ستاره صبح-
بر اساس بودجه تدوین‌شده قرار است در سال آینده فروش داخلی و بین‌المللی ۲.۳ میلیون بشکه در روز باقیمت هر بشکه ۴۰ دلار و با مبنای نرخ تبدیل به ریال ۱۱ هزار تومان پیش‌بینی کرده است. دراین‌باره دکتر محمود جام ساز، اقتصاددان می‌گوید: در سال جاری میزان صادرات نفت ۱.۵ میلیون بشکه باقیمت بشکه‌ای ۵۰دلار و نرخ تسعیر ۴۲۰۰تومان بود اما درواقع میزان صادرات با دور زدن تحریم‌ها به حدود ۲۰۰ هزار بشکه در روز رسید و جالب است که این رقم در لایحه بودجه ١٤٠٠تبدیل به ۲.۳ میلیون بشکه روزانه با نرخ ۴۰دلار و نرخ تبدیل ۱۱ هزار و ۵۰۰ تومان تبدیل‌شده است. درحالی‌که نشانى براى لغو تحریم‌ها در سال ١٤٠٠ وجود ندارد.
کسری پنهان بودجه
محمود جام ساز_اقتصاددان_ بر این باور است که در تدوین لایحه بودجه 1400به واقعیات توجه نشده و دولت در این لایحه با کسری پنهان موجه است.محمود جام ساز در گفت‌وگو با اقتصاد آنلاین با اشاره به لایحه بودجه سال ١٤٠٠ اظهار کرد: متأسفانه بودجه نویسان به واقعیات توجه نمی‌کنند. لایحه بودجه به صورتى تدوین‌شده که انگار آقای بایدن بلافاصله همه تحریم‌ها را لغو کرده و کشورهای دنیا برای خرید نفت ایران صف‌کشیده‌اند! به نظر من آنچه در لایحه از بعد منابع آمده، بر پایه مفروضاتی است که پایه و اساس علمی، تجربی و واقعی ندارد و از هم‌اکنون رد پاى کسرى بودجه پنهان در سال آینده آشکارا دیده می‌شود.
افزایش درآمدهای دولت
این اقتصاددان بابیان اینکه بودجه کل کشور بر اساس منابع و مصارف ٢٤٣٥ هزار میلیارد تومان، شامل بودجه عمومی دولت حدود ٩٢٩ هزار میلیارد تومان و بودجه شرکت‌های دولتى، بانک‌ها و مؤسسات انتفاعى ١٥٦٢ هزار میلیارد تومان برآورد شده است، توضیح داد: البته که حدود ۸۸هزار میلیارد تومان از بودجه عمومى مربوط به منابع اختصاصی می‌شود و در اصل بودجه عمومى ٨٤١ هزار میلیارد تومان پیش‌بینی‌شده است که شامل مالیات‌ها و سایر درآمدها به میزان ٣١٧ هزار میلیارد تومان، فروش نفت و فرآورده‌های نفتى به میزان ٢٢٥ هزار میلیارد تومان و فروش املاک و دارایی‌هاى دولت به میزان ٢٩٨ هزار میلیارد تومان است. بر این اساس ارقام بخشى از درآمدهاى دولت نسبت به سال جارى افزایش چشمگیرى دارد که قابل‌تأمل است.جام ساز با تأکید بر اینکه یکی از مهم‌ترین درآمدهای دولت مالیات است، توضیح داد: باید به این نکته توجه کرد که زمانی که درآمد ارزی کشور کاهش می‌یابد، بر درآمدهای مالیاتی نیز تأثیر می‌گذارد. این در حالی است که در لایحه بودجه، علیرغم استمرار تحریم‌ها که بعید میدانم در سال آینده برداشته شود، میزان درآمدهاى نفتى و مالیاتى نسبت به سال جارى افزایش داشته است. در نظر بگیریم که با روند رو به نزول و منفى رشد اقتصادى، منابع مالیاتى دولت هم کاهش خواهد یافت.
اگر فروش نفت محقق نشود، به میزان کسری بودجه اضافه خواهد شد
این اقتصاددان بابیان اینکه درآمد نفتی و فروش اموال دولتی در لایحه دو برابر شده است، عنوان کرد: دو برابر شدن درآمدهاى نفتى در استمرار تحریم‌هاى موجود که حتى در صورت مذاکره با گروه بایدن هم در سال آینده به علت پیچیدگى‌هاى مستتر در آن برداشته نخواهد شد، بسیار تردیدآمیز است. اما در مورد دو برابر شدن فروش اموال دولتى، باید دید دولت چه سیستم تشویقی در نظر گرفته است که سرمایه‌های مردم را به سمت خرید اموال دولتی بکشد. حالا اینکه چقدر در این فرایند ایجاد رانت می‌شود، به کنار.
جام ساز با اشاره به بودجه سال ۱۳۹۹، اظهار کرد: در سال جاری میزان صادرات نفت ۱.۵ میلیون بشکه باقیمت بشکه‌ای ۵۰دلار و نرخ تسعیر ۴۲۰۰تومان بود اما درواقع میزان صادرات از یک‌میلیون و ۵۰۰هزار بشکه پیش‌بینی‌شده با دور زدن تحریم‌ها به حدود ۲۰۰ هزار بشکه در روز رسید و جالب است که این رقم در لایحه بودجه ١٤٠٠تبدیل به ۲.۳ میلیون بشکه روزانه با نرخ ۴۰دلار و نرخ تبدیل ۱۱ هزار و ۵۰۰ تومان تبدیل‌شده است. درحالی‌که هیچ نشانه چندانى براى لغو تحریم‌ها در سال ١٤٠٠ وجود ندارد.وی ادامه داد: درواقع در لایحه بودجه، میزان درآمد دولت از صادرات نفت و میعانت ۱۹۹هزار میلیارد تومان پیش‌بینی‌شده که نسبت به بودجه سال جاری ۳۲۳ درصد افزایش‌یافته است. البته در لایحه بودجه ١٤٠٠ به شرکت نفت اجازه داده‌شده است که تا سقف ٧٠ هزار میلیارد تومان، به داخل و خارج نفت پیش‌فروش کند. اما باید به این نکته توجه داشت که در صورت عدم تحقق ١٩٩ هزار میلیارد تومان فروش نفت و میعانت به میزان کسرى بودجه، اضافه می‌شود.
دولت با کسری بودجه پنهان مواجه است
این اقتصاددان در ادامه با اشاره به مصارف لایحه بودجه، توضیح داد: حدود ٨۴۱هزار میلیارد تومان برای بودجه عمومی در نظر گرفته‌شده که مخارج دولت تأمین شود. بیش از ۲۵۰ هزار میلیارد تومان از آن مصروف پرداخت حقوق کارمندان دولت می‌شود. از سوی دیگر در بودجه نهادهاى فرا دولتی ارقام بسیار بالایی تخصیص‌یافته است که هیچ نشانى از صرفه‌جویی در آن‌ها دیده نمی‌شود. با توجه به این موضوعات، دولت از هم‌اکنون با کسری بودجه پنهان روبه‌رو است و باید به فکر تجدیدنظر در این بودجه باشد. باید مشخص شود میزان کسری بودجه چقدر است و این کسری بودجه بر چه اساسی باید تأمین شود.وی ادامه داد: دور زدن تحریم‌ها باعث شد دلالان و کاسبان تحریم ایجاد شوند و فساد مالى گسترش یابد. جام ساز ادامه داد: باید به این نکته توجه داشت که برجام هم دیگر برجام سابق نیست و اگر بایدن به برجام بازگردد، احتمالاً مطالبات دیگری به آن اضافه می‌کند. این درحالی‌که است که اوضاع سیاسی منطقه تغییر کرده و اعراب به اسراییل نزدیک شده‌اند. آمریکا هم سیاست خود را در خاورمیانه تغییر داده و بسیار مشکل است دولت فعلی امکان مذاکره بدون در نظر گرفتن خواست جمهوری‌خواهان را داشته باشد.وی تأکید کرد: بنابراین باید گفت در سال آینده تحریم‌ها برداشته نمی‌شود و این لایحه به‌ویژه در طرف منابع بودجه بر فروض موهوم و غیرواقعی بناشده و قطعاً در گروه‌های مجلس مورد جرح‌وتعدیل زیادى قرار خواهد گرفت.