جنبه‌های مغفول مانده دوران اسارت

ستاره صبح-برخی از جنبه‌های زیست در دوران اسارت مغفول مانده که باید از سوی رسانه‌ها و صاحبان قلم برای نسل‌های بعدی ثبت و ضبط شود. جنگ همراه با خود آثار مخربی دارد که یکی از آن‌ها اسیر شدن نیروها است. کشورها به سه دلیل نیروهای دشمن را دستگیر می‌کنند؛ که در وهله نخست «توان نظامی» طرف مقابل را کاهش داده، سپس برخی از اطلاعات نظامی را کسب کرده و درنهایت حین مذاکرات پس از جنگ، دست بالا را داشته باشند. در جنگ ۸ ساله ایران و عراق دو کشور در سطح وسیعی اقدام به اسیر کردن نیروهای طرف مقابل کردند. مجموعاً ۴۲ هزار رزمنده ایرانی به اسارت نیروهای بعثی درآمده و از طرف دیگر ۷۲ هزار عراقی نیز اسیر ایرانی‌ها شدند. برخی از اسرای جنگی از ۶ ماه تا ۱۸ سال در کشور مقابل زندانی شدند. بیشتر عراقی‌ها تا اواسط جنگ و در عملیات‌هایی همچون «ثامن‌الائمه»، «طریق‌القدس»، «بیت‌المقدس» و «والفجر» به اسارت نیروهای ایرانی درآمدند، درحالی‌که عراقی‌ها تا سال پایانی جنگ اسیر چندانی نداشتند. آن‌ها در سال ۶۷ و تنها چهار ماه به پایان جنگ با توجه به اهمیت موضوع «اسیر جنگی» مباردت به اسیر کردن رزمندگان ایرانی ورزیدند. موضوع اسرای جنگی در «قطعنامه ۵۹۸» و نحوه تبادل اسیران جنگی نمود جدی پیدا کرد، زیرا ایران تأکید داشت که ابتدا اسرای جنگی آزاد شوند و سپس به موضوعات دیگر ازجمله تعیین حدود مناطق جنگی پرداخته شود. پیش از حمله عراق به کشور کویت امید چندانی به آزادی اسرای ایرانی از زندان‌های بعثی نبود، اما به‌یک‌باره پس‌ازاین اتفاق شاهد بودیم که صدام با ارسال یک نامه به مرحوم آیت‌الله هاشمی رفسنجانی اعلام کرد که حاضر است به‌صورت یک‌طرفه اقدام به آزادی اسرای ایرانی کند. صدام از ترس ناامن شدن مرزهای شرقی خود در جنگ خلیج‌فارس سریعاً حاضر به پذیرش شروط ایران در این خصوص شد. در تاریخ ۲۶ مردادماه سال ۶۹ تبادل اسرا بین دو کشور آغاز شد و این روند تا یک ماه نیز ادامه پیدا کرد. البته تعدادی از نیروهای دو طرف تا سال‌ها در کشور مقابل ماندند و آخرین اسیر ایرانی به نام «حسین لشکری» پس از ۱۸ سال از کشور عراق خارج شد. آزادی اسرا از زندان‌های رژیم بعث را به‌نوعی می‌توان نقطه عطفی در تاریخ معاصر  و دفاع مقدس دانست. زیرا در روز ۲۶ مرداد شاهد بودیم که همانند بسیاری از جشن‌های بزرگ ملی، مردم در خیابان‌ها حضور پیدا کردند، اما تفاوت این حضور با سایر جشن‌ها در این موضوع بود که مردم در استقبال فرزندان میهن خود اشک شوق می‌ریختند. نوع ابراز احساسات مردمی و حجم حضور در استقبال از رزمندگان نشان‌دهنده اهمیت موضوع برای ملت ایران است. امروز شاهد هستیم که در حوزه ادبیات دوران اسارت تعداد آثار منتشرشده حداکثر به ۴۰۰ کتاب می‌رسد، این رقم نشان می‌دهد که ۹۹ درصد از آزادگان جنگ تحمیلی خاطرات دوران اسارت را بازگو نکرده‌اند. رسانه‌ها و البته صاحبان قلم در حوزه کتاب و نشر وظیفه دارند که گنجینه دفاع مقدس را حفظ و آن را به نسل‌های بعد منتقل کنند. برخی از آزادگان به دلیل شرایط بدی که در دوران اسارت داشتند، تمایل چندانی برای مرور خاطرات گذشته ندارند، اما باید دانست که امروز نزدیک به ۴۰ درصد از این رزمندگان دیگر در قید حیات نیستند و لازم است میراث مهم دفاع مقدس و واقعیات دوران اسارت به نسلی که هیچ تصوری از جنگ ندارد، منتقل شود. برخی از جنبه‌های زیست در دوران اسارت مغفول مانده است. برای مثال بسیاری از رزمندگان ایرانی در زندان‌های رژیم بعثی با تلاش خود و همچنین یاری سایر اسرا با چندین زبان خارجه آشنایی کامل پیدا کردند، بر کلام الهی در «قرآن مجید» به‌صورت کامل مسلط شدند و حتی بسیاری از هنرها را آموختند. بخشی از رزمندگان در آغاز اسارت از سن و سال کمی برخوردار بودند، اما بعد از چند سال در همان دوران اسارت به بلوغ فکری عمیق رسیدند و حتی در اعتقادات انقلابی خود، پایداری بیشتری نیز پیدا کردند. (برگرفته از خبرآنلاین)