مصوبه هسته‌ای مجلس می‌تواند بهانه‌ بایدن برای عدم‌بازگشت به برجام شود

ستاره صبح-

آنتونی بلینکن، وزیر خارجه جدید آمریکا گفته ابتدا ایران باید به برجام برگردد و به تعهداتش عمل کند تا آمریکا هم به برجام بازگردد. آن چیزی که بایدن در رقابت‌های انتخاباتی گفته بود، این بود که خروج ترامپ از توافق هسته‌ای و اعمال تحریم‌های یک‌جانبه اشتباه بود؛ بنابراین قول داد اگر رئیس‌جمهور شود و اگر ایران آماده باشد به تعهداتش عمل کند آمریکا هم به برجام برمی‌گردد. درواقع نکته‌ای که بایدن اعلام کرده بود یک جمله کلی بود و جزئیات آن را به آینده موکول کرده بود. ادعاهای بلینکن وزیر خارجه آمریکا، به‌نوعی صحبت‌های بایدن را تکمیل کرد؛ بنابراین از نگاه دولت بایدن امکان بازگشت به برجام وجود ندارد، زیرا آمریکا باید رضایت جمهوری‌خواهان تندرو و منتقدان برجام، رضایت اسرائیل، عربستان و متحدان عرب منطقه‌ای‌اش و اروپایی‌ها را که سال‌هاست منتقد برجام بوده‌اند جلب کند و اگر چنین نشود حتی امکان نقض مجدد وجود دارد. درنتیجه هدف آمریکا این است که این رضایت‌ها جلب شود و برای همین نیاز به زمان دارد، نکته‌ای هم که بلینکن گفت شروطی را پیش رو گذاشت که برای ایران عملی نیست، به نظر می‌رسد دولت بایدن می‌خواهد از این طریق، زمان رسیدگی به مشورت‌ها، بازبینی  اثر تحریم‌ها و همچنین زمان رایزنی با کنگره آمریکا را داشته باشد. البته به عقیده نگارنده درنهایت آمریکا به برجام برمی‌گردد اما به زمان نیاز دارد و این شروط هم بهانه‌ای است تا دولت بایدن فرصتی را برای خود ایجاد کنند. البته آقای ظریف گفته که ابتدا آمریکا باید به برجام بازگردد. این مسئله استدلال حقوقی و منطقی درستی است اما این یک قاعده عام در سیاست بین‌الملل است. آمریکا هزینه سنگینی را بابت خروج از برجام پرداخت کرده که نمونه آن  از دست دادن ارتباط قوی با متحدان اروپایی‌اش است. ضمن آن‌که آمریکا از برجام خارج‌شده، درحالی‌که ایران حتی اعلام خروج از برجام نکرده یعنی همچنان به آن پایبند ست و تنها بر اساس مفاد برجام تعهدات خود را کاهش داده است؛ درنتیجه آمریکا باید زودتر به این توافق برگردد. به‌هرحال شواهد و قرائن نشان می‌دهد که آمریکا هنوز استراتژی روشنی برای بازگشت یا عدم بازگشت به برجام ندارد و دولت بایدن هم تحت‌فشار سنگینی از سوی اسرائیلی‌ها، عربستانی‌ها، بخش بزرگ جمهوری خواهان و متحدانش است. درنتیجه این‌زمانی است که آمریکای بایدن برای جلب نظر جمهوری‌خواهان و... نیاز دارد و می‌تواند بخشی از روند بازگشت به برجام ارزیابی شود. نکته‌ای که باید مدنظر داشت این است ‌که با پیش رفتن قانون «اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها» مجلس در توقف اجرای پروتکل الحاقی و عدم اجازه بازرسی به بازرسان آژانس در سوم اسفند یکی از بهانه‌ای است که دموکرات‌ها تمایل دارند اتفاق بیافتد تا آن‌ها علاوه بر دراختیار داشتن زمان، اجماع علیه ایران را بررسی کند. البته دستگاه دیپلماسی ایران لازم است تلاش کند مدت‌زمان بازگشت آمریکا به برجام را کوتاه کند و با تکیه‌بر حقوق بین‌الملل و موضع خوبی که در توافق دارد آمریکا را تحت‌فشار قانونی قرار دهد تا به برجام بازگردد و به تعهداتش عمل کند.