ستاره صبح-
«مقام معظم رهبری با تمدید مهلت بررسی لوایح FATF در مجمع تشخیص مصلحت نظام موافقت کرده است»؛ این خبر را لعیا جنیدی، معاون حقوقی رئیس‌جمهور، داده است، اما اصولگرایان در مجلس و مجمع تشخیص مصلحت نظام معتقدند امکان بررسی مجدد این لوایح وجود ندارد. این در حالی است که اگر در آینده نزدیک شاهد بازگشت آمریکا به برجام و رفع تحریم‌ها باشیم، برای ازسرگیری مراودات مالی و تجاری نیازمند پیوستن ایران به گروه ویژه اقدام مالی و خروج ایران از لیست سیاه آن هستیم. لازمه این اتفاق تصویب لوایح چهارگانه FATF است که لوایح سی‌اف‌تی و پالرمو در مجمع تشخیص مصلحت نظام بلاتکلیف باقی‌مانده‌اند.
فریاد علیه لوایح FATF
اما به‌محض اینکه اندک امیدواری برای بازگشت ایران به جهان و خروج از انزوا منتشر می‌شود فریاد دلواپسان بلند می‌شود. آخرین نمونه‌اش بازگشت لوایح موسوم به FATF به مجمع تشخیص مصلحت نظام است جایی که یک سال معطل کردند تا این لوایح خودبه‌خود از دستور خارج شود و حالا با نامه روحانی به رهبری و پاسخ ایشان مجبورند درباره آن تصمیم بگیرند. روزنامه کیهان دراین‌باره نوشته: «در طول چند دهه گذشته یک جریان سیاسی تلاش کرده است با پیچیدن نسخه‌های تقلبی که نتیجه‌ای جز هضم شدن بیشتر در نظم سرمایه‌داری آمریکایی ندارد، در رابطه با توسعه و پیشرفت اقتصادی کشور آدرس غلط بدهد. لوایحFATF که اجرای توصیه‌های آن به‌شدت در دولت روحانی پیگیری می‌شود، یکی از همین نسخه‌هاست. در طول سه دهه گذشته جریان سیاسی در داخل حاکمیت جمهوری اسلامی ایران، همواره تلاش داشته است که ایران سیاست‌های کلان اقتصادی خود را با نهادهای اقتصادی- سیاسی نظیر بانک جهانی، صندوق بین‌المللی پول (IMF) در راستای تعامل با جامعه بین‌الملل هماهنگ نماید».
پیامد عدم تصویب لوایح
دکتر احمد سلطانی، اقتصاددان در گفت‌وگو با ستاره صبح بابیان اینکه عدم تصویب FATF برای ما مشکل‌ساز شده و این موضوع در رابطه با توافقات‌مان با چین و روسیه و... نیز تأثیرات منفی به دنبال خواهد داشت، تصریح کرد: «عدم تصویب FATF، منجر به این می‌شود که در شرایط تحریمی، اگر بتوان به شکل حداقلی و ناآشکار نیز، اقداماتی را صورت داد به سبب این مسئله ما را با مشکلات اساسی روبرو خواهد کرد. چین، روسیه و ترکیه سه شریک عمده تجاری ایران هستند و هر سه کشور هم عضو اصلی FATF هستند. درحالی‌که عده‌ای در داخل طوری القاء کردند که گویا اگر ما مقررات FATF را بپذیریم، مثل این است که کشور را به بیگانگان فروخته‌ایم. همین باعث شد سیگنالی منفی به بازار ارز و طلا و دیگر کالاها داده شود. ضمن آن‌که مسکوت گذاشتن لوایح FATF توسط اعضای مجمع تشخیص مصلحت نظام، علیرغم مهلت‌های زیادی که به ایران داده شد، سیگنالی منفی برای دنیا بود؛ درواقع این اتفاق ما را با خودتحریمی مواجه کرد. حتی اخیراً نایب‌رئیس پیشین مجلس گفت که عدم تصویب لوایح باعث شده تا مانتوانیم واکسن کرونا را خریداری کنیم. از طرفی یکی از موانع بازگشت آمریکا به برجام، موضوع FATF است. حتی اگر جو بایدن در اولین روز فعالیتش در کاخ سفید، بازگشت به برجام را کلید بزند، تا زمانی که ایران مقررات FATF را نپذیرفته باشد، هیچ کشور و بانکی در دنیا حاضر نیست با سیستم بانکی ایران کار کند.»
شفافيت در مبادلات بانکی
این تحلیلگر مسائل اقتصادی در ادامه همچنین با ذکر این نکته که اگر می‌خواهیم با دنیا تجارت کنیم، باید سیستم بانکی ما با دنیا ارتباط داشته باشد، نه اینکه قفل‌شده باشد؛ خاطرنشان کرد: «بسياری از کشورها اين معاهده را يا پذيرفته يا خود را از طريق بلوک‌بندی‌های بين‌المللی با آن مرتبط کرده‌اند تا شفافيت در مبادلات بانکی آن‌ها ايجاد شود. عدم عضويت ايران در FATF به‌عنوان نقطه‌ای بوده که برخی کشورها با فشار بر آن به دنبال منزوی کردن ايران بوده و هستند و به همين علت نيز اتهام‌هايی به ايران وارد کرده‌اند. این موضوع یا وجود روی کار آمدن دولت بایدن که موافق مذاکره با ایران است، ممکن است سختی‌هایی برای کشور ايجاد کند. ما بايد در تلاش باشيم تا بهانه به دست دشمنان ندهيم بلکه بکوشیم اين موارد را برطرف کنيم. در روزهايی که دست ايران ازنظر مالی بازنیست بايد اين موانع برطرف شود. اگر ما خودمان درایت بیشتری به خرج دهیم و لوایح مربوط به FATF را تصویب کنیم، به لحاظ وضعیت اقتصادی می‌توانیم از بسیاری از مواهب اقتصادی برخوردار شویم. بنابراین مسئولان بايد در اين راستا گام بردارند و گرهی از مشکلات کشور باز کنند تا باری از دوش مردم برداشته شود.»
عضویت FATF برای واکسن
همچنین علی بیگدلی، تحلیلگر روابط بین‌الملل و استاد دانشگاه شهید بهشتی نیز می‌گوید: «من فکر می‌کنم با دستوری که رهبری داده و موافقتی که ایشان با درخواست دولت برای بررسی لوایح FATF در مجمع تشخیص مصلحت داشتند، راه پیوستن ایران به FATF نسبت به گذشته هموارتر شده است اما نباید این مسئله به تأخیر بیفتد. خروج از لیست سیاه FATF موجب رفع تحریم‌ها علیه ایران نمی‌شود اما باقی ماندن در آن قطعاً یک نوع خودتحریمی است که می‌تواند اثر تحریم‌ها علیه ایران را دوچندان کند. قفل شدن روابط بانکی موجب شده بود تا روسیه و چین هم به این بهانه همکاری چندانی با ایران نداشته باشند و حساب ایرانیان مقیم چین و حتی تجار و دانشجویانی که سال‌ها است در آن کشور حضور دارند، بسته‌شده و برای آن‌ها مشکلاتی ایجاد شود. یادمان باشد که کنوانسیون‌های پالرمو و سی‌اف‌تی فقط مختص به ایران نیست و تقریباً تمام کشورها دنیا عضو آن شده‌اند و ضروری است با پیوستن به این دو کنوانسیون، زمینه کاهش هزینه‌های غیرضروری در مراودات اقتصادی را در عرصه بین‌المللی کاهش دهیم.» وی همچنین خاطرنشان کرد: «عاقبت راهی که با عدم پیوستن ایران به FATF شروع‌شده، تبدیل‌شدن ایران به کشوری مانند کره شمالی است؛ ما باید انتخاب کنیم که آیا می‌خواهیم با کشورهای مختلف دنیا مبادله آزادانه مالی داشته باشیم یا خیر، آیا می‌خواهیم کالاهای خود را فروخته و پول آن را دریافت کنیم، آیا می‌خواهیم از کشورها و شرکت‌های مختلف خارجی کالاهایی نظیر واکسن کرونا را بخریم یا خیر. اگر پاسخ به این سؤالات مثبت است، باید عضو FATF شویم.»
اولویت‌های دریافت واکسن
دکتر مسعود مردانی، عضو کمیته علمی ستاد مقابله با کرونا نیز در گفت‌وگو با ستاره صبح، بابیان اینکه پس از اعمال محدودیت‌های اخیر ورودی بیمارستان‌ها و روند بستری بیماران کاهش‌یافته است، گفت: «از زمان آغاز واکسیناسیون تا ریشه‌کن شدن یا کنترل کووید۱۹ بیش از یک سال زمان لازم است. به‌احتمال‌زیاد کرونا ریشه‌کن نخواهد شد اما، موارد جدید آن شدت فعلی بیماری را نخواهند داشت. نباید فراموش کنیم تا زمان دسترسی به واکسن رعایت نکات بهداشتی مهم‌ترین اصلی است که می‌توانیم دنبال کنیم.» این متخصص برجسته همچنین با تأکید بر اینکه تا قبل از عرضه واکسن ساخت داخل به بازار، لازم است واکسن‌های خارجی وارد شود، گفت: «برای این کار، دولت منابع مالی کافی نیز درنظر گرفته است و امیدوارم واردات واکسن زودتر شروع شود. البته قرار نیست همه گروه‌های جامعه از واکسن‌های وارداتی استفاده کنند و بیشتر مردم باید منتظر تولید واکسن‌های تولید داخل بمانند. زیرا براساس دستورالعمل‌های سازمان جهانی بهداشت، اولویت استفاده از واکسن برای افراد خاص، افراد بالای 65سال، بیماران ریوی، افراد دارای بیماری مزمن، بیماران مبتلابه بیماری‌های سخت و صعب‌العلاج و افرادی که دچار نقص در سیستم ایمنی بدن خود هستند و نیز زنان باردار، کودکان و کادر درمان است. این افراد در اولویت دریافت واکسن خارجی تأییدشده از سوی سازمان جهانی بهداشت قرار دارند و سایر گروه‌ها باید منتظر استفاده از واکسن ساخت داخل بمانند.»
مشکل انتقال پول برای واکسن
مردانی در ادامه درباره روند واکسیناسیون در ایران گفت: «در ستاد ملی مقابله با کرونا، کمیته واکسن تشکیل‌شده است و اعضای این کمیته در جریان روند واردات، استفاده از واکسن و تولید آن قرار دارند. موضوعی که می‌شود اکنون درباره آن اظهارنظر کرد، این است که واکسن‌های وارداتی تا قبل سال جدید به کشور وارد و استفاده خواهد شد. واکسن‌های ساخت ایران نیز بهار سال آینده آماده ورود به بازار و استفاده خواهند بود». وی همچنین علت اینکه ایران در مقایسه با کشورهای دیگر در تولید واکسن عقب‌مانده و نتوانسته همپای این کشورها واکسن تولیدی خود را به بازار عرضه کند، این‌طور توضیح می‌دهد: «ما برای انجام تحقیقاتمان و مواداولیه موردنیاز برای تحقیق روی ویروس، نیازمند واردات برخی محصولات بودیم که برای انتقال پول و واردات با مشکل روبه‌رو بودیم.»