تأثیر دلار بر تعیین‌ قیمت‌ کالاها

ستاره صبح-زمانی که اقتصاد کشور با سایر کشورها در طبقه قیاس قرار می‌گیرد، با توجه به پتانسیل‌های فرصت آور برای توسعه بخش‌های مختلف اقتصادی، می‌توان دریافت که کشور در اکثر متغیرهای کلان اقتصادی نمی‌تواند با هیچ مدل اقتصادی فعلی تطبیق یابد. آنچه در بازارهای مالی کشور در حال رخ دادن است با چارچوب مفاهیم اقتصادی تناقض دارد و همین موضوع از انعطاف‌پذیری اقتصاد می‌کاهد و آن را در برابر شوک‌های اقتصادی آسیب‌پذیرتر می‌سازد. شکل‌گیری ثبات و آرامش در بازارهای کشور زمانی محقق است که دولت حداقل دخالت را داشته باشد و نخواهد با اعمال بخشنامه‌های دستوری جامعه بزرگی از فعالان اقتصادی را ملزم به کاری کنند؛ درست مانند تهدید به تعلیق یا ابطال کارت بازرگانی افرادی که تعهدات ارزی خود را تا پایان تیرماه انجام نداده‌اند. تا زمانی که شرایط پیمان‌سپاری ارزی شفاف و صحیح انجام نگردد و مراجع تصمیم‌گیرنده چندین سازمان   مانند مجلس، دولت، بانک مرکزی- باشد، صادرکننده دچار سردرگمی است و به‌واسطه این وضعیت مشمول جریمه خواهد شد. در یک ماه گذشته نیز شرایط بازار ارز به‌شدت دست‌خوش تغییرات شد و افزایش نرخ‌های بین‌المللی، عمل به تعهدات ارزی را گران‌تر نمود. تولید محصولات باقیمت روز دلار و فروش ارز در سامانه نیمایی به قیمتی بسیار پایین‌تر برای صادرکننده صرفه اقتصادی نداشت، ضمن آن‌که بسیاری از سپرده‌ها که می‌توانست از طریق بانک‌ها به بنگاه‌ها و بخش‌های تولیدی در قالب تسهیلات اعطا گردد روانه این بازار و بازار سکه شد و با افزایش تقاضا بر قیمت‌ها افزود. در اوایل هفته گذشته نیز با افزایش تقاضا قیمت دلار روند صعودی داشت و حتی به بالای ۲۵0۰۰ تومان رسید اما ازآنجایی‌که نرخ حواله درهم کاهش یافت و در حدود ۳۰۰ میلیون دلار به سامانه نیمایی تزریق شد و همچنین بازیگران شروع به فروش ارز نمودند به‌مرور قیمت دلار در مسیر نزولی قرار گرفت. از اوایل سال ۹۹ شاهد هستیم که حواله‌های ارزی به‌شدت بر نرخ ارز تأثیر می‌گذارند بنابراین ایجاد یک تعادل پایدار در این بازار از طریق تقویت مناسبات تجاری به‌منظور گسترش صادرات و مدیریت انتظارات می‌تواند آرامش را بر این بازار حاکم نماید. از طرف دیگر سیاست فروش اوراق ودیعه با سررسید دوساله و افزایش نرخ سود سپرده در کنار کاهش نرخ ارز ممکن است بتواند نقدینگی را مجدد به بانک‌ها بازگرداند. سکه نیز مانند دلار افت قیمتی را تجربه نمود با این تفاوت که شیب نزولی سکه به دلیل بالا بودن قیمت اونس جهانی کمتر از دلار بوده است. سکه در اوج قیمت خود به 11 میلیون و 200 هزار تومان رسید ولی قیمت آن کاهش یافت. طلای جهانی رکورد ۹ ساله خود در هفته گذشته را شکست و به دلایلی همچون خبر کشف واکسن کرونا و توافق اتحادیه اروپا بر سربسته حمایت پولی به قیمت کم‌سابقه ۱۹۰۰ دلار رسید. درحالی‌که بازار سهام از اوایل سال روند صعودی بی‌سابقه‌ای را طی کرده و ارزش شاخص آن به بیش از یک‌میلیون واحد رسید اما در هفته گذشته با کاهش قیمت دلار، آهنگ رشد آن کاهش‌یافته و در دو ماه اخیر کمترین رشد (۳ درصد) را به ثبت رسانده است. با کاهش قیمت ارز و ترس سرمایه‌گذاران از تکرار تجربه تلخ گذشته، در اوایل هفته بسیاری از شرکت‌های بزرگ اقدام به فروش سهام خود کردند که باعث کاهش ۱.۸ درصدی ارزش در اوایل هفته شد. چنانچه روند کاهشی قیمت دلار افزایش باید، حجم زیادی از سرمایه‌ها وارد بازار مسکن خواهد شد که ضمن ایجاد تورم، از جذابیت بازار سهام می‌کاهد. نظرات متفاوتی در خصوص وضعیت بازار سهام وجود دارد اما آنچه مسلم است از ابتدای سال تاکنون بازار سهام رشد ۲۷۰ درصدی را تجربه کرده اما سکه و دلار به ترتیب افزایش ۷۰ و ۴۰ درصدی را ثبت کرده‌اند؛ همین موضوع افراد بیشتری را برای تزریق نقدینگی به این بازار ترغیب می‌کند. بانک مرکزی اعلام کرده است در چارچوب اجرای عملیات بازار باز به دولت کمک کرده تا کسری بودجه خود را از طریق انتشار اوراق بدهی و فروش آن‌ها به بانک‌ها و نهادهای مالی غیر بانکی تأمین کند. در این روش که «حراج اوراق بدهی دولت» نام دارد، دولت از منابع موجود در بازار پول تأمین مالی و از مراجعه به بانک مرکزی و دریافت پول پرقدرت خودداری می‌کند. گفته‌شده در این چارچوب تاکنون ۷ مرحله اوراق بدهی دولت حراج شده و حدود ۳۶ هزار میلیارد تومان کسری بودجه دولت از این محل تأمین‌شده بدون آنکه نقدینگی جدیدی خلق شود.