ستاره صبح-
قاسم محبعلی، مدیرکل پیشین خاورمیانه وزارت خارجه در گفتوگو با ستاره صبح در خصوص تفاوت سیاستهای دو نامزد دموکرات و جمهوریخواه انتخابات ریاست جمهوری سوم نوامبر آمریکا و تفاوت دیدگاههای آنان در مناظره انتخاباتی پیش رو گفت: «سیاستهای هر دو حزب آمریکا، یعنی هم حزب دموکرات و هم حزب جمهوریخواه، حداقل در اجرا، نسبت به خاورمیانه و ایران متفاوت است؛ هرچند ممکن است در سیاستها و چارچوبهای کلی و همچنین بعضی از مسائل استراتژیک مثل مناسبات با اسرائیل، با یکدیگر اختلاف معناداری نداشته باشند، ولی در مورد مسائلی مانند رابطه با ایران، حلوفصل مشکلات با ایران، رابطه با کشورهای عربی مثل عربستان سعودی، مناسبات بینالمللی شامل یکجانبهگرایی یا چندجانبه گرایی، رابطه با کشورهای اروپایی، رابطه با روسیه و چین همنظر نیستند. اگر به پلتفرم حزب دموکرات 2020 و همچنین پلتفرم حزب جمهوریخواه 2016 (که امسال نیز آن را تکرار کردند) نگاه کنید و آنها را با یکدیگر موردقیاس قرار دهید، این تفاوتها در سیاست آشکار میشود.»
برجام و مذاکره با ایران
این تحلیلگر روابط بینالملل با اشاره به اینکه در گفتهها و بیانات جو بایدن و دونالد ترامپ و اعضای حزب دموکرات و جمهوریخواه نیز این تفاوتها آشکار است، افزود: «آن بخشها و موضوعاتی که این دو حزب با یکدیگر اختلاف دارند، شامل چند موضوع است؛ نخست آنکه دموکراتها بهطورکلی برجام را قبول دارند، اما آن را مقدمه مذاکراتی برای مسائل فیمابین در آینده میدانند، اما جمهوری خواهان و ترامپ اساساً برجام را قبول ندارند و معتقدند از نو باید یک مذاکرات جدید آغاز شود و تا زمانی که با ایران به توافق نرسیدهاند، معتقدند که باید تحریمهای حداکثری ادامه یابد. ولی دموکراتها اعلام کردهاند درصورتیکه ایران اجرای برجام را بهطور کامل رعایت کند و آمادگی برای مذاکره داشته باشد، آنها هم وارد مذاکره با ایران خواهند شد و تعهد خود نسبت به برجام را احیا خواهند کرد. اما مفهوم امر، این نیست که تحریمها را بهطور کامل برخواهند داشت؛ بلکه مفهومش این است که بهتدریج و با توجه به پیشرفت مذاکرات، تحریمها را کاهش خواهند داد. در مورد عربستان هم به همین صورت است؛ آنها گفتهاند ما چک سفید به عربستان نمیدهیم. در مورد اسرائیل گفتهاند از مسائلی مانند مثل شهرکسازی، انضمام و... حمایت نمیکنیم. دموکراتها همچنین آمادگی دارند در مورد مسائل خاورمیانه با ایران وارد مذاکره شوند. اما بعید به نظر میرسد که ترامپ، تا زمانی که خواستههایش برآورده نشده باشد، آمادگی ورود به مذاکراتی با ایران را داشته باشد.»
تحریم و اقدام نظامی
محبعلی در بخش دیگری از گفتوگوی خود با ستاره صبح، تحریمهای تازه ایالاتمتحده آمریکا علیه ایران را ادامه همان رفتارهای سابق دولت ترامپ دانست و خاطرنشان کرد: «این تحریمها ازنظر عملی تأثیر چندانی ندارد؛ بااینحال دوره تازه تنشها میان ایران و آمریکا ممکن است به اشکال دیگری نیز ظهور و بروز یابد. البته اگر بخواهیم قاعدهای تعریف کنیم و منطقی را در نظر بگیریم، منطقی نیست که در آستانه انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، یک رئیسجمهور ریسک بزرگی انجام دهد و دست به اقدام نظامی علیه یک کشور مثل ایران بزند. اما دونالد ترامپ هم نشان داده که فرد نرمالی نیست و نه ازنظر اخلاق و رفتار، نه ازنظر توجه به حرف کارشناسان و صاحبنظران، اقدامات منطقی و عقلانی انجام نمیدهد. به همین دلیل ممکن است بخواهد به خاطر ماندن در قدرت، دست به هر کاری بزند. کما اینکه چندی پیش درباره وضعیت داخلی کشورش ادعا کرد که ممکن است جلوی انتخابات را بگیرد. اگرچه سیستم آمریکا، نظام هوشمندی است و بعید است اجازه دهد آمریکا وارد بحران تازهای شود. بااینهمه باید این احتمال را هم در نظر گرفت که اگر ترامپ احساس کند یک اقدام نظامی هرچند کوچک، ممکن است سبد رأیاش را تقویت کند، دست به چنین کاری خواهد زد.»
رفتار هوشمندانه و سنجیده
وی در ادامه تصریح کرد: «البته درست است که رئیسجمهور در آمریکا، فرمانده کل قواست و اوست که میتواند فرمان حمله یا اقدام نظامی علیه یک کشور را صادر کند، اما بعید است وزارت دفاع آمریکا علاقهمند باشند دست به اقدام نظامی تازهای بزند. ضمن آنکه ارتش آمریکا هم در سالهای اخیر نشان داده که تمایلی به ورود به جنگ جدیدی ندارد و بسیار بااحتیاط عمل میکند. ترامپ بهتازگی در اظهارنظری گفت که میخواسته بشار اسد را ترور کند، اما وزیر دفاع وقت با او مخالفت کرده است. در مورد حمله احتمالی به ایران هم احتمالاً کنگره، وزارت دفاع و ارتش اجازه چنین کاری را به ترامپ نخواهند داد. اما بازهم برای رفتارهای غیرقابل پیشبینی، غیرمتعارف و غیرنرمال ترامپ باید درصدی را در نظر گرفت و نگران آن بود. از سوی دیگر شواهد، قرائن و بررسیها نشان میدهد که آمریکا اشتیاق دارد که ایران اقدامی کند که توجیهکننده اقدام نظامی یا سیاسی آمریکا علیه ایران باشد. بنابراین رفتار هوشمندانه و سنجیده این است که در برابر چهرهای مانند ترامپ، تا حد امکان خویشتنداری نشان داد تا به او این اجازه داده نشود که از یک بحران، به نفع خود در انتخابات سوم نوامبر بهره ببرد. بهعبارتدیگر جمهوری اسلامی ایران باید بااحتیاط مراقب باشد که احیاناً کمککننده ادامه ریاست جمهوری ترامپ نشود. در دنیای سیاست و دیپلماسی اینیک رفتار هوشمندانه است که یک کشور زمانی را برای اقدام خود انتخاب کند که خودش تصمیم بگیرد، نه زمانی که خواست و تصمیم طرف مقابل باشد.»