ستاره صبح-
در جدال لفظی میان مقام‌های ایران و آمریکا طی ماه‌های گذشته، آنچه نمود بیشتری داشته، تمایل مذاکره از سوی دو طرف، اما با شروطی است که خود مطرح می‌کنند. از یک سو مقام‌های دولتی کشورمان بارها تأکید کرده‌اند که کلید بازگشت به میز مذاکره رفع کامل تحریم‌ها و بازگشت ایالات متحده به برجام است و در سوی مقابل نیز مقام‌های دولتی آمریکا و در رأس آن‌ها دونالد ترامپ بارها برای دیدار میان مقام‌های دو طرف ابراز تمایل کرده‌اند و شرط این دیدارها را به نوعی آغاز دوباره مذاکرات از نقطه صفر و محدود شدن فعالیت‌های منطقه‌ای و موشکی ایران عنوان کرده‌اند. این شروط همانطور که تاکنون شاهد بوده‌ایم، تناقض زیادی با مواضع دو طرف دارد. از این‌رو، تاکنون دو طرف نتوانسته‌اند در تعاملی مستقیم و رودررو تنش‌های فی‌مابین را برطرف کنند. موضوعی که یکی از دلایل اصلی تشدید تنش‌ها در منطقه و به ویژه حوزه خلیج فارس است.
منافع ملی یا آرمان‌گرایی؟
اگر به تنش‌های میان ایران و آمریکا از دو منظر «منافع ملی» و «آرمان‌گرایی» نظاره کنیم، درخواهیم یافت که هر یک از این دو گزاره افق دید متفاوتی را برایمان تصویر می‌کنند. ایران کشوری واقع در منطقه‌ای حائز اهمیت از منظر ژئوپلیتیک است و به دلیل دارا بودن مقادیر زیادی از منابع انرژی جهان و همچنین توانایی تأثیرگذاری در تحولات منطقه‌ای، همواره مورد توجه قدرت‌های جهانی بوده است. این همه، در حالی است که وقتی از منظر حفظ و تأمین منافع ملی به نقش و رفتار ایران نگاه می‌کنیم، درمی‌یابیم که در صورت رفع برخی تنش‌ها با قدرت‌های جهانی که از اساس هزینه چندانی هم برای کشورمان ندارد، می‌تواند موقیعت و وزن ایران را بیش از اکنون بالا ببرد. این در حالی است که دیدگاه آرمان گرایانه نسبت به منطقه و حتی جهان، موجب می‌شود تا همواره درگیر چالش‌هایی باشیم که بیش از توسعه و بهبود موقعیت جهانی ایران، ظرفیت‌ها و فرصت‌های اقتصادی، فرهنگی و سیاسی کشورمان پایمال شود. برای نمونه زمانی که محمود احمدی‌نژاد، رئیس جمهور دولت‌های نهم و دهم داعیه مدیریت جهانی از سوی ایران را مطرح می‌کرد، آن هم در شرایطی موقعیت و وزن ایران در آن بُرهه در جایگاهی نبود که بتواند چنین آرمانی را رنگ حقیقت ببخشد، درنهایت منجر به این شد که سیاست‌هایی اشتباه در پیش گرفته شود و کشور را گرفتار فشارهای اقتصادی و سیاسی کند.
مهمانپرست: دولت ترامپ ثابت کرده اعتمادی به توافق با آمریکا نیست
رامین مهمانپرست، سخنگوی پیشین وزارت امور خارجه در ارتباط با توییت کریستین امانپور در باره احتمال دیدار روحانی و ترامپ در حاشیه مجمع سازمان ملل متحد در گفت‌وگو با خبرنگار ستاره صبح گفت: «نخستین سوالی که در ذهن پیش می‌آید، این است که اگر قرار باشد ملاقاتی میان روسای جمهور ایران و آمریکا صورت گیرد، چه هدف و ثمره‌ای می‌تواند داشته باشد؟ اگر قرار بر این است که راجع به فعالیت‌های هسته‌ای، تحریم‌های یکجانبه آمریکا یا فعالیت‌های منطقه‌ای جمهوری اسلامی مذاکره صورت گیرد، دیگر چه دلیلی دارد که با آمریکایی‌ها مذاکره کرد؟ آن‌ها ثابت کرده‌اند که مذاکره با آن‌ها فایده‌ای ندارد؛ حتی اگر مذاکره میان دو طرف به یک توافق هم منتهی شود، دولت کنونی آمریکا ثابت کرده که اعتمادی به این توافق‌ها نیست و آن‌ها به سادگی تعهدات خود را زیر پا می‌گذارند». مهمانپرست با اشاره به اینکه راه بازگشت به میز مذاکره، بازگشت آمریکایی‌ها به تعهدات‌شان است، اظهار داشت: «آمریکایی‌ها اگر می‌خواهند حُسن نیت خود را نشان دهند و با ایران از موضع احترام متقابل و رعایت حقوق و منافع ملی کشورمان وارد تعامل شوند، می‌بایست ابتدا تمامی اقدامات ضد ایرانی خود را جبران کنند. تحریم‌ها باید لغو شود و به برجام بازگردند. باید نشان دهند اگر دولتی در این کشور توافقنامه‌ای را امضا می‌کند، دولت‌های بعدی هم به آن پایبند خواهند بود». وی با بیان اینکه تغییری در رفتار و رویکرد آمریکایی‌ها دیده نمی‌شود، می‌گوید: «فکر می‌کنم هیچگونه مذاکره‌ای با آمریکایی‌ها ثمره‌بخش باشد، مگر آنکه رفتارشان را در قبال ایران تغییر دهند». این دیپلمات پیشین کشورمان در ارتباط با صحت‌وسقم توییت خبرنگار سی‌ان‌ان نیز معتقد است اینکه رسانه‌های آمریکایی و یک خبرنگار معلوم‌الحال این توییت را منتشر کرده، مبهم است و روشن نیست تا چه اندازه نقل قولی که از ظریف شده درست است! وی در همین راستا می‌گوید: «ایران چارچوب‌های روشنی برای روابط با دیگر کشورها در سیاست خارجی دارد. جمهوری اسلامی به‌جز اسرائیل که مشروعیتی برای آن قائل نیست، آمادگی دارد با تمامی کشورهای جهان در صورت احترام متقابل و حقوق و منافع مشترک روابط دوستانه و صمیمانه داشته باشد. اگر آمریکایی‌ها در عمل رویکرد خود را تغییر دهند، ایران نیز برای تأمین منافع ملی خود و در یک شرایط برابر آمادگی گفت‌وگو راجع به موضوعات مختلف را دارد؛ اما در شرایط کنونی فکر نمی‌کنم روزنه‌ای برای این کار وجود داشته باشد. به ویژه شخصیت رئیس جمهور آمریکا و تیم همراه او افکار منسجمی ندارند و تعادلی در سیاست خارجی آن‌ها دیده نمی‌شود».
فرجی راد: این نظام است که درباره مذاکره با آمریکا تصمیم می‌گیرد
دکتر عبدالرضا فرجی راد، مدیرکل شورای راهبردی روابط خارجی کشور نیز در گفت‌وگو با خبرنگار ستاره صبح با اشاره به مبهم بودن توییت کریستین امانپور گفت: «خانم امانپور اگر گفت‌وگویی با دکتر ظریف انجام داده، می‌بایست در قالب مصاحبه ادعایش را منتشر می‌کرد. وی ادعا کرده ظریف خارج از مصاحبه موضوع دیدار احتمالی روحانی و ترامپ را برای او مطرح کرده، در حالی که چنین ادعایی قابل سنجش نیست و می‌بایست در قالب همان مصاحبه‌ای که صورت گرفته بیان می‌شد». وی در ادامه می‌افزاید: «اگر وزیر امور خارجه ادعای امانپور را تکذیب کند که هیچ، اما اگر هم آن را تکذیب نکند و این ادعا صحت داشته باشد، باید مطمئن بود که این اظهارنظر با هماهنگی مقام‌های ارشد کشور بیان شده و یک نظر شخصی نیست». وی معتقد است در صورت اثبات ادعای خبرنگار سی‌ان‌ان، موضوع تازه‌ای مطرح نشده و آنچه در توییت آمده همان صحبت‌های پیشین حسن روحانی، رئیس جمهور کشورمان است که گفته بود اگر تحریم‌ها برداشته شود با ترامپ ملاقات خواهد کرد. دکتر فرجی راد با اشاره به اینکه محمدجواد ظریف به دلیل حضور در آمریکا و شرایط ویژه‌ای که دولت این کشور برای هیئت ایرانی پیش آورده، اظهار داشت: «اکنون ظریف که در آمریکا به سر می‌برد و نیاز است تا افکار عمومی را در آنجا هدایت کند. باید توجه داشته باشیم که مقام‌های آمریکایی هیچ علاقه‌ای به مصاحبه ظریف با رسانه‌های آمریکایی ندارند و تلاش می‌کنند این گفت‌وگوها صورت نگیرد؛ چراکه می‌دانند تبیین مواضع ایران برای دنیا تا چه اندازه می‌تواند برای آن‌ها مشکل‌ساز باشد». دبیر کل شورای راهبردی روابط خارجی کشور در آخر تصمیم‌گیری برای مذاکره با آمریکا را منحصر به تصمیم کلیت نظام دانست و گفت: «این نظام است که در این باره تصمیم می‌گیرد. اگر ترامپ به طور کامل به برجام بازگردد و تحریم‌ها را لغو کند، آن وقت کلیت نظام تصمیم می‌گیرد که مذاکره یا ملاقاتی میان مقام‌های دو کشور انجام شود یا خیر. آنگونه که مقام رهبری پیش از این بیان کرده‌اند، اگر ایالات متحده از رفتارها و اقدامات ضد ایرانی خود توبه کند و به تعهدات خود در برجام بازگردد، آن زمان می‌توان در قالب 1+5 با آن‌ها دور یک میز مذاکره نشست».