پس از حمله هوایی ارتش اسرائیل به کنسولگری ایران در دمشق در روز ۱۳ فروردین، مقامات اسرائیل مطابق معمول، مسئولیت حمله را بر عهده نگرفتند. اسرائیل که توقع داشت ایران واکنشی عجولانه و احساسی نشان دهد اما مقامات جمهوری اسلامی به دور از رویکردهای رادیکال صبر استراتژیک را در دستور کار قرار دادند و انتقام را به زمان دیگری موکول کردند. رویترز پیش از این نوشته بود که حمله تلافی‌جویانه احتمالی ایران به اسرائیل، ممکن است به راه افتادن جنگی تمام عیار در خاورمیانه را در پی داشته باشد و پای آمریکا را به عنوان متحد اول اسرائیل به منطقه باز کند.
جنگ مستقیم یا نیابتی؟
پس از حمله حماس در 7 اکتبر (15 مهر) اسرائیل با عملیات‌های نظامی خود علیه نیروهای مقاومت تلاش کرد که پای ایران را به یک جنگ گسترده بکشاند اما در این امر تاکنون موفق نبوده است.
مقایسه توان نظامی ایران و اسرائیل
با توجه به آمار و ارقامی که پایگاه‌های مطالعاتی معتبر جهان در زمینه تجهیزات نظامی و توان عملیاتی کشورها ارائه می‌دهند، می‌توان گفت که در یک رویارویی مستقیم میان دو کشور، ایران دست برتر را دارد. این در صورتی است که قدرت ثبت شده هسته‌ای اسرائیل را لحاظ نکنیم.
پایگاه آمریکایی «گلوبال فایر پاور» یا جی‌اف‌پی در گزارش قوی‌ترین ارتش‌های جهان مربوط به سال ۲۰۲۴، ایران را در رده چهاردهم و اسرائیل را در مرتبه هفدهم قرار داده است که دو جایگاه نسبتاً نزدیک به هم است. در صفحه نخست وبسایت این پایگاه نام ده کشور آمریکا (۱)، روسیه (۲)، چین (۳)، هند (۴)، کره شمالی و کره جنوبی (۵)، ژاپن (۷)، ترکیه (۸)، ایران (۱۴) و اسرائیل (۱۷) به صورت برجسته نشان داده شده است. بر پایه سنجه‌های موسوم به «شاخص قدرت» که در این وبسایت استفاده شده، در سال ۲۰۲۴ امتیاز ایران در بین کشورهای مورد بررسی سالانه ۰.۲۲۶۹ و شاخص اسرائیل ۰.۲۵۹۶ بوده است.
تجهیزات نظامی
از نظر تجهیزات و امکانات نظامی اسرائیل ظاهراً از ایران قوی‌تر است. در حالی که ایران تعدادی تانک، جنگنده، کشتی جنگی و سایر تجهیزات نظامی در اختیار دارد، اسرائیل همچنین دارای زرادخانه‌های متنوعی از تانک، جنگنده، ناو و همچنین سامانه‌های پیشرفته پدافندی است. در رتبه‌بندی کلی هواپیمایی جنگی و رهگیر اسرائیل با ۲۴۱ فروند در رده دهم و ایران با ۱۸۶ فروند در رده شانزدهم کشورهای جهان قرار دارند. در رتبه‌بندی کلی هواپیماهای تهاجمی ویژه حمله به اهداف زمینی نیز اسرائیل با ۳۹ فروند در مکان هفدهم و ایران با ۲۳ فروند در جایگاه سی و ششم جدول قرار دارند. ذکر این نکته ضروری است که این داده‌ها بر اساس برآوردها و تحلیل‌های ارائه شده توسط جی‌اف‌پی است و ممکن است عوامل دیگری مانند فناوری، آموزش نظامی، جغرافیا و پیوندهای راهبردی با دیگر کشورها نیز بر قدرت نظامی نسبی دو کشور تأثیر بگذارند.
نکته دیگر آن که دو کشور ممکن است امکاناتی در اختیار داشته باشند که یا رونمایی نشده یا در آمارهای رسمی نامی از آنها برده نشده باشد. برای مثال با آن که اسرائیل توان پهپادی پیشرفته‌ای دارد، پهپادهای ایرانی نیز بسیار عملیاتی هستند.
نیروی انسانی
از لحاظ پرسنل نظامی، نیروهای ایرانی تقریباً ۸۷۳ هزار نفر در برابر نیروهای ارتش اسرائیل به تعداد تقریبی ۶۱۵ هزار نفر در اکثریت هستند.
بودجه
بودجه نظامی سالانه ایران تقریباً ۲۱ میلیارد دلار است، در حالی که اسرائیل سالانه حدود ۲۳ میلیارد دلار صرف هزینه‌های نظامی خود می‌کند.
اسرائیل این همه سلاح پیشرفته را از کجا می‌آورد؟
دولت اسرائیل چنین برآورد کرده که حمله غافلگیرانه حماس در ۷ اکتبر (15 مهر) باعث کشته شدن 1200 نفر از شهروندانش شده است. جنگ تلافی‌جویانه اسرائیل علیه حماس که همچنان ادامه دارد تاکنون بیش از 34 هزار نفر کشته برجای گذاشته است. حماس بیش از ۱۳ هزار موشک و خمپاره به سمت اسرائیل شلیک کرده و ۱۸۹ سرباز اسرائیلی را کشته است.
رویکرد نظامی اسرائیل
اسرائیل از زمان تأسیسش در سال ۱۹۴۸ آگاه بوده است که در محاصره کشورهای متخاصم با جمعیتی بیشتر قرار دارد. راهبرد دفاعی این کشور بر خودکفایی و فناوری پیشرفته متمرکز بوده است. هزینه‌های دفاعی اسرائیل نیز با این اولویت مطابقت دارد. در سال ۲۰۲۲، اسرائیل ۴.۵ درصد از تولید ناخالص داخلی خود را صرف امور دفاعی کرد که پایین‌ترین رقم در دهه‌های اخیر بود. اما سرانه این بودجه، یعنی سالی ۲ هزار و ۶۲۳ دلار برای هر نفر، بیشتر از هر کشور دیگری در جهان به جز قطر بوده است.
با این حال اسرائیل از کشورهای دیگر نیز سلاح وارد می‌کند. بر اساس پایگاه داده‌های مربوط به انتقال تسلیحات مؤسسه تحقیقات صلح بین‌المللی استکهلم، ۶۸ درصد از واردات تسلیحات اسرائیل از سال ۲۰۱۳ تا ۲۰۲۲ از ایالات متحده و ۲۸ درصد دیگر از آلمان بوده است. بودجه واردات تا حدی از طریق ۳.۳ میلیارد دلار کمک نظامی سالانه آمریکا و ۵۰۰ میلیون دلار بودجه برای همکاری دفاع موشکی تأمین می‌شود.
سلاح‌های ایرانی در دست نیروهای حماس
در پاسخ به عملیات محاصره و سرکوب اسرائیل در غزه، حماس یک مجموعه تونلی پیچیده و گسترده در زیر غزه و در سراسر مرز مصر ساخته است. حماس بیشتر تسلیحات خود را از ایران می‌گیرد. این سلاح‌ها از طریق مصر حمل شده و از طریق تونل‌ها به غزه می‌رود. تسلیحات حماس همچنین شامل تفنگ‌های ای‌کی-۴۷ از چین و روسیه و نارنجک‌های راکتی تولید شده در کره شمالی و بلغارستان است. برخی کشورها مانند روسیه به حماس اجازه تقلید و کپی‌برداری از محصولات خود را می‌دهند. ایران نیز مهندسان مستقر در غزه را در زمینه تکنیک‌های طراحی و تولید آموزش می‌دهد.