقش میانجی را ایفا کنند و شعار حضرت امام «همه باهم» اتفاق بیفتد باید پاره‌ای از رویکردهای زاید را مورد تجدیدنظر قرار بدهیم. اصحاب فرهنگ و هنر و رسانه اگر مشارکت پیدا کنند این همدلی افزون می‌شود. مشارکتی فراگیر که بتواند از همفکری به همدلی و از همدلی به همکاری برسد. رویکرد دوم تقویت نهادهای صنفی فرهنگ و هنر است که رغیب و دشمن نیستند و می‌توانند همراه باشند اما باید ادبیات این مسئله را پذیرفت.
سهم بودجه فرهنگ و هنر در کشور بسیار کم است
صالحی درخصوص تقویت اقتصاد در دولت چهاردهم توضیح داد: تقویت اقتصاد فرهنگ و هنر مهم است و اگر وضع معیشت این گروه مناسب نباشد نمی‌توانند حال مردم را خوب کنند. سهم بودجه فرهنگ و هنر در کشور بسیار کم است. با بخش دین این وزارتخانه ۶٠ درصد بودجه بوده است. سرانه بودجه ما در ایران در این حوزه ١۶ دلار است، دولت‌های جهان برای فرهنگ و هنر خرج می‌کنند. اینکه ما چنین سهمی را از بودجه کلان کشور داریم کار را سخت می‌کند. اگر ما می‌خواهیم اصحاب فرهنگ و هنر در این وفاق سهم داشته باشند باید به حقوقشان توجه کنیم. تحقیر این افراد را آزرده می‌کند. نمی‌گویم این گروه خطا نمی‌کنند اما مناسبات خاص خود را می‌طلبند.
وی ادامه داد: اگر به تغییرات نسلی و فناوری در نظام حکمرانی فرهنگی توجه نشود به ضد خودشان تبدیل می‌شوند. اگر به اقتضاعاتی زمان توجه نکنیم نمی‌توانم به آنچه درست است صیانت کنیم. در هر حوزه این وزارت فرهنگ و هنر ارشاد اسلامی است که رسالت بزرگی دارد. در رسالت جهانی، تلاش کردند ایران هراسی ایجاد کنند تا ایران منزوی شود. می‌خواهند ایران را در پوسته خود مدفون کنند و این تلاشی است که دشمن با تمام قوا انجام می‌دهد. اگر بخواهیم ایران را از انزوا دور کنیم اسب تندروی آن فرهنگ و هنر است.
ایرانیان خارج از کشور پل میانجی مسیر خروج از انزوا هستند
صالحی در پایان با اشاره به نقش زنان در پیشبرد فرهنگ و هنر عنوان کرد: حوزه زنان در فرهنگ و هنر جایگاه قابل‌توجهی به دست آورده است. ما یک جریان رو به جهش در حوزه زنان داشتیم که ظرفیت‌ها و استعدادهای ما هستند که به ثمر رسیده‌اند. طبعا این گروه می‌توانند به اعتبار ظرفیت تاریخی و ظرفیت موجود وزارت فرهنگ و اصحاب آن، کمک کنند تا زودتر مسیری را برای مقابله با ایران‌هراسی داشته باشیم. نقش ایرانیان خارج از کشور را نادیده نگیرید آنها پل میانجی خوبی هستند که بتوانند ایران را در مسیر خروج از انزوا یاری برسانند.
پس از پایان صحبت‌های سیدعباس صالحی، هنرمندان موسیقی بنیاد رودکی قطعاتی را برای حاضران اجرا کردند.
سپس محمدرضا عارف؛ معاون اول رئیس‌جمهور روی سن آمد و بیان کرد: رسم ادب بود که من شنونده باشم و شما بزرگان نقطه نظرات خود را بیان کنید. یاد و خاطره همه شهدای انقلاب را گرامی می‌دارم. امروز نوزدهم شهریور سال وفات آیت‌الله طالقانی است که الگوی ارزشمند فرهنگی برای نسل جوان بودند. اولین انجمن اسلامی دانشجویان در سال ٢٢ در دانشگاه پزشکی به همت ایشان و مهندس بازرگان تأسیس شد و از همان زمان این بزرگواران در خدمت جوانان بودند. ٢١ شهریور روز ملی سینما است که پیشاپیش تبریک می‌گویم.
وی با اشاره به حرف‌های محمدمهدی اسماعیلی گفت: گزارش آقای اسماعیلی خوب بود و انشاالله آقای صالحی در ادامه این راه عملکرد خوب را به مردم کشور مطرح کنند. از دکتر صالحی تشکر می‌کنم که از بزرگان این بخش هستند و این مسئولیت سنگین وزارت را که نقش کلیدی دارد، پذیرفتند. شاید مزیت این بخش که تحت عنوان وزارت فرهنگ و هنر ارشاد اسلامی است، ارباب رجوع این وزارتخانه است که شامل هنرمندان و اهل قلم و فرهنگ و الگویی برای جامعه ما هستند. ارباب رجوع این بخش همواره جایگاه ویژه‌ای دارند. یک سؤالی مطرح می‌کنم، انقلاب ما یک انقلاب فرهنگی بود که به کاریزمای حضرت امام خمینی (ره) می‌توانیم ادعا کنیم که همه جمعیت کشور پشت رهبرشان قرار گرفتند و آرمان و ارزش‌هایی مطرح شد. امروز جهت‌گیری اصلی سند چشم‌انداز جایگاه اول در منطقه و الهام بخش برای اسلام است. بناست تا سال آینده به این هدف برسیم. از سال‌های ٨٢ و ٨٣ که این سند نوشته می‌شد، بیست سال گذشته اما ما چقدر توانستیم در مسیر این سند حرکت کنیم؟ پاسخ این چرا را در جمع شما عزیزان باید پیگیری کنیم. کجا از ارزش‌ها و آرمان‌ها فاصله گرفتیم؟ جوانی که باید در مسیر این ارزش‌ها حرکت کند فاصله گرفته و چرایی آن باید بررسی شود. اطراف خودمان را نگاه کنیم و وفاداری‌هایشان به آرمان‌ها و تعهدشان به انقلاب را ببینیم. از خودمان شروع کنیم. چه کار کردیم که نتوانستیم از این ظرفیت استفاده کنیم؟ امروز چقدر از ارزش‌های سال ۵٧ فاصله داریم؟ درآستانه تدوین سیاست‌های برنامه هفتم توسعه هستیم که دو بخش دارد، یکی نرم‌افزاری است که خیلی هم پول نمی‌خواهد فقط اراده می‌خواهد. بخش سخت افزار دارد که منابع می‌خواهد. احکام خوبی دارد اما منابع مورد نیاز مطرح نشده است، برای اینکه این منابع اجرا شود متوسط در سال ٢۵٠ میلیارد دلار می‌خواهد که سنگین است. باید چه کار کنیم که بتوانیم این سرمایه را جذب کنیم؟
معاون اول رئیس‌جمهور گفت: باید به رشد هشت درصد سند چشم‌انداز برسیم. باید بهره‌وری داشته باشیم و برای این کار و ارتقای بهره بردن و فرهنگ‌سازی اسلامی و اخلاقی حرکت کنیم. در برنامه هفتم توسعه، تیترهایی چون تلاش برای تحکیم سبک زندگی، تقویت همبستگی و اعتماد به نفس ملی، تقویت همبستگی ملی با محوریت معرفی مفاخر و اندیشمندان هنری و فرهنگی، حمایت از تولید محتوا در حوزه فضای مجازی و مقابله با تهاجم فرهنگی، ارتقای سطح معیشت اهالی هنر و فرهنگ و رسانه و استفاده از ظرفیت صندوق اعتباری هنر، حمایت و افزایش تولید پویانمایی در کشور با بهره گیری از بنیاد پویانمایی، ترویج فرهنگ و اخلاق در جامعه با بهره گیری از همه اقشار جامعه، مهیا کردن امکان مشارکت مردم در فعالیت های فرهنگی و هنری، پایش و سنجش شاخص های فرهنگی و اجتماعی، اهتمام هر چه بیشتر بر فرهنگ کتاب و کتابخوانی، اهتمام ویژه به تحقق گردش آزاد اطلاعات، بسترسازی لازم در راستای حوزه نشر، حمایت ویژه از عرصه های متنوع هنری به ویژه هنرهای اصیل و بومی، رسیدگی به کسب و کارهای بخش هنری، توجه ویژه به تولیدات فضای مجازی و ... وجود دارند.
از حضور دوباره همه سرمایه‌های ملی کشور که رفتند، استقبال می‌کنیم
عارف در پایان با اشاره به جوان‌گرایی گفت: جوان‌گرایی بسیار مهم است و جوان‌ها را باید به کار بگیریم و خواهشم این است که دکتر صالحی در برنامه‌هایشان به این موضوع اهمیت ویژه‌ای بدهند. شعار دائم ما شایسته‌سالاری است و در این شایسته‌سالاری زن و مرد نداریم. از حضور دوباره همه سرمایه‌های ملی که از کشور رفتند استقبال می‌کنیم. گاهی محدودیت‌ها را تحمل می‌کنیم و در تصمیم‌گیری‌هایمان محدودیت‌ها را حذف می‌کنیم. در مورد رسانه‌ها باید بگویم که ما رسانه‌های تأثیرگذار و جدی می‌خواهیم اما چالشی برخورد کردن و کشاندن مسئولین به حاشیه‌ها دو امر متفاوت است. انشالله رسانه‌ها در راستای رسالت فرهنگی قدم برمی‌دارند و مشکلات را حل می‌کنند و گام‌های بلندتری برمی‌دارند.
در انتهای مراسم از محمدمهدی اسماعیلی تقدیر شد و حکم و لوح خدمت توسط محمدرضا عارف به سیدعباس صالحی داده شد.