ستاره صبح-
رجب طیب اردوغان، رئیسجمهوری ترکیه همانگونه که وعده داده بود در پارلمان حاضر شد و به ذکر جزئیاتی از پرونده قتل جمال خاشقجی پرداخت. با این حال وی در سخنان خود اگرچه به بیگناهی بنسلمان در این پرونده اشارهای نکرد، اما سخنی هم از وی به میان نیاورد و با احترام از پادشاه سعودی یاد کرد. به نقل از شبکه خبری الجزیره، بخشی از سخنان رئیسجمهوری ترکیه در پارلمان که به طور همزمان به زبان انگلیسی و عربی ترجمه و پخش شد، درباره گزارش تیم تحقیق ترکیه درباره قتل جمال خاشقجی، روزنامهنگار واشنگتنپست بود که در تاریخ دوم اکتبر وارد کنسولگری عربستان در استانبول شد، اما هرگز از آن خارج نشد. اردوغان در این سخنان هیچ اشارهای به نوارهای صوتی یا ویدئوهای ضبط شدهای که دولت عربستان به شدت خواهان آن است، نکرد. رئیسجمهوری ترکیه با این حال در سخنانش از قتل خاشقجی به عنوان یک برنامه از پیش تعیین شده وحشیانه نام برد. رئیسجمهوری ترکیه پیشنهاد داد تحقیقات بینالمللی دراینباره صورت گیرد و محاکمه 18 مظنون این پرونده در استانبول انجام شود. به گفته وی اینکه تنها تعدادی از شخصیتهای امنیتی و اطلاعاتی کشور مظنون جلوه داده شوند، طبعاً نمیتواند پاسخگو باشد و باید پای مقامات بالاتر هم به پرونده باز شود. اردوغان در سخنانش گفت: تیم سعودی چند روز قبل از روزی که خاشقجی کشته شد برای این سناریو طرحریزی کرده بود، اما تا آن لحظه عربستان درباره روشن شدن واقعیت حادثه با بازرسان ترکیه همکاری نمیکرد، یعنی عربستان تا روز چهارم اکتبر کاملاً جنایت قتل خاشقجی در کنسولگری را انکار میکرد. عربستان با همین رویه اجازه تفتیش کنسولگری و محل اقامت کنسول عربستان را نمیداد، اما بر اساس اینکه جنایت در استانبول انجام شده بود ما در جایگاه مسئول قرار داشته و باید پاسخگو میبودیم؛ لذا من با ملک سلمان، پادشاه عربستان تماس گرفتم و شواهد اولیه و اطلاعات ترکیه را به او دادم. در این تماس توافق کردیم تیم مشترکی برای تحقیقات شکل گیرد. قبل از آمدن این تیم کنسول عربستان اجازه تفتیش را نمیداد، اما بعد از تماس با ملک سلمان این کنسول عزل شد و به ریاض بازگشت. به این ترتیب زمینه برای تفتیش کنسولگری و محل اقامت کنسول عربستان مهیا شد. رئیسجمهوری ترکیه گفت: مشخص است که در کنسولگری درگیری روی داده و به این حادثه ختم شده است. دوباره با پادشاه عربستان تماس گرفتم و او به من گفت ۱۸ نفر دراینباره در عربستان دستگیر شدهاند. اردوغان ادامه داد: پس از آن با رئیسجمهوری آمریکا تلفنی صحبت کردم و دو طرف تأکید کردیم که تحقیقات کامل باید انجام شود و حقیقت آنچه رخ داده باید مشخص شود. ما هدف حملاتی از بیرون قرار گرفتیم که میدانیم از سوی چه کسانی است، اما این باعث نمیشود که از مسئولیتهای بینالمللی کوتاه بیاییم و کرامت خود را زیرپا بگذاریم. اردوغان گفت: عربستان اقدام بسیار مهمی انجام داد که وقوع قتل را پذیرفت و الان ما منتظر هستیم که از اول تا آخر ماجرا را توضیح دهد و تمامی عوامل از بالاترین رتبه تا پایینترین آنها را معرفی کند. این جنایت یک اقدام برنامهریزی نشده نبود و مشخص است که برای آن هماهنگی و برنامه وجود داشت. اردوغان خاطرنشان کرد: من شخصاً تردیدی درباره حسن نیت ملک سلمان ندارم. میخواهیم روشن شود از بین این ۱۸ فرد بازداشت شده چرا ۱۵ نفر معرفی و شناسایی شدهاند؟
واکنش پادشاه عربستان
پادشاه عربستان روز گذشته بعد از سخنرانی رجب طیب اردوغان درباره جزئیات قتل جمال خاشقجی اعلام کرد، عاملان قتل خاشقجی هر که باشند مجازات خواهند شد. به نقل از سایت شبکه اسکای نیوز عربی، کابینه عربستان در جلسه روز گذشته خود به ریاست ملک سلمان تصریح کرد: عوامل قتل جمال خاشقجی هر که باشند مجازات خواهند شد. کابینه عربستان به ریاست ملک سلمان در بیانیهای خاطرنشان کرد: تدابیری که عربستان در پرونده کشته شدن خاشقجی در نظر خواهد گرفت هرگز در حد مجازات مقصران و مسئولان مستقیم این پرونده توقف نخواهد داشت، بلکه شامل تدابیری در جهت تصحیح امور نیز خواهد شد. کابینه عربستان در بیانیهای آورده است: عربستان براساس رویکردی برگرفته از شریعت اسلام شکل گرفته و احکام آن بر احقاق حق و ارزشهای عدالت و معیارهای آن استوار است. کابینه عربستان همچنین تأکید کرد، دستورات پادشاه در پی این حادثه تأسفبار، یعنی قتل جمال خاشقجی و مجازات مقصران آن هر که باشند در راستای تجلی توجه رهبری عربستان به امنیت و حفظ جان شهروندان است و عزم آن را در این زمینه منعکس میکند. کابینه به دستور ملک سلمان به تشکیل کمیته وزارتی به ریاست ولیعهد سعودی برای بازسازی سازمان اطلاعات اشاره کرد.
مغز متفکر قتل خاشقجی
روزنامه صباح ترکیه در گزارشی نوشت: مغز متفکر قتل جمال خاشقجی، احمد عبدالله المزینی است. به نقل از روزنامه صباح، بر اساس اطلاعات به دست آمده، المزینی اول اکتبر به استانبول رفته و اطلاعات عملیات امنیتی را به کنسول عربستان داده است. المزینی شب ناپدید شدن خاشقجی با هواپیمای دیگری غیر از هواپیمای تیمی امنیتی ۱۵ نفره استانبول را ترک کرد. احمد عبدالله المزینی در ۱۱ سپتامبر ۲۰۱۵ به عنوان وابسته اطلاعاتی کار خود را آغاز کرد. وی پس از اینکه به ریاض بازگشت با احمد عسیری معاون برکنار شده سازمان اطلاعات عربستان سعودی دیدار و گفتوگو کرد. وی طرح لازم برای قتل و همچنین زمانبندی حضور ۱۵ نفر را تنظیم کرد. انتظار میرود وی نیز که در حال حاضر در ریاض به سر میبرد دیگر به ترکیه بازنگردد. همچنین بر اساس تصاویر منتشر شده، المزینی به هنگام ورود به استانبول یک کیف بسیار بزرگ در دست داشت.
موضع پارلمان اروپا
رئیس پارلمان اتحادیه اروپا ضمن انتقاد از اظهارات ضدونقیض مقامات سعودی در رابطه به چگونگی ناپدید شدن و قتل جمال خاشقجی، دفاع از آزادی بیان و روزنامهنگاران را نخستین اولویت پارلمان اروپا دانست. به گزارش خبرگزاری فرانسه، آنتونیو تایانی که در نشست پارلمان اروپا در شهر استراسبورک فرانسه، سخنرانی میکرد، خواستار تحقیقات جدی بینالمللی برای بررسی مرگ جمال خاشقجی، روزنامهنگار و نویسنده منتقد سعودی شد. رئیس پارلمان اروپا گفت: دفاع از آزادی بیان و روزنامهنگاران اولویت نخست پارلمان است و ما از سران اتحادیه اروپا میخواهیم که با جدیت این موضوع را دنبال کنند. تایانی ضمن انتقاد از اظهارات ضدونقیض مقامات سعودی در رابطه با چگونگی کشتن جمال خاشقجی روزنامهنگار منتقد عربستانی، از مقامات این کشور خواست تا هر چه زودتر عاملان این جنایت فجیع را بازداشت و به دستگاه قضایی تحویل دهند. اظهارات تایانی در حالیست که پارلمان اروپا قرار است امروز درباره قتل خاشقچی در ساختمان کنسولگری عربستان در استانبول جلسهای فوقالعاده تشکیل دهد. همچنین قرار است در نشست امروز، فدریکا موگرینی، مسئول ارشد سیاست خارجی اتحادیه اروپا دراینباره بیانیهای صادر کند.