پیامدهای انتخاب بایدن برای دنیا و ایران

ستاره صبح-سرانجام شب گذشته نتیجه انتخابات ریاست جمهوری ایالات‌متحده آمریکا مشخص شد و جو بایدن، نامزد حزب دموکرات (با 284 رای الکترال) برای چهار سال آینده راهی کاخ سفید خواهد شد. البته نتیجه انتخابات از روزهای گذشته با روند افزایشی فاصله بایدن از ترامپ تا حدی مشخص‌شده و قابل حدس بود، اما از سویی می‌توان گفت که ترامپ ظرفیت پذیرش شکست را نداشت و تلاش می‌کرد با تشکیک در نتایج و ایجاد کندی در شمارش آرا، روند اعلام نتایج را متوقف کند. درواقع این برای نخستین بار است که یک رئیس‌جمهور بر سر قدرت در آمریکا با یک نوع بی‌آبرویی مقام خود را ترک می‌کند. دونالد ترامپ به‌جای آن‌که سعه‌صدر از خود نشان دهد و شکست را بپذیرد، این کار را نکرد و به‌جای تبریک گفتن به برنده انتخابات، همچنان وعده شکایت در دادگاه می‌دهد. البته این موضوع جای تعجب ندارد زیرا همواره سیاستمداران حرفه‌ای در این راه حضور داشتند و قواعد اخلاقی و حرفه‌ای را رعایت می‌کردند. اما از چهار سال پیش که دری به تخته خورده بود و ترامپ به‌عنوان یک فرد ماجراجوی سوداگر روی کار آمده بود، او گمان می‌کرد که می‌تواند مانند فضای سرمایه‌داری و اقتصادی خود رفتار کند. در این مقطع نیز او می‌پنداشت کارفرمای انتخابات ریاست جمهوری است. به همین دلیل طی روزهای بعد از انتخابات، از پذیرش واقعیت شکست طفره می‌رفت. واقعیتی که حتی هم‌حزبی‌های او نیز بعید است بپذیرند و موافق چنین قانون‌شکنی‌ای باشند. اکنون با پیروزی جو بایدن در انتخابات، مهم‌ترین اتفاقی که خواهد افتاد این است که سیاست‌های کشور بزرگ و ابرقدرتی مانند آمریکا به مسیر و روال عادی خود بازخواهد گشت و دیگر رئیس‌جمهور آمریکا تصمیم‌گیرنده مطلق در امور و زیرپاگذارنده قانون نخواهد بود. بایدن به نظرات اتاق‌های فکر و کارشناسان و صاحب‌نظران گوناگون و برنامه‌ریزی‌ها و طرح‌هایی که از مدت‌ها قبل تهیه‌شده‌اند، بدون دخالت دادن سلایق و نظرات شخصی و بر مبنای اصول و قواعد حرفه‌ای توجه خواهد کرد. البته خود جو بایدن به‌عنوان یک سیاستمدار کهنه‌کار که سال‌ها تجربه سناتوری و همچنین هشت سال تجربه ارزشمند در مقام معاونت ریاست جمهوری باراک اوباما را در کارنامه خود دارد، به‌عنوان یک کارشناس صاحب نظرات قابل قبولی است به همین دلیل همه دنیا روی او حساب باز خواهند کرد و او می‌تواند شخصیتی تأثیرگذار باشد؛ درست برعکس دونالد ترامپ که به‌صورت خودکامه، نظرات و سلایق شخصی خود را مقدم بر همه‌چیز می‌دانست و به همین دلیل مردم آمریکا با هوشمندی به میدان آمدند و دوباره به او رأی ندادند و او را از قدرت کنار گذاشتند. بنابراین بازگشت بایدن به عرصه بین‌المللی، روابط آمریکا با کشورهای مختلف جهان ازجمله ایران را بهبود خواهد بخشید. به‌عبارت‌دیگر بایدن آمریکا را از انزوای بین‌المللی به‌خصوص در ارتباط با اروپا خارج خواهد کرد و احتمالاً به‌تمامی پیمان‌ها و کنوانسیون‌های مهم جهانی و بین‌المللی ازجمله معاهده زیست‌محیطی پاریس، عضویت در یونسکو و سازمان بهداشت جهانی، قراردادهای اقتصادی با چین، کانادا و... و به‌خصوص معاهده برجام بازخواهد گشت. بدین ترتیب با شروع فعالیت بایدن، توپ در زمین ایران (به‌ویژه روحانی و ظریف، سکانداران سیاست خارجی) خواهد بود که مشخص کند آیا مایل به ادامه برجام و ارتباط مثبت و سازنده با جهان خواهد بود یا خیر. باید دانست که با روی کار آمدن بایدن، تغییری جدی در سیاست‌های آمریکا پدید خواهد آمد و اتفاقاتی مهم در انتظار این ابرقدرت نخست دنیا خواهد بود.