ستاره صبح-
روزنامه نیویورکتایمز میگوید وزیر امور خارجه آمریکا، درصدد تمدید تحریم تسلیحاتی سازمان ملل علیه جمهوری اسلامی ایران است که پاییز امسال به پایان میرسد و همزمان در حال کار روی طرحی است که عضوی از توافق هستهای با ایران (برجام) باقی بماند. این روزنامه مینویسد مقامهای دولت دونالد ترامپ در روزهای اخیر طرح جدید را مطرح و درعینحال توزیع پیشنویس قطعنامه جدیدی را در شورای امنیت شروع کردهاند که صادرات اسلحه را به ایران ممنوع میکند. هدف آمریکا از این تلاش حقوقی این است که اگر واشنگتن موفق به تمدید تحریم تسلیحاتی ایران نشد، از اختیارات برجام استفاده کند تا هم تحریمهای شورای امنیت را بازگرداند هم به عمر برجام خاتمه دهد. آمریکا دو سال پیش یکطرفه از برجام خارج شد و همه تحریمهایی را با توافق هستهای برداشتهشده بودند دوباره اعمال و تحریمهای گسترده و تازهتری را هم اضافه کرد.
برجام و خرید تسلیحات
طبق قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت که پس از توافق قدرتهای جهانی و ایران در شورای امنیت سازمان ملل متحد تصویب شد، تحریم خریدوفروش سلاح تبدیل به محدودیتهایی شد منوط به مجوز شورای امنیت، اما همین محدودیتها باید پنج سال پس از پذیرش برجام، برداشته شوند. قطعنامه فروش برخی مواد، اقلام یا تجهیزاتی را که کاربرد دوگانه نظامی دارند یا به کار توسعه سامانههای هستهای میآیند، ممنوع نگهداشته است. پاییز امسال، پنجمین سالگرد توافق هستهای است، زمانی که قرار است تحریمها و محدودیتهای تسلیحاتی سازمان ملل برداشته شوند. حسن روحانی، رئیسجمهور، این بخش از قطعنامه را محصول کار مذاکرهکنندگان ایرانی و «پیروزی» خوانده است.
ماجرای ماهواره نظامی
مایک پومپئو، وزیر خارجه آمریکا، از ماهها پیش درباره آنچه «خطر» رفع این محدودیتها میخواند هشدار داده و گفته نباید تحریم تسلیحاتی ایران لغو شود. از هفته گذشته همزمان با پرتاب ماهواره نظامی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، آمریکا اعلام کرد که درصدد طرح موضوع در شورای امنیت است. روسیه از پرتاب این ماهواره حمایت کرده و گفته برخلاف قطعنامه شورای امنیت نیست. روزنامه نیویورکتایمز در گزارش خود نوشته است که با توجه به مواضع روسیه و چین احتمال دارد این دو کشور از پیشنویس قطعنامه آمریکا برای تمدید تحریم تسلیحاتی ایران حمایت نکنند. فرانسه و بریتانیا دیگر اعضای دائم شورای امنیت از پرتاب ماهواره نظامی ایران ابراز نگرانی کردهاند و پیشتر نیز آزمایشهای موشکی سپاه را برخلاف قطعنامه ۲۲۳۱ خوانده بودند.
آمریکا و خط قرمز ایران
این روزنامه مینویسد در صورت مخالفت احتمالی اعضای دائم شورای امنیت با تجدید تحریم تسلیحاتی ایران، آمریکا درصدد برخواهد آمد با بازگشت به برجام از حق خود بهعنوان عضو اصلی استفاده کند و طیف گستردهای از تحریمهای سازمان ملل را دوباره احیا کند، ازجمله ممنوعیت فروش نفت و مبادلات مالی و بانکی را که با قطعنامه ۲۲۳۱ رفع شده بودند. عباس عراقچی معاون وزیر خارجه ایران پیشازاین گفته بود بازگشت تحریمهای شورای امنیت «خط قرمز» است و درصورتیکه قطعنامههای قبلی سازمان ملل دوباره اعمال شوند در رویکرد هستهای، «تجدیدنظر» خواهد شد. آمریکا در سالگرد خروج از برجام (اردیبهشت سال گذشته) سپاه پاسداران را یک «سازمان تروریستی خارجی» دانست و وارد فهرست تحریمهای وزارت خارجهاش کرد. گفتنی است جنگ لفظی ایران و آمریکا در هفتههای اخیر دوباره بالا گرفته است. دونالد ترامپ هفته گذشته در توییتر نوشت که به نیروهای نظامی فرمان میدهد ازاینپس «قایقهای مزاحم» ایران در خلیجفارس را هدف قرار دهند و «منهدم» کنند.
نامه 51 مقام آمریکایی
درحالیکه کشورهای متعددی در جهان به همراه سازمان ملل و نهادهای بشردوستانه خواستار لغو تحریمهای یکجانبه آمریکا علیه ایران در شرایط شیوع ویروس کرونا شدهاند، ۵۱ مقام پیشین و کارشناس آمریکایی در ادامه رویکرد خصمانه و غیرانسانی خود درقبال ایران از دونالد ترامپ رئیسجمهور آمریکا خواستند که فشارها بر تهران را افزایش دهد. این ۵۱ نفر در نامه سرگشاده خود به ترامپ، با تکرار ادعاهای نخنما و واهی واشنگتن علیه کشورمان را مدعی شدهاند که شرایط سخت کنونی ایران در مقابله با شیوع ویروس کرونا هیچ ارتباطی با تحریمهای آمریکا ندارد و به دلیل مخالفت این کشور با پیشنهاد کمک از سوی دولت آمریکا است. این ادعا در حالی مطرح شده است که مقامات کشورمان در هفتههای اخیر بارها تأکید کردهاند که ایران به دلیل موانع موجود برای تهیه نیازهای ضروری خود در راستای مقابله با ویروس کرونا و عدم دسترسی به منابع مالی موردنیازش که همگی ریشه در تحریمهای غیرقانونی و غیرانسانی آمریکا دارد، بهدرستی نمیتواند با این بیماری و پیامدهای آن مبارزه کند.
واکنش محمدجواد ظریف
وزیر امور خارجه کشورمان به برخی اخبار حاکی از تلاش وزیر امور خارجه آمریکا برای ارائه طرحی حقوقی که نشان دهد آمریکا هنوز عضوی از توافق هستهای است، واکنش نشان داد. به گزارش ایسنا، محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه آمریکا در پیامی توییتری نوشت: «دو سال پیش، مایک پمپئو وزیر امور خارجه آمریکا و رئیس او «توقف مشارکت آمریکا» در برجام را اعلام کردند و رویای این را در سر میپروراندند که «فشار حداکثری» آنها ایران را بهزانو درخواهد آورد.» ظریف در ادامه نوشت: «با توجه به شکست حقیرانه آن سیاست، او[پمپئو] اکنون میخواهد عضوی از برجام باشد.» او افزود: «رویاپردازی را متوقف کنید. ملت ایران همیشه درباره سرنوشتش تصمیم میگیرد.»
بیانیه رهبران اسبق جهان
حدود 20 روز قبل بود که رهبران اسبق جهان شامل ۲۴ دیپلمات و مقامهای بلندپایه نظامی با صدور بیانیه مشترکی خواستار رفع تحریمهای ظالمانه آمریکا شدند که سد راه مقابله با بیماری کرونا در ایران شده است. به گزارش گاردین، در این بیانیه تأکید شده که رفع تحریمها در بحبوحه بحران کرونا، بهصورت بالقوه میتواند جان هزاران تن از ایرانیان را نجات داده و به کاهش شیوع سریع ویروس در مرزهای کشور و سرایت آن به سایر کشورهای همسایه کمک کند. نویسندگان این بیانیه تأکید کردهاند که نجات جان افراد خارج از مرز کشورهای آمریکا برای امنیت تمام جهان حائز اهمیت است و در این زمینه باید اختلافات سیاسی را کنار گذاشت. این بیانیه از سوی شخصیتهایی چون «فدریکا موگرینی» مسئول سیاست خارجی سابق اتحادیه اروپا، «مدلین آلبرایت» و «چاک هیگل» وزرای دفاع اسبق آمریکا، مدیرکل اسبق سازمان بهداشت جهانی، دبیر کل اسبق ناتو و برخی دیپلماتهای برجسته بینالمللی امضاء شده است. بیانیه یادشده در ادامه تصریح کرده است که سیاست فشار حداکثری آمریکا عملکرد دستگاه بهداشتی ایران را در حالی تحت تأثیر قرار داده که این کشور وارد دومین ماه دوم شیوع ویروس کرونا میشود. نویسندگان این بیانیه یادآور شدند که بهرغم معافیتهای ادعایی بشردوستانه آمریکا و قوانین بینالملل، «اما تحریمها کار واردات دارو، تجهیزات پزشکی و کالاهای موردنیاز برای تولید اقلام پزشکی» را کند، گران و پیچیده کرده است.