ستاره صبح-
رحمان قهرمان‌پور، پژوهشگر ارشد روابط بین‌الملل در گفت‌وگو با ستاره صبح با اشاره به جدی شدن احتمال حضور آنتونی بلینکن به‌عنوان وزیر امور خارجه دولت بایدن گفت: «خبرهایی که تقریباً نهایی شده‌اند نشان می‌دهند که احتمالاً آقای آنتونی بلینکن به‌عنوان وزیر امور خارجه آمریکا در دولت بایدن انتخاب خواهد شد. آقای بلینکن در مصاحبه‌ها و سخنرانی‌هایی که قبلاً داشته، نشان داده که رویکرد مثبتی نسبت به برجام و توافق هسته‌ای با ایران دارد. اما نکته‌ای که اکنون وجود دارد این است که به‌غیراز آقای بلینکن، تیم مشهور به امنیت ملی یعنی وزیر دفاع، مشاور امنیت ملی و... بحث‌هایی را مطرح کرده‌اند که قابل‌تأمل است و گفته‌اند در مسیری که درباره برجام طی شده، ممکن است دولت بایدن بخواهد هزینه‌هایی که دولت ترامپ بابت این کار داده، حساب کند. به این معنا که خانم وندی شرمن گفته بازگشت به برجام شاید آن‌گونه که به نظر می‌رسد، آسان نباشد. این موضوع بسیار مهم است. از طرفی اروپایی‌ها قرار است جلساتی تشکیل دهند تا از ایران بخواهند به تعهداتش بازگردد. از مجموع این خبرها چنین به نظر می‌رسد که به قول حافظ «عشق آسان نمود اول، ولی افتاد مشکل‌ها»! بازگشت به برجام در ابتدا آسان به نظر می‌رسید، ولی هرچه جلوتر می‌رویم، به نظر می‌رسد مشکلات خاص خود را دارد. مصاحبه مهم هفته گذشته آقای ظریف هم مؤید این فرض است که احتمالاً ازنظر جمهوری اسلامی، بازگشت آقای بایدن به برجام، آن‌گونه که در ابتدا تصور می‌شد، شاید ساده و سریع نباشد. به‌هرحال باید منتظر ماند و دید که آیا دیدگاه افرادی مانند آقای بلینکن در مورد برجام غلبه پیدا می‌کند، یا افرادی که معتقدند آقای بایدن قدری سخت‌گیرانه‌تر از دوران اوباما با برجام برخورد خواهد کرد.»
سه رویکرد داخلی درباره برجام
قهرمان پور در ادامه در پاسخ به این سؤال خبرنگار ستاره صبح که آیا به همان اندازه که در دولت جدید آمریکا رویکرد مثبت نسبت به برجام وجود دارد، در داخل ایران هم اراده و خواست برای رفع تنش با آمریکا وجود دارد یا خیر، افزود: «در داخل ایران هم پیچیدگی وجود دارد؛ به این معنا که بخشی از افراد و گروه‌های سیاسی طرفدار دولت که عمدتاً اصلاح‌طلبان هستند، به دنبال آن هستند تا بازگشت دولت آقای بایدن به برجام سریع باشد تا مهم‌ترین میراث دولت آقای روحانی احیا شود. دیدگاه دیگر که به نظر می‌رسد آقای ظریف و تیم دیپلماسی ایران به دنبال آن هستند، این است که جایگاه حقوقی برجام تقویت شود. به همین خاطر آقای ظریف گفته بازگشت آمریکا به برجام از در بازگشت به قطعنامه 2231 باشد. به این معنا که جایگاه حقوقی برجام مستحکم شود و قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل که پشتوانه حقوقی برجام است، تقویت شود. یعنی آقای ظریف معتقد است اگر بازگشت آمریکا به برجام چند ماه دیرتر شد و به عمر دولت دوازدهم نرسید، اشکالی ندارد؛ اما خود برجام به‌عنوان یک سند معتبر بین‌المللی تقویت شود و اگر آمریکا به آن بازگشت، دیگر مثل زمان آقای ترامپ، خروج از آن ساده و آسان نباشد. دیدگاه دیگری که اصولگرایان دارند، این است که جبران خساراتی که در این مدت ترامپ بر ایران وارد کرده، پیش‌شرط بازگشت آمریکا به برجام باشد. این سه دیدگاه درباره بازگشت آمریکا به برجام در داخل وجود دارد و باید دید نتیجه لابی‌ها و تصمیم‌های سیاسی چه خواهد بود و کدام دیدگاه درنهایت بر سایر دیدگاه‌ها غلبه پیدا خواهد کرد.»
مهره ایران در شطرنج جهان
این کارشناس مسائل بین‌الملل همچنین در ادامه به خواسته‌ها و تمایلات پنج قدرت هسته‌ای اشاره کرد و گفت: «یک سؤال اساسی وجود دارد که ابتدا باید به آن پاسخ داد و آن این است که ایران و آمریکا قرار است در چهار سال آینده مسئله اصلی‌شان بازگشت به برجام باشد یا این کار مقدمه گام‌های دیگری خواهد بود؟ به نظر می‌رسد محتمل‌ترین گام بعدی بعد از بازگشت به برجام و اجرایی شدن این توافق، مذاکره درباره مسائل مختلف منطقه‌ای باشد و اگر پاسخ ما این باشد که امکان فراتر رفتن از برجام در روابط دو کشور در چهار سال آینده وجود ندارد، پس ایران و آمریکا حداقل طی یکی دو سال آینده مشغول برجام خواهند بود. اگر بخواهیم احتمال تمایل آمریکا به ورود به مذاکرات منطقه‌ای را جدی بگیریم، این سؤال مطرح می‌شود که آیا اروپا، چین و روسیه هم با نیت، سیاست و خواست آمریکا درباره مذاکرات منطقه‌ای موافق هستند یا نه؟ و اینکه این مذاکرات فرضی میان آمریکا با ایران در چارچوب 1+5 برگزار می‌شود یا دوجانبه ایران و آمریکا یا سه‌جانبه ایران آمریکا و اروپا؟ به نظرم این سؤال مهمی است، زیرا تضاد منافع روسیه و چین با آمریکا و اروپا در مورد خاورمیانه حتماً بیشتر از تضاد آن‌ها در بحث هسته‌ای ایران است. تنها چیزی که برای هر پنج عضو مهم است، اینکه جنگ طولانی‌مدت در منطقه ایجاد نشود، هرچند که برخی تحلیل‌گران معتقدند در این مورد هم منافع واحدی نیست، مثلاً روسیه خیلی هم بدش نمی‌آید بحران در منطقه ایجاد شود و آمریکا درگیر این بحران شود. درصحنه این بازی شطرنج، تصمیم‌های ایران و نقشه راه آن، یکی از خانه‌های مهم این صفحه شطرنج است. اگر ایران دنبال این باشد که مسئله برجام را سریع حل کند و به سراغ گام‌های بعدی برود در آن صورت شاهد تغییراتی در این بازی خواهیم بود.»