ستاره صبح-
وزرای امور خارجه عضو برجام در بیانیه‌ای مشترک بر لازم‌الاجرا بودن قطعنامه ۲۲۳۱ تأکید کردند. در این بیانیه پنج بندی که در خبرگزاری‌ها منتشرشده، آمده است: 1. نشست وزرای خارجه سه دولت / اتحادیه اروپایی + دو (چین، فرانسه، فدراسیون روسیه، بریتانیا، نماینده عالی اتحادیه اروپایی در امور خارجه و سیاست امنیتی) و جمهوری اسلامی ایران، اعضای برنامه جامع اقدام مشترک (برجام)، در روز٢١ دسامبر ٢٠٢٠ (١ دی ١٣٩٩) به‌صورت مجازی به ریاست آقای جوزپ بورل، نماینده عالی اتحادیه برگزار شد. 2. اعضای برجام ضمن تأکید دوباره بر تعهدشان جهت حفظ توافق، تلاش‌هایشان در این راستا را تصریح نمودند. آن‌ها تداوم ضرورت اجرای کامل و موثر برجام توسط همه طرف‌ها و پرداختن به چالش‌های کنونی اجرای [برجام]، ازجمله درزمینه عدم اشاعه هسته‌ای و تعهدات رفع تحریمی را موردبحث و بررسی قرار دادند. 3. وزرا بر اهمیت نقش آژانس به‌عنوان تنها سازمان بین‌المللی مستقل و بی‌طرف که از طرف شورای امنیت سازمان ملل متحد مأموریت یافته تا بر اجرای تعهدات عدم اشاعه هسته‌ای ذیل برجام نظارت و آن‌ها را راستی آزمایی نماید، تأکید کردند. آن‌ها بر اهمیت تداوم همکاری توأم با حسن نیت با آژانس تأکید کردند. 4. وزرای خارجه خاطرنشان ساختند برجام، که توسط قطعنامه ٢٢٣١ (٢٠١۵) شورای امنیت سازمان ملل متحد تأییدشده، همچنان به‌عنوان عنصری کلیدی در نظام عدم اشاعه هسته‌ای جهانی و یک دستاورد مهم دیپلماسی چندجانبه است که در صلح و امنیت منطقه‌ای و بین‌المللی نقش دارد. وزرا بار دیگر بر تأسف عمیق خود از خروج ایالات‌متحده از توافق تأکید نمودند. آن‌ها تأکید نمودند که قطعنامه ٢٢٣١ همچنان کاملاً لازم‌الاجرا است. 5. وزرا توافق کردند که به گفت‌وگو برای تضمین اجرای کامل برجام توسط تمامی طرف‌ها ادامه دهند. وزرا دورنمای یک بازگشت محتمل ایالات‌متحده به برجام را موردتوجه قرار دادند و بر آمادگی خود برای پرداختن به این موضوع با نگاهی مثبت و در یک تلاش مشترک تأکید داشتند. (ایرنا)
آمادگی برای برجام جدید
دکتر علی بیگدلی، استاد دانشگاه و تحلیلگر روابط بین‌الملل در گفت‌وگو با ستاره صبح گفت: «اروپایی‌ها از ابتدا با همه کج‌ومعوجی‌هایی که ایران رفتار کرد، خیلی علاقه‌مند بودند که برجام را حفظ کنند. علی‌رغم این‌که جلسه گذشته به‌عنوان یک اعتراض به مسائل حقوق بشری در ایران تشکیل نشد و دبیر کل انرژی اتمی گفته که ایران از تعهداتش در برجام تخطی کرده است، اما بااین‌حال میل اتحادیه اروپا این است که همین برجام نیم‌بند را هم حفظ کند؛ چراکه تنها راه نظارت بر عملکرد ایران همین برجام فعلی است؛ اما این برجام فعلی قطعاً به همان صورت گذشته، یعنی برجام اوبامایی باقی نخواهد ماند. منتها اروپایی‌ها تلاش می‌کنند ایران را در همین حد نگه‌دارند تا بایدن از مشکلات داخلی رها شود و برای مذاکره با ایران اعلام آمادگی کند. ولی آنچه قطعی است، این است که برجام اوباما دیگر پاسخگوی انتظارات غرب نیست، یعنی بایستی برای یک برجام جدید با پیشنهادهای جدیدی که از طرف آمریکا ارائه خواهد شد، خود را آماده کنیم. این‌که آقای روحانی می‌گوید اگر آن‌ها به تعهداتشان برگردند، ما هم به تعهداتمان برمی‌گردیم، یک دیدگاه ایدئالیستی است؛ یعنی برجام گذشته که فقط روی فعالیت‌های هسته‌ای متمرکز بود، دیگر قابل‌اجرا نیست؛ اما اکنون با توجه به شرایط جدید منطقه و ورود اسرائیل به منطقه و انتظار شیخ‌نشین‌های خلیج‌فارس و مخصوصاً عربستان برای دخالت در مذاکرات ایران و آمریکا، این موضوع هم برای آمریکا مشکل‌ساز شده و هم برای ایران مشکل‌ساز خواهد شد. اگر قرار باشد ما در نقطه صفر یعنی همان برجام اولیه باقی بمانیم، قطعاً به برجام دوم نخواهیم رسید. برجام دوم پکیجی را در برابر ما قرار خواهد داد که هم مسئله موشکی را در بر خواهد گرفت، هم حقوق بشر در داخل و هم عدم دخالت ایران در منطقه. از طرفی ادامه وضعیت کنونی ازنظر اقتصادی و معیشتی مردم، غیرقابل‌قبول است؛ بنابراین ایران باید در سیاست‌های داخلی، منطقه‌ای و بین‌المللی خود تغییرات اساسی در پیش بگیرد. مقامات ایران هم به این نتیجه رسیده‌اند که این وضعیت نمی‌تواند ادامه پیدا کند.»
مذاکره و تغییر استراتژی
علی بیگدلی در ادامه گفت‌وگوی خود با ستاره صبح با اشاره به مصاحبه اخیر صالحی خاطرنشان کرد: «همان‌گونه که رئیس سازمان انرژی اتمی گفت، مصوبه اخیر مجلس در ارتباط با کاهش تعهدات برجامی تصمیم اشتباهی بود که نتیجه اختلافات جناحی در داخل بود و خشم مضاعفی را در کشورهای تصمیم‌گیرنده به وجود آورد. اگر روزی بخواهد این قانون عملی شود، قطعاً پرونده ایران به شورای امنیت خواهد رفت و ذیل فصل هفتم قرار خواهد گرفت که وضعیت بسیار خطرناکی خواهد بود. بنابراین تنها راه پیش روی ایران این است که مذاکره کند و ضمن آن‌که تغییرات اساسی در استراتژی‌های منطقه‌ای و بین‌المللی‌اش ایجاد کند.» این تحلیلگر روابط بین‌الملل به مقایسه ظریف و جلیلی در مصاحبه صالحی نیز پرداخت و افزود: «آقای ظریف فردی باتجربه و متخصص است که سالیان طولانی در عرصه دیپلماسی حضورداشته و قابل‌مقایسه با جلیلی نیست. از طرفی باید این نکته را از سخنان صالحی مبنی بر دادوستد در مذاکرات استنباط کرد که در رأس هرم قدرت تصمیماتی به وجود آمده که تغییراتی در وضعیت فعلی ایجاد شود. جای شک و تردیدی نیست که اگر بخواهیم در برجام اوبامایی باقی بمانیم، اتفاقی نخواهد افتاد. این‌که آقای صالحی می‌گوید باید دهنده باشیم نکته درستی است؛ یعنی باید امتیازاتی بدهیم تا امتیازاتی بگیریم. نکاتی که گاهی آقای روحانی یا گاهی آقای ظریف به آن اشاره می‌کنند و می‌گویند ما نیازی به مذاکره نداریم، سطح انتظارات مردم را در داخل بالا می‌برد و این موضوع در خارج باعث ایجاد مشکلاتی برای ما خواهد شد. زیرا آن‌ها می‌توانند از همین ادعای مقامات ایرانی استفاده کنند و بگویند شما که می‌گفتید نیازی به مذاکره ندارید. من واقعاً از ظریف و روحانی تعجب می‌کنم که چنین صحبت‌هایی را مطرح می‌کنند که خشم طرف‌های خارجی را برمی‌انگیزند. من مدت‌هاست که در همه مصاحبه‌هایم تأکید می‌کنم که راهی جز مذاکره وجود ندارد و باید دانست که مذاکرات دور جدید با مذاکرات قدیم کاملاً متفاوت خواهد بود. زیرا شرایط منطقه ما تغییر کرده و باید به حضور گسترده اسرائیل در منطقه قفقاز و شیخ‌نشین‌های خلیج‌فارس توجه کنیم. ضمن آن‌که همان‌گونه که به نظر می‌رسد مقامات ایران در مسئله FATF نرمش‌هایی از خود نشان دادند، باید در مسئله برجام هم نرمش از خود نشان دهند تا وضع کشور بهبود یابد و منافع ملی تأمین شود.»